Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) ve ülkenin doğusundaki silahlı güçlerin lideri Halife Hafter’in, yeni bir “Uzlaşı Hükümeti” kurulması konusunda fikir birliğine vardığı belirtiliyor. Söz konusu anlaşma Fas’ın başkentinde yürütülen seçimlerin yasal çerçevesini hazırlamak üzere oluşturulan “6+6” komitesinin toplantısına da yansıdı. Komite seçim sürecini yönetmek üzere ortak bir hükümet kurulması konusunda uzlaştı.
Trablus ve Bingazi arasında uzun zamandır Kahire merkezli görüşmeler yürütülüyor. Bu görüşmelerin en önemli gündem maddesini ülkeyi seçime götürecek yasaların belirlenmesi oluşturuyor. Bu kapsamda en önemli anlaşmazlık, ülkenin doğusundaki silahlı güçlerin lideri Halife Hafter’in aday olup olmayacağını belirleyecek ilgili maddeler oluşturuyor. Trablus’taki hükümet Hafter’in adaylığına karşı çıktığı için çıkmaza giren görüşmelerde uzlaşı sağlandığı iddia ediliyor. Uzlaşı, ülkeyi seçime götürecek ortak bir hükümet kurulmasına dayanıyor. Buna göre AA’ya konuşan Libya hükümetine yakın bir kaynak, “İki tarafın heyetleri arasında Mısır’ın başkenti Kahire’de yapılan müzakerelerde, başbakanın ülkenin batısından, yardımcısının ise doğusundan olması konusunda uzlaşmaya varıldığını” söyledi. Adının açıklanmasını istemeyen kaynağa göre, iki taraf arasındaki uzlaşma gereği UBH Başkanı Dibeybe, Hafter’in cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılımını engellemek için uyguladığı baskıdan vazgeçmesi karşılığında, yeni hükümette de başbakan olarak görevine devam edecek. Yani Dibeybe “çifte vatandaşlığı olanlar ve askerlerin” cumhurbaşkanlığına adaylığını engelleyen maddelerin seçim kanunundan çıkarılmasına itiraz etmeyecek ve Hafter’in cumhurbaşkanlığı adaylığının yolu açılacak.
Kahire merkezli yürütülen gayrı resmi müzakerelerdeki uzlaşı seçimlerin yasal çerçevesini hazırlamak üzere BM gözetiminde oluşturulan “6+6” komitesinin Rabat’taki görüşmelerine de yansıdı. Libya Observer’ın dün gece geçtiği bilgi notuna göre toplantıda Devlet Başkanı ve Ulusal Meclis üyelerinin seçimine ilişkin kurallar üzerinde anlaşmaya varıldı. Buna göre seçim sürecini yürütmek üzere birleşik bir hükümet kurulmasında anlaştılar.
Libya Devlet Yüksek Konseyi ve Temsilciler Meclisi’nin 6’şar üyesinden oluşan Seçim Yasalarının Belirlenmesi Komitesi, bu yıl planlanan seçimlerin yasalarını oluşturmak üzere 22 Mayıs Pazartesi günü Rabat’ta toplantılarına başlamıştı.
Seçim Yasalarının Belirlenmesi Komitesi üyelerinden, adını açıklamak istemeyen Libyalı bir yetkili, AA’ya yaptığı açıklamada, BM Libya Özel Temsilcisi ve BM Libya Destek Misyonu’nun (UNSMIL) seçim yetkilisiyle toplantıda teknik konuların ele alındığını söyledi. Söz konusu teknik görüşmelerde, bireysel seçim sistemi ve seçim listeleri gibi konuların konuşulduğunu aktaran yetkili, görüşmelerde kapalı ve açık listeler, çoğunluk sistemi, kadınlara tahsis edilecek sandalyeler ve iç göçmen konularının da tartışıldığını ifade etti. Libyalı yetkili, 6+6 komitesinin bahsi geçen konuları hem kendi aralarında hem de BM’li yetkiliyle ele aldığını kaydetti.
Libya’da Muammer Kaddafi yönetiminin (1969-2011) devrilmesinin ardından ilan edilen “Anayasa Beyannamesi” ülkede geçici anayasa hükmünde. Libya Devlet Yüksek Konseyi ve Temsilciler Meclisi’nin 6’şar üyesinden oluşan Seçim Yasalarının Belirlenmesi Komitesi’nin, ülkede seçimlerin anayasal dayanağı olarak kabul edilen Anayasa Beyannamesi’ndeki 13. maddede değişiklik yapması planlanıyor.
Öte yandan Fethi Başağa’nın Dibeybe ve Hafter arasındaki uzlaşmayı reddettiği için görevinden alındığı öne sürüldü.
Başağa’nın yeni hükümette bulunduğu makamdan daha alt düzey bir görev almayı istemediğini söyleyen AA’ya konuşan kaynak, “Başağa Dibeybe’nin yardımcısı olmayı reddetti. Bu nedenle Hafter, Temsilciler Meclisi’ne baskı yaparak Başağa’nın görevinden alınmasını sağladı” dedi.
Başağa, 16 Mayıs’ta, Tobruk’taki Temsilciler Meclisi Başkanlığına hitaben yazdığı istifa dilekçesinde, “Libya Başbakan Yardımcısı Ali Farac el-Katrani’ye bütün görev ve yetkilerimizi devrettiğimizi ifade ediyorum” demişti. Aynı gün Tobruk’taki Temsilciler Meclisi’nde yapılan oturumda, Şubat 2022’de ülkenin doğusu için Başbakan seçilen Fethi Başağa hakkında soruşturma başlatılmıştı.
Temsilciler Meclisi Sözcüsü Abdullah Belihak yaptığı yazılı açıklamada, “Mecliste yapılan oturumda vekillerin çoğunun Libya Başbakanı Fethi Başağa’nın görevinden alınması ve hakkında kamu malına zarar vermek suçlamasıyla soruşturma açılması yönünde oy kullandığını” belirterek, Başağa’dan boşalan Başbakanlık koltuğu için Maliye ve Planlama Bakanı Usame Hammad’ın vekaleten atandığını aktarmıştı.
