ABD’li silah üreticileri, Ukrayna’yı silahlandırma ve Pentagon’un tükenen stoklarını yenileme baskısı altında oldukları bir dönemde İsrail’e silah sevkiyatını artırmaya hazırlanıyor.
Financial Times’ta (FT) yer alan değerlendirmeye göre, yüzlerce tank ve zırhlı araç alan Ukrayna’nın aksine, İsrail’in öncelikli olarak aradığı mühimmatların başında Demir Kubbe füze savunma sistemi için önleyiciler geliyor. Havadan karaya hassas mühimmatlar ve 120 mm kalibreli tank mermileri de İsrail’in ihtiyaçları arasında. Fakat analistler çatışma sürdükçe İsrail savunma güçlerinin Ukrayna’da sayısı yetmeyen güdümlü füze sistemlerine, SİHA’lara ve 155 mm’lik top mermilerine ihtiyaç duyabileceğini söylüyorlar.
ABD Başkanı Joe Biden, İsrail’i askeri olarak desteklemeye güçlerinin yeteceğini düşünüyor. Biden Pazar günü yayınlanan röportajında, “Tanrı aşkına biz Amerika Birleşik Devletleri’yiz, tarihin en güçlü ulusuyuz; dünyanın değil, dünya tarihinin. Bunların her ikisini [Ukrayna ve İsrail] de halledebilir ve genel uluslararası savunmamızı sürdürebiliriz,” dedi.
İsrail 70 yılda ABD’den 53,5 milyar dolarlık silah aldı
Yine de uzmanlar Ukrayna savaşının, geleneksel kara savaşlarında ihtiyaç duyulan silahların üretimine ağırlık vermeyen ve daha çok terörle mücadele misyonları ve Pasifik’te Çin’i caydırmak için gereken teknolojik olarak gelişmiş gözetleme ve keşif sistemlerine odaklanan ABD savunma endüstrisi için bir tür ‘uyandırma çağrısı’ olduğunu söylüyorlar. Fakat daha geleneksel silahların üretimine hızla geçme ihtiyacı, salgın sonrası yaşanan malzeme ve işgücü sıkıntısı nedeniyle sekteye uğramış durumda.
Öte yandan Ukrayna’nın aksine İsrail’in kendi savunma sanayisi ve gelişmiş silahları var. Ayrıca, hava ve füze savunması için yaklaşık 500 milyon dolar da dahil olmak üzere İsrail’e yılda yaklaşık 4 milyar dolar askeri yardımda bulunan ABD’den de önemli ölçüde yardım alıyor. Savunma Güvenlik İşbirliği Ajansı’na göre İsrail, 2022’ye kadar olan beş yılda 6,5 milyar dolar olmak üzere son yetmiş yılda ABD’den yaklaşık 53,5 milyar dolar değerinde silah satın aldı.
Silah sevkiyatı yoğunlaşıyor
ABD’nin İsrail’e askeri yardımının süreceği de belirtiliyor. FT’ye konuşan ABD’li bir savunma yetkilisi, ABD’nin İsrail ordusuna mühimmat ve teçhizat dahil olmak üzere ek kaynakları ‘hızla sağladığını’ söyledi. Hızlandırılmış askeri yardımın ilk iki sevkiyatı, küçük çaplı bombalar ve diğer mühimmatlar da dahil olmak üzere geçen hafta İsrail’e ulaştı.
ABD ayrıca Gazze’den atılan türden roket ve top mermilerine karşı koruma sağlamak üzere tasarlanmış Demir Kubbe için de önleyici füze sevkiyatını arttıracağını söyledi.
ABD’li savunma yetkilisi, “Bazı Demir Kubbe önleyicileri ABD’nin ülkedeki stoklarından çıktı ve kısa süre içinde İsraillilere teslim edildi. İsrail’in Demir Kubbe savunma sistemlerini sürdürmek ve vatandaşlarını ve şehirlerini korumak için ihtiyaç duydukları kabiliyetlere sahip olması için ilave Demir Kubbe önleyicileri göndereceğiz,” dedi.
ABD’li yetkililer İsrail’in, ABD’nin ülkeye yönelik askeri yardım paketinde halihazırda yer alanların ötesinde ek önleyicilere ihtiyaç duymasını bekliyor.
Tamir füzeleri olarak da bilinen önleyiciler, ABD’li savunma şirketi RTX ile İsrailli Rafael Advanced Defense Systems grubu tarafından ortaklaşa üretiliyor ve İsrail’de monte ediliyor.
İsrail’in talepleri ve silah şirketlerinin iştahı
Ortak doğrudan saldırı mühimmatları (JDAMs), Hellfire füzeleri ve küçük çaplı bombalar (SDBs) gibi havadan karaya sistemler de dahil olmak üzere İsrail’in aradığı diğer silahlar ABD için daha kolay tedarik edilebilir durumda. Talepteki sıçramanın silah üreticileri için ‘nimet olacağı’ da FT’nin yorumları arasında.
Hellfire füzeleri Lockheed Martin tarafından üretilirken, Boeing JDAM ve SDB’leri üretiyor. Uzmanlara göre özellikle JDAM’lara talep artışını karşılamak kolay olacak ve ABD hükümeti son yıllarda kendi alımlarını yavaşlattığı için Hellfire füzelerinde kapasite fazlası var. İsrail ayrıca General Dynamics tarafından üretilen 120 mm kalibreli tank mermilerine de ihtiyaç duyuyor.
Pentagon ile iş yapan dört büyük savaş şirketi Lockheed, RTX, Northrop Grumman ve General Dynamics’in hisseleri Aksa Tufanı operasyonundan bu yana hızla yükseldi. Hisseleri artış göstermeyen tek büyük savunma şirketi Boeing.
Hizbullah faktörü işleri değiştirebilir
Analistlere göre Hizbullah’la yaşanacak bir çatışma İsrail’in silah ihtiyacını önemli ölçüde artıracak ve ABD’den tedarik için Ukrayna ile ‘daha doğrudan bir rekabet’ içine girmesine neden olacak.
CSIS’in uluslararası güvenlik programında üst düzey danışmanlık yapan Mark Cancian, “Herkes kuzey sınırını ve Hizbullah’ı izliyor. Eğer bu daha da büyürse, farklı türde bir çatışmadan söz etmeniz gerekecek,” diyor.
Cancian, İsrail’in Gazze’yi uzaktan vurmaya devam etmesi halinde, ordunun ‘kapı kapı’ dolaşmayacağı için daha az mühimmata ihtiyaç duyacağını fakat bölgenin daha uzun süreli ve tam bir işgali başka bir mesele olacak ve İsrail’in ABD malzemelerine olan talebini keskin bir şekilde artıracak.
