Dünya Bankası (DB) Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Ortadoğu’daki çatışmaların tırmanması halinde ham petrol fiyatlarının varil başına 150 doların üzerine çıkabileceği uyarısında bulunarak, kilit üreticilerin arzı kısması halinde 1970’lerde yaşanan petrol fiyat şokunun tekrarlanabileceği riskini dile getirdi.
DB, üç ayda bir yayınladığı Emtia Piyasalarına Bakış raporunda, Gazze çatışmasının uzamasının, Ukrayna savaşı ile sarsılan emtia piyasalarında ‘çifte şok’ yaratarak enerji ve gıda fiyatlarında büyük artışlara yol açabileceğini öne sürdü.
DB baş ekonomisti ve kalkınma ekonomisinden sorumlu kıdemli başkan yardımcısı Indermit Gill, “Ortadoğu’daki son çatışma, emtia piyasalarında 1970’lerden bu yana yaşanan en büyük şok olan Rusya’nın Ukrayna ile savaşının hemen ardından geldi,” dedi.
Banka, genel emtia fiyatlarının önümüzdeki yıl yüzde 4,1 düşeceğini ve iktisadi büyümenin yavaşlamasıyla birlikte petrol fiyatlarının bu çeyrekte öngörülen varil başına 90 dolardan ortalama 81 dolara gerileyeceğini tahmin ediyor.
Bununla birlikte raporda, Ortadoğu’daki çatışmaların yoğunlaşması halinde bu görünümün hızla tersine dönebileceği belirtildi. En kötü senaryoya göre, Suudi Arabistan gibi önde gelen Arap üreticilerin ihracatı kısması halinde küresel petrol arzı günde 6 milyon ila 8 milyon varil azalabilir ve fiyatlar varil başına 140 ila 157 dolar arasında değişebilir.
Rapora göre, küçük ve orta ölçekli arz kesintisi senaryoları altında fiyatlar varil başına 102 ila 121 dolara ulaşabilir. Mevcut küresel petrol talebi günde yaklaşık 102 milyon varil.
Son çatışmanın patlak vermesinin ardından 89 doları aşan gösterge Brent fiyatları Pazartesi günü yüzde 3’ten fazla düşerek varil başına yaklaşık 87 dolara geriledi. Ham petrol fiyatları 2008 yılında küresel mali krizin arifesinde varil başına 147 dolara ulaşarak rekor kırmıştı.
Dünya Bankası küresel ekonominin, OPEC’in Arap üyelerinin İsrail’i destekleyen ABD ve diğer ülkelere ihracatı keserek ham petrol fiyatlarını dört katına çıkardığı Ekim 1973’e kıyasla bir arz şokuna karşı daha iyi bir konumda olduğunu söyledi.
Ortadoğu, küresel petrol ihracatı için 50 yıl öncesine kıyasla daha az önemli. 1970’lerde arzın yüzde 37’sini oluştururken bölgenin etkisi bugün yüzde 30’a geriledi.
