Rockefeller International’ın Başkanı Ruchir Sharma İngiliz Financial Times gazetesinde doların geleceğini tartışan çarpıcı bir yazı kaleme aldı. ‘Dolar sonrası bir dünya geliyor’ başlığı ile yayınlanan yazıda, ABD para biriminin yükselişinin gerçeği yansıtmadığı ve gücünü kaybetmeye başladığı belirtildi.
Önceki kriz dönemlerinin hatırlatıldığı yazıda, doların 2002’de başlayan ve altı yıl süren bir düşüşe geçmeden önce de yükselmeye devam ettiği vurgulanarak, bugün de benzer bir dönüm noktasının yakın olabileceği ifade ediliyor. Ve bu sefer ABD para biriminin düşüşünün daha da uzun sürebileceği söyleniyor.
Cari açığın GSYİH’nın yüzde 5’inin üstüne çıkmasının finansal sıkıntıların geleceğine dair çok ‘güvenilir’ bir işaret olduğunu belirten Sharma, mevcut ABD cari hesap açığının ise, 1960’dan bu yana yalnızca bir kez kırdığı (2001 sonrası) yüzde 5 eşiğine yakın olduğunu kaydediyor. ABD’nin şu anda dünyaya net 18 trilyon dolar ya da ülkenin gayri safi yurt içi hasılasının yüzde 73’ü kadar borcu bulunduğunu açıklayan Sharma, bu durumun, geçmişteki döviz krizlerini önceden haber veren yüzde 50 eşiğinin oldukça ilerisinde olduğunu bildiriyor.
Yatırımcılar dolardan uzaklaşma eğiliminde
ABD ekonomisi dünyanın geri kalanına göre yavaşlarken yatırımcıların dolardan uzaklaşma eğiliminde olduğunu aktaran yazar, son yıllarda ABD’nin, diğer gelişmiş ekonomilerden daha hızlı büyümesine rağmen, önümüzdeki yıllarda emsallerinden daha yavaş büyüme yaşayacağını ekliyor.
Düşeşe geçmeye yakın olan doların “dünyanın en güvenilir para birimi olma statüsünün” tehdit altında olduğunu kaydeden Ruchir Sharma, alternatiflerin ise zemin kazandığını söylüyor. Ayrıca, döviz rezervlerinin dolar payının 1995’ten bu yana en düşük seviye olan yüzde 59’da olduğu belirtilen yazıda, Avrupa, Japonya, İngiltere, Kanada, İsviçre ve Çin para birimlerinin geleceğine vurgu yapılırken, dijital para birimlerinin ise şu anda hırpalanmış gözükse bile uzun vadeli bir alternatif olmaya devam edecekleri ifade ediliyor.
Asya’da dolara alternatif arayışı hızlanıyor
Yazar, Rusya örneği üzerinden, ABD yaptırımlarının dolar güdümlü dünyadaki etkisinin birçok ülkeye başka seçenek aramalarını hızlandırması için ilham verdiğini söylüyor ve ekliyor: “Bir sonraki adımın tek bir rezerv para birimine değil, para bloklarına doğru olması mümkündür.”
Sharma, dolara alternatif arayışları şöyle sıralıyor: “Güneydoğu Asya’nın en büyük ekonomileri giderek artan bir şekilde dolardan kaçınarak birbirlerine doğrudan ödeme yapıyor. Malezya ve Singapur, mali sıkıntı içindeki ülkelere renminbi desteği tekliflerini genişleten Çin ile benzer düzenlemeler yapan ülkeler arasında yer alıyor. Asya’dan Ortadoğu’ya merkez bankaları, yine dolara olan bağımlılığı azaltmak amacıyla ikili para takas hatları kuruyor.”
Güçlü dolara aldanmayın!
ABD’nin bugün dotcom krizinde olduğu gibi güvensiz bir durumla karşı karşıya olduğunu söyleyen yazar, yatırımcıların ABD varlıklarını satın almak için acele etmediğini, risklerini azalttıklarını ve ortaya çıkan parayı dolar olarak tuttuklarını kaydediyor.
Ruchir Sharma’nın yazısını çarpıcı bir cümle ile sonlandırıyor: “Bu yüzden güçlü dolara aldanmayın. Dolar sonrası dünya geliyor.”
