Financial Times’ın etkili kalemlerinden, baş dış ilişkiler yorumcusu Gideon Rachman, Çin’in, Ukrayna’daki savaşın sona ermesinde “çok önemli bir rol” oynayabileceğini yazdı.
Son zamanlarda Kiev’e yaptığı bir ziyarette, hem cumhurbaşkanlığı ofisinde hem de dışişleri bakanlığında Çin lideri Xi Jinping ile yapılacak görüşmenin “heyecanlı beklentisi” karşısında şaşırdığını dile getiren Rachman, “nihayet” gerçekleşen Xi-Zelenski görüşmesinin altını çizdi.
Rachman’a göre, Çin’in diplomatik çabalarına karşı temkinli olmak için “bariz nedenler” (Putin ile ilişkisi, Ukrayna barış planının belirsizliği) olsa da, “Çin’in bu acımasız çatışmayı sona erdirmede büyük bir rol oynayabileceği fikrini göz ardı etmek yanlıştır”.
Kiev, Çin konusunda heyecanlı
Kiev’deki gözlemlerini aktaran Gideon Rachman, Ukraynalıların Çin’in arabuluculuğu konusunda umutlu olduğunu ve Xi’nin Putin üzerinde benzersiz bir etkisi olduğunu düşündüklerini kaydediyor.
Diğer yandan Batı yaptırımları karşısında Rusya’nın da, ekonomisini ayakta tutmak için Çin’e güvendiğini not ediyor.
Aynı şekilde Pekin’in kendisinin de savaşın sona ermesinden faydalanacağını vurgulayan Rachman, “Ukrayna’da hızlı bir Rus zaferi Çin’in işine yarayabilirdi. Ancak uzayan bir savaş, Pekin için stratejik bir sorumluluğa dönüşüyor. Ukrayna’daki savaş ABD önderliğindeki ittifak sistemini zayıflatmak yerine ABD, Avrupa ve Asya demokrasilerini birbirine yaklaştırdı. Çin, Avrupa’da nüfuzunu inşa etmek için onlarca yıl harcadı. Ancak Rusya ile kendi ilan ettiği “sınırsız” ortaklığı, pek çok Avrupalıyı Pekin’in artık bir tehdit olduğuna ikna etti” yorumunu yapıyor.
Bu konunun Pekin için kritik olduğunu, çünkü Avrupa’nın Çin’in en büyük ihracat pazarı olduğunu belirten Rachman, “Pekin’in Avrupa’daki itibarını yeniden kazanmasının en iyi yolu, savaşın sona ermesinde görünür ve olumlu bir rol oynamak olacaktır” diyor.
‘Washington, savaşın sona ermesi konusunda daha istekli’
Rachman, Washington ile Pekin arasında giderek artan rekabete rağmen, Biden yönetiminin Çin barış girişimini reddetmemeye, bunun yerine onu “biçimlendirmeye” karar verdiğini kaydediyor.
Rachman’a göre, ABD Ukrayna’daki savaşı sona erdirmenin bir yolunu bulma konusunda “giderek daha istekli” ve Washington, “çatışma ne kadar uzun sürerse, Ukrayna’ya milyarlarca dolarlık askeri ve ekonomik yardım akıtılması konusunda Batılı bir fikir birliğini sürdürmenin o kadar zor olacağını biliyor”.
Batı ittifakının müzakere için Ukrayna’ya baskı yapıp yapmayacağı konusunda pek çok tartışma yapıldığını belirten Rachman, “daha az tartışılanın ancak daha önemli olanın” ise, “Rusya’yı işgal altındaki topraklardan çekilmek ve Ukrayna’yı mahvetme çabalarından vazgeçmek de dahil olmak üzere anlamlı tavizler vermeye kimin zorlayabileceği” sorusu olduğuna işaret ediyor.
Rachman’a göre, “bu soruya verilebilecek tek makul cevap Çin’dir” ve Çin lideri bunu yapmanın ülkesinin çıkarına olduğuna karar verebilir.
