Bangladeş çalkantılı bir siyasi atmosferde genel seçimlere hazırlanıyor. Ülke içi huzursuzlukların yanı sıra ülke dışından da müdahaleler geliyor.
Özellikle de Hindistan ve ABD’nin, 7 Ocak’ta genel seçimlere gidecek olan Bangladeş’te farklı çıkarları ve diplomatik yaklaşımları öne çıkıyor. Çin ise Washington’ı seçimlere müdahale ettiği gerekçesiyle eleştiriyor.
Hem Washington hem de Yeni Delhi, Bangladeş’in demokratik ve istikrarlı bir ülke olmasını desteklediklerini söylüyor. Ancak hali hazırda muhalefetin boykotu, seçim yolsuzluğu tartışmaları ve işçi grevleriyle sarsılan ülkede özellikle de Washington’ın eylemleri tersine istikrarsızlığı derinleştiriyor.
Sosyal Demokrat olan Bangladeş Başbakanı Şeyh Hasina ve partisi Awami Birliği, dördüncü dönem arayışında. ABD ise muhafazakar olan muhalefetin tutumunu destekleyerek şaibeli bir oylamaya müsamaha göstermeyeceğine işaret etti ve sözde ‘demokratik sürecin baltalanmasından sorumlu ya da suç ortağı’ olduğu düşünülen kişilere vize kısıtlamaları getirdi.
Hindistan ise Bangladeş’teki seçimleri “bir iç mesele” olarak nitelendirdi. Hindistan Dışişleri Bakanı Vinay Mohan Kwatra bu ayın başlarında basına yaptığı açıklamada “Bangladeş’in yakın dostları ve ortakları olarak, Bangladeş’teki demokratik sürece saygı duyuyoruz ve ülkenin istikrarlı, barışçıl ve ilerici bir ulus vizyonunu desteklemeye devam edeceğiz” dedi.
Yeni Delhi Hasina’yı genel olarak güvenilir bir ortak olarak görüyor.
Hindistan’ın ayrıca, şu anda ocak seçimlerini boykot eden muhalefetteki Bangladeş Milliyetçi Partisi (BNP) ile de bir sürtüşme geçmişi var.
Geçmişte BNP, Hindistan’ın kuzeydoğusundaki Assam eyaletinde silahlı ayrılıkçı bir örgüt olan Asom Birleşik Kurtuluş Cephesi (ULFA) gibi Hintli isyancı grupların ve benzer örgütlerin Bangladeş’ten faaliyet göstermesine izin vermek ve hatta teşvik etmekle suçlanmıştı. BNP ayrıca Hindistan ile ticaret, enerji, bağlantı ve güvenlik alanlarında işbirliği yapmaktan kaçındı.
Hasina bu eğilimi tersine çevirdi ve Hindistan’la, Hintli mevkidaşı Narendra Modi ile güçlü bir ilişki de dahil olmak üzere sağlam bir ortaklık kurdu.
Hindistan diplomatik çevrelerinde BNP’ye yönelik eleştiriler yaygın; buna son dönemde yaşanan ve birçok kundaklama vakasının yanı sıra göstericilerle polis arasında çatışmaların yaşandığı olaylar da dahil.
Hindistan’ın Bangladeş’teki eski yüksek komiseri Veena Sikri, “Tüm tarafların protesto hakkı vardır, ancak bu protestolar barışçıl olmalıdır” diye açıklama yapmıştı.
Sikri ayrıca BNP’nin 2014 yılında seçimleri boykot ettiğini ancak daha sonra seçimleri katılımcılıktan uzak ve demokratik olmamakla eleştirdiğini belirtti. Sikri, “Bu doğru değil” dedi.
Washington’ın sert tavrının sebebi Çin
Bazı Hintli gözlemciler ise Washington’un Hasina’ya karşı sert tavrını şaşkınlıkla karşıladı. Hindistan’ın eski dışişleri bakanlarından Kanwal Sibal “ABD Hasina’ya baskı yaparak Bangladeş ile ilişkilerimizi zorlaştırıyor” dedi ve ekledi: “En büyük bölgesel başarımız Hasina yönetimindeki Bangladeş’le ve Hasina Amerika’nın gözüne girmiş değil.”
Bazı uzmanlara göre ise, Washington’ın sert tavrının sebebi Çin faktörü. Son yıllarda Çin, Bangladeş’e büyük yatırımlar yapıyor.
Çin, Bangladeş’in en büyük savunma tedarikçisi olmasının yanı sıra önemli bir ticaret ortağı ve yatırımcı.
Pekin ayrıca , ABD’yi Bangladeş’teki seçimlere müdahale ettiği için eleştirdi.
Bengal Körfezi’ndeki konumuyla ABD’nin Hint-Pasifik stratejisi için önemli bir ülke olan Hasina liderliğindeki Bangladeş ile Çin arasındaki derinleşen ilişki Washington’un hoşuna gitmiyor.
Hasina, Bangladeş’in hazır giyim endüstrisi için kilit bir pazar ve önemli bir yatırımcı olan ABD ile ilişkileri geliştirmek için bazı çabalar sarf etti. Ancak bu çabalar Washington için yeterli olmadı.
Hindistan’ın bakış açısına göre ise bu durum Dakka ve Hasina’yı daha da kendilerine yakınlaştırmak için bir sebep. Yeni Delhi, iktidarın BNP’ye geçmesinin kendi etkisini zayıflatacağından endişe ediyor.
Eski Hindistan Dışişleri Bakanı Sibal, BNP’nin bir şekilde iktidara dönmeyi başarması halinde bunun Hindistan-Bangladeş ilişkilerinin dinamizmini etkileyebileceğinden endişe ettiğini dile getirdi.
