Cumhuriyetçiler iki dev figür olarak görülen DeSantis ve Trump’ın kavgasına tanıklık yaparken karşı cephede bir sessizlik mevcut. Demokratlar, belki de Obama’dan bu yana yüksek profil bir adaya sahip değiller. 2024 seçimleri yaklaşırken bu durumun değişmemesi de Demokratları, Trump gibi kalabalıkları etkileyebilen bir siyasetçinin karşısında endişelendiriyor.
2016’daki Clinton hayal kırıklığının ardından Demokratlar “temiz” oynamak istediler. Trump’a karşı kimlik açısından devrim niteliğinde olacak eşcinsel ya da kadın aday büyük bir risk olarak görüldü. Kamala Harris, uzun yıllar başkanlık için hazırlanmasına rağmen kötü bir ön seçim dönemi geçirdi ve şansını kaybetti. Trump’ın “müzmin kaybeden” dediği Bernie yine son dakikada adaylıktan çekilmeye zorlandı. Bu sayede ibre bir anda Biden’a döndü. Biden, nispeten iyi hatırlanan Obama’nın yardımcısıydı, hem Bernie gibi komünist de değildi!
Ancak Biden’ın büyük bir sorunu vardı. O da yaşı. Aslında yaşı Trump’dan çok da öte olmasa bile ona nazaran çok daha “yorgun” bir izlenim veriyordu. Trump seçim kampanyasında “uykucu” adını takmıştı bile. Demokrat seçmenin çoğunluğu Biden kazansa bile 4 yılı bitiremez diyordu anketlerde. Yani eninde sonunda iş Kamala Harris’e kalacak gibiydi.
Ancak işler öyle gelişmedi. Biden kazandı kazanmasına ama kendi gibi başkan yardımcısı da iyi bir görüntü vermedi. Afganistan çekilmesinden göçmen akışını durdurmak için yaptığı umutsuz Güney Amerika gezisine kadar Harris kötü gözüken durumlara “itelendiğini” hissetti. Dahası Biden’ın eşi Jill Biden kocasına “sapık” diyen birini neden başkan yardımcısı yaptıklarını sorguluyordu. Bu iddialar CNN dahil demokratlara yakın medya kuruluşlarında dile getirilmeye başlanmıştı. Hatta Ocak 2023’te çıkan, Biden’ın Beyaz Sarayını anlatan “The Fight of His Life” kitabında Biden’ın Harris’e “gıcık kaptığı” bile anlatılmıştı. Yakın dostlarına söylediklerine göre Harris, Biden’ın hiçbir dediğini yapmıyordu.
Bu sırada Joe Biden’ın kendisi de iyi bir performans sergilemedi. Sonu nereye varacağı belirsiz Ukrayna savaşı, korkunç Afganistan çekilmesi, Trump döneminden çok daha kötüye giden göçmen sorunu, resesyonun kapıya gelip dayanması, enerji fiyatları ve tüm dünyada başlayan “dedolarizasyon” akımı derken hem Amerikan hegemonyasının sarsıldığı hem de iç siyasette soru işaretleri doğuran bir dönem geçirdi.
İşte Demokratların ne kadar kısır bir döngüye girdiklerini buradan anlayın. Biden’ın yaşına ve başarısız bulunan yönetimine rağmen karşısında güçlü ve kalabalıkları heyecanlandıran bir aday yok. Yine de biz potansiyel isimlerin üzerinden geçelim. Daha seçime çok var, hangisinin zamanla parlayacağı belli olmaz.
Robert F. Kennedy, Jr
Eski ABD Başkanı John F. Kennedy’nin oğlu olan Robert, adaylığını en son açıklayanlardan biri. Demokratik müesses nizamla arası pek olmayan bir aday. Ukrayna Savaşı’nda ABD’nin rolünü eleştirirken ülkesinin Covid-19 uygulamalarına karşı çıktı. Hatta aşı karşıtlığı konusunda en ileri giden politikacılardan biri oldu. Bu görüşlerin Demokratlar arasında pek karşılığının olmadığını belirtmek gerekir. Covid-19 önlemleri pandemi bittikten sonra bilim dünyasında tartışılsa da demokratlar bu konuda farklı görüşlere pek itibar etmiyorlar. Dahası Kennedy, Jr, sadece Covid-19 aşılarıyla değil tüm aşılarla sorunu olan birisi. Bu görüş ABD’de yalnızca küçük bir gruba hitap edebilir.
Pete Buttigieg
Demokrat müesses nizamının sevdiği isimlerden biri. Buttigieg, 2020 yılında da başkan adayı olmuştu. Kendisi eşcinsel olan Buttigieg, genç ve dinamik bir aday olmasıyla destekçi toplamıştı. 2020 ön seçimlerinde adaylıktan çekilse de Biden’ın Ulaştırma Bakanı olarak görev yaptı. Ohio tren faciası sonrası umursamaz tavrı yoğun eleştirilere sebep oldu. Henüz adaylık açıklamış değil ancak olabileceği konuşuluyor.
Gavin Newsom
Kaliforniya valisi Gavin Newsom’sa partinin başka bir genç ismi. Cumhuriyetçi Parti Trump’a karşı müesses nizama biraz daha yakın olan Florida valisi DeSantis’i çıkarınca Demokratlar da ona denk düşen genç ve popüler valisini çıkarttı. Newsom, Kaliforniya’da siyahlara tazminat ödenmesi gibi tartışmalı konuları masaya yatıran bir siyasetçi. ABD savunma bütçesiyle yarışan söz konusu tazminatın bu sene 20 milyar dolar bütçe açığı veren Kaliforniya tarafından ödeneceği yok ancak Demokrat tabanda bu çaba karşılık buluyor. İdam cezasının kaldırılmasından tutun, esrarın yasallaştırılmasına ve eşcinsel evliliklere, savunduğu politikalarla Newsom, Biden gibi sonradan “ilerici” olanlardan değil.
Bernie Sanders ve ilericiler
Yıllardır her seçimin demir başı, Demokrat Parti’nin olmazsa olmazı. Sanders, ilerici kanadın lideri olarak her ön seçimi kasıp kavurur, partinin emirleri doğrultusunda aday belirlenmeye yakın çekiliverir. Trump bu yüzden ona “müzmin kaybeden” diyor işte. 2016’da Clinton lehine, 2020’de de Biden lehine çekildi. Genç yılları aktivizmle geçen ve 2006’dan bu yana senatörlük yapan Sanders ABD’li liberal gençlerde karşılığı olan bir siyasetçi.
Sanders’a Demokrat partinin yıldız siyasetçisi Alexandria Ocasio-Cortez eşlik ediyor. Cortez, sosyal medyada çok popüler olmasına rağmen son dönemde ciddi eleştirilmeye başlandı. Tutuklanmadığı halde tutuklanmış gibi davranması, 6 Ocak kongre baskını sırasında binada olmadığı halde binadaymış gibi konuşması, Filistin’den yana gözüküp İsrail’e silah verileceği zaman çekimser oy kullanması, zengin ve elitlerin katıldığı etkinliklere “zenginleri yiyin” yazan elbiseyle gitmesi, Ukrayna savaşında ABD dış politikasına tartışmasız verdiği destek derken birçok konuda iki yüzlü olduğu ve “kurban” siyaseti güttüğü eleştirileri aldı.
Hatta ilericilerin partiden kopanlarından komedyen Jimmy Dore, Cortez’in genç solcuları partiye entegre etme görevine sahip olduğunu söyledi. Cortez’in yaşı 2024 göreve başlama töreninde ancak sınır olan 35’i geçebiliyor. Bu da 2024’te aday olması için yeterli. Ancak gençlerdeki popülaritesine rağmen Demokratların bir ilericiyi aday gösterme ihtimali çok düşük.
2020 seçimleri öncesinde Sanders ve Elizabeth Warren, Biden’la kabinede yer için pazarlık etmiş ve çekilmişlerdi. Ancak seçildikten sonra Biden hiçbir ilericiye kabinede yer vermedi.
Adaylık şansı
Cumhuriyetçilerde ne kadar müesses nizama yakın grupla Trump taraftarları arasında açılan bir boşluk varsa benzeri ilericilerle merkez Demokratlar arasında var. Ancak grubun başını çeken Sanders, Trump’ın yaptığı kadar bile eleştirel davranamıyor. Biden, kabinesinde azınlıklara bolca yer vererek kimlik siyaseti seven ilericileri ikna etmeye çalıştı. Ancak bu azınlıklardan hiçbiri ilerici kanattan değildi. Sanders ve ekibi partide dışlanmayı daha ne kadar kaldırabilecek izleyip göreceğiz.
Son anketlerde bahsi geçen adaylar arasında her şeye rağmen en yukarıda Biden’ın ismi çıkıyor. %38’le ön seçim anketlerini kasıp kavuran Biden’a en yakın rakip, %12 destekle yardımcısı Harris. Onu %10’la Bernie Sanders ve %8’le Barack Obama’nın eşi Michelle Obama takip ediyor. Yani Biden’ın henüz parlayan bir veliahtı yok.
Yaklaşık 3 yıldır sağlığıyla ilgili endişe yaratan Biden, 2024’te kazanırsa 82 yaşında olacak. Genel seçim anketlerinde ise Biden’ın konumu durumsal olarak değişiyor. Bazen Trump’ı anketlerde geçen Biden, neredeyse her durumda Florida valisi DeSantis’in arkasında kalıyor.
Belli ki 2024 seçimleri Demokratlar adına daha zor geçecek. Partinin içine girdiği kısır döngünün yanında Biden’ın yaşı ciddi bir sorun. 2020 seçimlerinde seçmenin sandığa Covid-19 gölgesinde girdiğini de hatırlatmak gerekir. Tabii başkanlık seçimi sonucunu konuşmak için daha çok erken.
