İsrail hükümetinin Gazze Şeridi’ndeki 2,3 milyon kişiyi, Mısır’ın büyük bölümü çöl olan Sina Yarımadası’na nakledilmesini öngören savaş önerisinin ortaya çıkmasından sonra İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun da Avrupalı liderlerden Gazze’den gelen mültecileri kabul etmesi için Mısır’a baskı yapmalarını istediği belirtildi.
İsrail’de politika belirlemeyen ancak araştırma yapan İstihbarat Bakanlığı, 13 Ekim tarihli onaylı belgesinde, Gazze’deki sivillerin Mısır’a zorla göç ettirilmesinin “olumlu ve uzun vadeli stratejik sonuçlar doğuracağını” öne sürdü.
Gazze Şeridi’ndeki sivil gerçeklikte önemli bir değişiklik yapmak için 3 alternatif önerilen belgede, “Batı Şeria merkezli Filistin Yönetimi’nin Gazze’de yeniden egemen olması” ya da “yerel bir rejimin desteklenmesi”ni içeren diğer iki alternatif, başta “İsrail’e yönelik saldırıları engelleyemeyecekleri” olmak üzere bazı nedenlerle reddedildi. Belgede, 3. alternatif olarak Gazze’deki sivil nüfusun Kuzey Sina’daki çadır kentlere taşınması, ardından kalıcı kentler ve tanımlanmamış bir insani yardım koridoru inşa edilmesi ve yerlerinden edilen Filistinlilerin girişini engellemek için İsrail içinde bir güvenlik bölgesi oluşturulması önerilerek, bu alternatifin İsrail’in güvenliği için en çok arzu edilen seçenek olduğu belirtildi.
Mısır, Türkiye, Katar, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin bu planı mali olarak destekleyeceği ya da yerlerinden edilen Filistinlileri uzun vadede vatandaş olarak kabul edeceği iddia edilen belgede, Kanada’nın “hoşgörülü” göçmenlik uygulamalarının da bu ülkeyi potansiyel bir yeniden yerleşim hedefi haline getirdiği kaydedildi.
Belgede, bu önerinin ilk etapta uluslararası meşruiyet açısından karmaşık olabileceği kabul edilirken, “Değerlendirmelerimize göre, nüfus tahliye edildikten sonra yaşanacak çatışmalar, nüfusun kalması durumunda yaşanacaklara kıyasla daha az sivil kaybına yol açacaktır” ifadesine yer verildi.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ofisi, bu raporu “varsayımsal bir alıştırma”, hükümetin ve güvenlik kurumlarının her kademesinde benzerleri hazırlanan bir kavram raporu olarak değerlendirdi. Belge hakkında bilgi sahibi olan İsrailli bir yetkili ise belgenin bağlayıcı olmadığını söyledi.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, 25 Ekim’de, ülkesinin “Gazze’deki Filistinlileri Mısır’ın Sina Yarımadası’na zorlama çabalarını” reddettiğini belirterek, böyle bir çabanın ülkesinin İsrail ile olan barışını tehlikeye atacağı uyarısında bulunmuştu. Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile Kahire’de düzenlediği ortak basın toplantısında konuşan Sisi, hükümetinin, İsrail’in Gazze’ye uyguladığı su, gıda ve yakıtın kesilmesi ile insani yardımların bölgeye girişinin engellenmesi gibi ablukaları, Filistinlileri Mısır’a sürmeye yönelik bir plan olarak gördüğünü söylemişti.
Her ne kadar bağlayıcı olmadığı duyurulsa da ortaya çıkan öneri niteliğindeki belgenin İsrail devletinin nihai hedefini yansıttığı görünüyor. Bu kapsamda Financial Times’ta yayınlanan bir başka kulis haber de bu hedefi doğrular nitelikte.
FT’nin “Netanyahu, AB’de Gazzeli mültecileri kabul etmesi amacıyla Mısır’a baskı yapması için lobi yaptı” başlıklı haberinde görüşmeler hakkında bilgi sahibi kaynaklar, “Netanyahu’nun geçen hafta Avrupalı yetkililerle yaptığı görüşmelerde ortaya attığı bu fikrin, Çek Cumhuriyeti ve Avusturya’nın da aralarında bulunduğu ülkeler tarafından perşembe ve cuma günü yapılacak AB liderler zirvesi öncesinde özel görüşmelerde gündeme getirildiğini” söyledi.
Ancak kaynaklara göre başta Fransa, Almanya ve İngiltere olmak üzere önemli Avrupa ülkeleri, Mısırlı yetkililerin geçici bir süre için bile olsa Gazze’den mülteci kabul etme fikrine karşı sürekli direnç gösterdiğine işaret ederek bu öneriyi gerçekçi bulmadı.
Haberde İsrail’in önerisinden sonra AB liderler zirvesinde Mısır’ın potansiyel rolünün tartışıldığı ancak liderlerin Mısır’ın Gazze’ye geniş çaplı insani yardım sağlanmasında rol oynaması konusunda anlaştığı ve mültecileri kabul etmesi için Kahire’ye baskı yapmayacakları belirtildi.
Batılı bir diplomat, “Netanyahu çözümün Mısırlıların en azından çatışma süresince Gazzelileri kabul etmesi olduğu konusunda oldukça ısrar etti. Ancak biz bunu pek ciddiye almadık çünkü Mısır’ın tutumu her zaman çok netti ve bunu yapmayacaklar” ifadelerini kullandı.
