Vietnam’daki Çin’e ait en büyük güneş enerjisi fabrikalarından bazıları, ABD’nin bu ülkeyi ve diğer üç Güneydoğu Asya ülkesini hedef alan ticaret tarifelerini genişletmesinin de etkisiyle üretimi kesiyor ve işçi çıkarıyor.
Bu arada, yakınlardaki Endonezya ve Laos’ta, Washington’un ticari korumalarının ulaşamayacağı yerlerde Çin’e ait bir dizi yeni güneş enerjisi tesisi kuruluyor. Reuters’in haberine göre, bu tesislerin planlanan kapasitesi geçen yıl ABD’de kurulan panellerin yaklaşık yarısını karşılamaya yetiyor.
Çinli firmalar güneş enerjisi üretimlerini yıllardır Endonezya ve Laos’a taşıyor olsa da, bu son aşamada Endonezya ve Laos’a geçişin kapsamı daha önce rapor edilmemişti.
Clinton yönetiminde eski bir ticaret yetkilisi ve Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi’nde kıdemli danışman olan William A. Reinsch, Reuters’a, “Bu büyük bir kedi fare oyunu. Hareket etmek o kadar da zor değil. Oyunu kurar ve tekrar oynarsınız. Kuralların tasarımı öyle ki ABD genellikle bir adım geride kalıyor” dedi.
SPV Market Research’e göre, Çin dünyadaki güneş enerjisi sevkiyatlarının yaklaşık %80’ini gerçekleştirirken, Asya’daki diğer ihracat merkezleri geri kalanının çoğunu oluşturuyor. Bu durum, ABD’nin sektörde küresel bir lider olduğu yirmi yıl öncesiyle keskin bir tezat oluşturuyor.
Bu arada, federal verilere göre, Washington’un 2012’de gümrük vergilerini uygulamaya başlamasından bu yana Amerika’nın güneş enerjisi ithalatı üç kat artarak geçen yıl 15 milyar dolara ulaştı. 2023’te neredeyse hiçbiri doğrudan Çin’den gelmezken, yaklaşık %80’i Çinli firmaların sahip olduğu fabrikalara ev sahipliği yapan Vietnam, Tayland, Malezya ve Kamboçya’dan geldi.
Washington geçen yıl bu dört Güneydoğu Asya ülkesinden yapılan güneş enerjisi ihracatına gümrük vergisi koymuş ve ABD’deki üreticilerden gelen şikayetler üzerine ekim ayında bu vergileri genişletmişti.
Son 18 ay içinde Endonezya ve Laos’ta en az dört Çin veya Çin bağlantılı proje faaliyete geçti ve iki proje daha duyuruldu. Projeler toplamda 22,9 gigawatt (GW) güneş pili ya da panel kapasitesine sahip.
Bu üretimin büyük bir kısmı, Çin’den sonra dünyanın en büyük ikinci güneş enerjisi pazarı ve en kazançlı pazarlarından biri olan ABD’de satılacak. PVinsights’ın verilerine göre ABD’deki fiyatlar son dört yılda Çin’dekilerden ortalama %40 daha yüksek.
ABD’li güneş enerjisi üreticileri, ABD hükümetine yaptıkları ticari şikayetlerde, Çin hükümetinin ve ihracat yaptıkları Asya ülkelerinin sübvansiyonlarıyla haksız yere desteklendiğini söyledikleri ucuz Çin ürünleriyle rekabet edemediklerini dile getirdiler.
Çinli güneş enerjisi firmaları ise teknolojideki ustalıklarının kendilerini fiyat konusunda daha rekabetçi hale getirdiğini savunuyor.
Cumhuriyetçi eski Başkan Donald Trump, ABD imalatını canlandırmak için Çin’den gelen tüm mallara %60’lık bir oran da dahil olmak üzere tüm ABD ithalatına vergi uygulanmasını önerirken, gümrük vergileri ABD seçimlerinin ana temalarından birini oluşturuyor. Rakibi Demokrat Başkan Yardımcısı Kamala Harris ise Trump’ın planının ABD’li tüketiciler için maliyetleri artıracağını söyledi.
Bununla birlikte, koridorun her iki tarafındaki milletvekilleri, yerli bir tedarik zincirini beslemek için Çin’in güneş enerjisi sevkiyatlarına daha sert gümrük vergileri uygulanmasını desteklediklerini gösterdiler.
Temsilciler Meclisi Çin Seçim Komitesi Başkanı Cumhuriyetçi Kongre Üyesi John Moolenaar Reuters’e verdiği demeçte, “İleriye dönük olarak Amerikan halkı, özellikle (Çin’in) ABD ticaret hukukunu çiğnemek için üçüncü ülkeleri kullanması konusunda tarifelerin çok daha sıkı bir şekilde uygulanmasını talep etmelidir” dedi.
ABD Ticaret Bakanlığı, Beyaz Saray ve Çin Ticaret Bakanlığı Reuters’ın yorum taleplerine yanıt vermedi.
