İsrail’in Gazze’ye saldırıları iki Filistinli gücü birleştireceği yerde aralarındaki anlaşmazlığı daha da derinleştirdi. İki güç arasında artan gerilimin temelinde ABD’nin Hamas’ı denklemden çıkarma ve Gazze’nin yönetimini Mahmud Abbas liderliğindeki Ramallah’taki hükümete devretme planları yatıyor. Netanyahu’nun henüz razı olmadığı bu plan çerçevesinde Filistin Yönetimi ABD’nin talep ettiği reformları gerçekleştiriyor ya da gerçekleştiriyormuş gibi yapıyor.
Aşağıdaçevirisini okuyacağınız haber, Hamas ve Filistin Yönetimi arasında son haftalarda yaşanan gerilimi konu ediniyor:
***
Hamas’ın Filistinli Rakipleriyle Kavgası Gazze’nin Savaş Sonrası Geleceğine İlişkin Şüpheleri Artırıyor
Batı Şeria merkezli Filistin Yönetimi ile kaynayan çatışma, yerleşim bölgesini kimin yöneteceği konusundaki derin bölünmelerin yeni bir işareti.
Omar Abdel-Baqui
Hamas ile Filistinli rakipleri arasında iç çatışmanın işaretleri belirmeye başladı ve Gazze’de savaş sonrası kurulacak hükümetin neye benzeyebileceği ve ne kadar sürebileceği konusunda geniş kapsamlı soruları gündeme getirdi.
Hamas geçen ayın sonlarında Gazze’deki bazı Filistin Yönetimi yetkililerini gözaltına aldı ve savaşı tetikleyen 7 Ekim saldırılarından bu yana, iki grup arasındaki ilk restleşmede onları İsrail’le çalışmakla suçlayarak Filistin Yönetimi personeli tarafından denetlenen bir yardım konvoyunun bölgeye gitmesini engellemeye çalıştı. Hamas ayrıca Gazze’deki Filistin Yönetimi’ne bağlı daha fazla kişiyi tutuklamak için harekete geçeceğini söyledi.
Bu arada Batı Şeria merkezli Filistin Yönetimi’ni kontrol eden El Fetih, geçen hafta Hamas’ın başlıca finansörlerinden ve destekçilerinden biri olan İran’ı nadir görülen bir şekilde kamuoyu önünde eleştirdi. Tahran’ın bölgede neler olacağını belirleme girişimlerini reddettiğini belirten El Fetih, diğer yabancı güçlerin Filistin meselelerinde giderek artan etkisini de eleştirdi.
Bu tartışma Hamas ve El Fetih arasındaki derin düşmanlığın ve İsrail’in yedinci ayına giren askeri harekatını tamamlamasının ardından Gazze’de yeni bir yönetim kurma girişimlerini nasıl zorlaştırabileceğinin bir işareti.
İki güç arasındaki sürtüşmenin büyük kısmı, Hamas’ın Filistin topraklarında yapılan seçimleri kazanmasının ardından El Fetih’i Gazze’den zorla çıkardığı 2007 yılına dayanıyor. O zamandan bu yana Hamas’ın sert İslamcıları, Batı Şeria’da büyük ölçüde laik olan El Fetih liderliğindeki Filistin Yönetimi’ni zaman zaman İsrail ve Batı ile çalışmakla suçlayarak bölünmeyi büyüttü.
Gerilim şimdi daha da derinleşiyor gibi görünüyor. ABD ve diğer Batılı güçler, diplomasi yoluyla Filistin devletinin kurulmasından yana olan reformcu bir Filistin Yönetimi’nin Gazze’de önemli bir liderlik rolü üstlenmesini ve Hamas’ın bir şekilde devam etmesine izin verebilecek bir güç boşluğunun oluşmasını engellemesini istiyor.
Filistin devletine şiddetle karşı çıkan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Batı Şeria ve Gazze’yi yöneten Filistin Yönetimi’ne karşı temkinli yaklaşsa da bazı üst düzey İsrailli yetkililer Ramallah merkezli kurumla ya da El Fetih üyeleriyle çalışmayı reddetmedi.
İsrailli bir yetkili, “Genel anlayış, öyle ya da böyle Filistin Yönetimi ile bir şekilde ilişkisi olan kişilerle çalışmak zorunda kalacağımız yönünde” dedi: “Bu, Filistin Yönetimi’nin mevcut haliyle Gazze’yi yöneten otorite olacağı anlamına gelmiyor.”
Hamas ise Filistin Yönetimi’nin Gazze’ye erişimini kısıtlayarak gelecekte siyasi bir rol oynamaya devam edeceğinden emin olmak için çabalarını artırıyor.
Hamas İçişleri Bakanlığı, Hamas’a bağlı El Aksa TV’ye yaptığı açıklamada, polisinin 30 Mart’ta Filistin Yönetimi istihbarat yetkilileri tarafından yönetilen ve Mısır Kızılayı ile birlikte Gazze’ye giren ‘şüpheli bir güç’ten altı kişiyi tutukladığını söyledi. Söz konusu güvenlik gücünün İsrail ile koordinasyon halinde olduğu ve Hamas’ın bu grupla bağlantılı daha fazla kişiyi tutuklamaya çalışacağı belirtildi.
Zaten kışkırtıcı olan suçlamalarına bir yenisini daha ekleyen Hamas, Filistin Yönetimi istihbarat ajanlarını Gazze’de kaos ve bölünme yaratmak için komplo kurmakla suçladı ve İsrail ile çalışan herkesi hain olarak yaftalamaya yönelik uzun süredir devam eden uygulamasını yineledi. Hamas’tan yapılan açıklamada “El Fetih ve Ramallah’taki [Filistin] Yönetim liderliğini ulusal tarafa dönmeye çağırıyoruz” denildi: “Siyonist düşman önünüzde duruyor. Gazze ve halkına karşı yıkıcı savaşınız yerine onunla savaşın.”
Üst düzey bir Filistin Yönetimi yetkilisi, Hamas’ın Gazze’de tutukladığı Filistin Yönetimi yetkililerinden beşinin halen esir olduğunu söyledi. Yetkili, geçen haftalarda Gazze’de iki Filistin Yönetimi yetkilisinin öldürüldüğünü ancak bu kişilerin İsrail tarafından mı yoksa Hamas tarafından mı öldürüldüğünün netlik kazanmadığını söyledi.
İsrail ordusu yorum yapmayı reddetti. Hamas yetkilileri ise tutuklamalar ve yardım konvoyu olaylarıyla ilgili yorum yapmaktan kaçındı.
El Fetih’in Gazze’deki sözcüsü Munzer El Hayek, Hamas’ın sahada kendi kontrolü dışındaki her türlü kontrolü ortadan kaldırmaya çalıştığını söyledi. Bir röportajında “Filistin Yönetimi’ne saldırmaya odaklanmış durumdalar ve onu yabancı bir güç olmakla suçluyorlar” dedi.
ABD’li bir yetkili, hükümetin Hamas-Filistin Yönetimi çatışmalarıyla ilgili gelişmelerden haberdar olduğunu söyledi. Yetkili, “Reformdan geçirilmiş bir Filistin Yönetimi, Filistin halkı için sonuçlar elde etmek ve hem Batı Şeria hem de Gazze’de istikrar koşullarını oluşturmak için elzem” dedi: “Bu vizyonu gerçekleştirmek için yapılacak çok iş var ama biz bu yolda atılacak adımları desteklemeye kararlıyız.”
Filistin Yönetimi, yardım dağıtım girişimlerinin Mısır Kızılayı ile işbirliği içinde yapıldığını ve yalnızca Gazze’ye insani yardım akışını artırmayı amaçladığını söyledi. Mısır Kızılayı ise insani yardım dağıtımıyla ilgilendiğini, siyasetle ilgilenmediğini söyledi.
Üst düzey bir Filistin Yönetimi yetkilisi Gazze’de istihbarat yetkililerinin varlığını kabul etti ve bu yetkililerden bazılarının yardım dağıtımının koordinasyonuna yardımcı olduğunu ve silahsız olduklarını söyledi. Yetkili, Hamas’ın Filistin Yönetimi yetkililerinin Gazze dışından geldiği iddiasını reddetti.
“Bu bir Mısır yardım konvoyuydu ve diğer tüm konvoylar gibi koordine edildi. Evet, Mısırlıların İsraillilerle doğrudan temasları var; bizim görevimiz Filistin Yönetimi’nin yardımlarının bir kısmını Mısırlılarla birlikte koordine edip halkımıza ulaştırmaya çalışmaktı” dedi: “Bunun tüm insanların hoş karşılayacağı bir şey olması gerekiyordu, saldırı gerekçesi değil.”
Hamas ve Filistin Yönetimi zaman zaman kendi bölgelerinde birbirlerinin parti üyelerine baskı uyguluyor. Siyasi çevreler, grupların şu anda üst düzey resmi iletişimlerinin yok denecek kadar az olduğunu söylüyor.
Üst düzey bir Birleşmiş Milletler yetkilisi, kurumun içişlerine karışmama konusunda temkinli olduğunu ancak savaş sonrası Gazze’de oluşacak güç boşluğunun engellenmesi gerektiğini söyledi. Yetkili, “Eğer durum böyle olursa tüm durumun kontrolünü kolayca kaybedebiliriz” dedi.
Savaştan önce Filistin Yönetimi Gazze Şeridi’nde bazı finansman programları yürütüyor ve Hamas hükümetindeki bazı bakanlıklarla koordinasyon sağlıyordu. Analistler, hepsi aktif çalışan olmasa da binlerce kişinin maaş bordrosunda yer aldığını söylüyor. Hamas’ın İsrail işgali altındaki Batı Şeria’da, Filistin Yönetimi ve İsrail’in yıllar boyunca uyguladığı baskılar nedeniyle daha az doğrudan etkisi var.
The Wall Street Journal’ın haberine göre, İsrailli güvenlik yetkilileri Gazze Şeridi’nde yardım dağıtımı için sessizce bir plan geliştiriyor ve bu plan sonunda orada Filistin liderliğinde bir yönetim otoritesi oluşturabilir. Plan, ABD tarafından terör örgütü olarak tanımlanan Hamas’la bağlantısı olmayan Filistinli liderleri ve işadamlarını kapsıyor. İsrail, aralarında Filistin Yönetimi’nin en üst düzey istihbarat yetkilisi Majed Faraj’ın da bulunduğu bazı Filistinli isimlere temasa geçti.
Bir Hamas yetkilisi, Gazze’ye deniz yoluyla insani yardım götürülmesi için Hamas’a danışılmadan yapılan düzenlemelerin, örgütü Gazze’deki otoritesi konusunda tedirgin ettiğini söyledi.
El Fetih-Hamas ayrışmasını uzlaştırmaya çalışan eski üst düzey Filistin Yönetimi yetkilisi Nasır el Kudva da Hamas’ın Filistin Yönetimi’nin Gazze’ye sızarak kontrolü ele geçirmeye çalışmasından korktuğunu söyledi. Kudva, son tutuklamalar ve konvoy olaylarının yanı sıra Arap medyasındaki son iftira kampanyalarının, aralarındaki anlaşmazlığın azalacağına dair iyiye işaret olmadığını gösterdiğini söyledi.
Kudva, “Hamas’ın motivasyonu basit. Şunu göstermeye çalışıyorlar: ‘Biz buradayız ve kontrol bizde. Bizi atlayıp burada kendi işinizi yapamazsınız,’ demeye çalışıyorlar. İç çatışma geçerli bir korku ve İsrail’in çıkarlarına hizmet ediyor.”
Bu makaleye Carrie Keller-Lynn ve Menna Farouk katkıda bulundu.
