Endonezyalılar 14 Şubat’ta (yarın) ülkenin bir sonraki başkanını seçerek dünyanın en kalabalık dördüncü ülkesinin önümüzdeki beş yıldaki yönünü belirleyecek.
Seçimi kazanan kişi, anayasal olarak üçüncü bir dönem için aday olması yasak olan ve 10 yıllık görev süresinin ardından ekim ayında görevi bırakacak olan Devlet Başkanı Joko Widodo’nun yerine geçecek. Dünyanın en büyük doğrudan başkanlık oylamasında 204,8 milyondan fazla kişi oy kullanma hakkına sahip.
Savunma Bakanı 72 yaşındaki Prabowo Subianto başkanlık yarışında önde gidiyor. Prabowo, ordunun özel komutanlığında görev yapmış eski bir general ve merhum Endonezya Devlet Başkanı Suharto’nun eski damadı. Üç kez aday olan Prabowo, 2014 ve 2019 seçimlerinde Jokowi’ye karşı iki kez kaybettikten sonra, bu seçimde Jokowi’nin aday olamamasıyla şansını yeniden deniyor. Ayrıca bu kez Jokowi’nin desteğine de sahip. Jokowi’nin ekim ayında oğlu Gibran Rakabuming’i başkan yardımcılığına aday olarak göstermesinin ardından Prabowo’ya destek arttı.
Diğer aday 55 yaşındaki Ganjar Pranowo, eski bir Orta Java valisi ve Jokowi’nin de üyesi olduğu iktidardaki Endonezya Demokratik Mücadele Partisi’nin (PDI-P) üst düzey bir siyasetçisi. Prabowo gibi Ganjar’ın da seçildiği takdirde muhtemelen Jokowi’nin politikalarının çoğunu benimseyeceği düşünülüyor.
Bir diğer aday 54 yaşındaki Anies Baswedan ise Cakarta’nın eski valisi. Kendisi eski bir üniversite rektörü ve siyaset bilimci. Jokowi’nin ilk döneminde eğitim bakanı olarak görev yapmıştı. Ancak bir kabine değişikliğinde görevden alındıktan sonra muhalefete katıldı. Anies, Jokowi’nin politikalarından bir kopuş arayışında olduğu için kendisini Prabowo ve Ganjar’a alternatif olarak gösteriyor.
Yerel anketçi LSI Denny JA tarafından geçen hafta yayınlanan bir kamuoyu yoklamasına göre Prabowo %50,7’lik bir destek oranıyla önde giderken, Anies ve Ganjar %20’şerlik oranlarla geride kalıyor.
Ekonomi ön planda
Seçimin sonucunun Güneydoğu Asya’nın en büyük ekonomisinin büyüme stratejilerini şekillendireceği düşünülüyor.
Endonezya, elektrikli araç bataryalarında önemli bir girdi olan dünyanın en büyük nikel rezervlerine sahip. Jokowi, demir dışı metale olan talep arttıkça nikel cevheri ihraç etmek yerine nikeli yurt içinde işleme politikası izliyor. Prabowo ve Ganjar’ın seçilmeleri halinde bu yolda devam etmeleri muhtemel görülürken, Anies’in bu politikayı izleyip izlemeyeceği soru işareti.
Önemli bir tartışma da başkentin taşınması konusu. Jokowi’nin Endonezya’nın başkentinin taşınması projesine Anies karşı çıkıyor ve Endonezya’nın “başkana yeni bir ev sağlamaktan daha acil ihtiyaçları olduğunu” söyleyerek eleştirel yaklaşıyor.
Endonezya, 2045 yılında bağımsızlığının 100. yıldönümüne kadar yüksek gelir statüsüne ulaşmayı ve dünyanın ilk beş ekonomisinden biri olmayı hedefliyor. Bu hedefe ulaşmak için Endonezya ekonomisinin şu anda %5 civarında olan büyüme oranına kıyasla yılda %6 ila %7 arasında büyümesi gerekiyor. Dolayısıyla bir sonraki başkanın ekonomiyi ileriye taşımak için uygulayacağı politikalar büyük önem taşıyor.
Seçmenlerin beklentisi
Nikkei Asia’nın Indikator Politik Indonesia tarafından eylül ayında yapılan bir anketten aktardığına göre, temel ihtiyaç maddelerinin fiyatlarının kontrol altında tutulması, katılımcıların %31’i tarafından bir sonraki başkan için en acil konu olarak gösterildi.
İstihdam yaratmak ve işsizliği azaltmak en çok dile getirilen ikinci sorun olurken, özellikle genç seçmenler iş güvenliği konusunda endişe duyuyor. Hükümet verileri ülkedeki işsizlik oranının 2020’deki zirvesinden geçtiğimiz Ağustos ayında %5,3’e gerilediğini gösteriyor. Ancak genç işçiler arasındaki işsizlik nispeten yüksek olup 2022’de 20 ila 24 yaş arasındakiler için %17 civarında.
Dış politika
Endonezya’daki başkanlık yarışı, yaklaşık 280 milyonluk büyük nüfusu ve dünyanın en kalabalık çoğunluğu Müslüman ülkesi olması nedeniyle uluslararası arenada dikkatleri üzerine çekiyor.
Gazze’deki savaşta birçok Endonezyalı İsrail’in saldırganlığına karşı çıkıyor. Her üç aday da Filistinlilere desteklerini ifade ederken, Prabowo seçilmesi halinde Filistin topraklarında bir büyükelçilik açmak da dahil olmak üzere Filistin’in bağımsızlığını destekleyeceğini söyledi.
Sonuçların ülkenin ABD ve Çin ile ilişkilerini nasıl etkileyeceği de merak ediliyor.
Japonya’daki Ritsumeikan Üniversitesi profesörü ve Endonezya siyaseti uzmanı Jun Honna Nikkei Asia’ya yaptığı açıklamada Prabowo’nun “güvenlik söz konusu olduğunda ABD ve Avrupa ile bağlarını güçlendireceğini”, Endonezya’nın Pekin ile diplomatik bağlarının ise “eskisi gibi devam edeceğini” söyledi.
