ABD ve Batı’nın uluslararası kuruluşlar ve küresel finans sistemi üzerindeki etkisi Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerini farklı ortaklıklara yönlendiriyor. Özellikle küresel krizin tetiklediği derin ekonomik krizle boğuşan ülkeler, pek çok dayatma ile birlikte gelen IMF kredilerinin yerine alternatif arayışı içinde. BRICS grubunda yer alan Çin dışında, 1 buçuk milyara yaklaşan nüfusu ile Hindistan’ın da Orta Doğu ve Afrika ülkeleri ile son dönemde ivmelenen ilişkileri dikkat çekiyor.
Kahire’de yaşayan gazeteci Lara Gibson, Hindistan lideri Narendra Modi’nin geçen hafta Kahire’ye yaptığı ziyaret sonrası Mısır-Hindistan ilişkilerine mercek tutuyor. Gibson iki ülkeyi, ilişkilerini stratejik seviyeye çekmeye iten sebepleri uzman görüşlerine dayanarak açıklamaya çalışıyor.
The New Arab’da yayınlanan makaleyi dikkatinize sunuyoruz.
Küresel Güney’in kilit sesleri olarak hem Yeni Delhi hem de Kahire, stratejik bağlarını Batı bloğunun ötesinde çeşitlendiriyor.
Başkan Narendra Modi’nin geçen hafta Kahire’de Mısırlı mevkidaşı Abdülfettah Es-Sisi’yi ziyareti, 1997’den bu yana bir Hindistan devlet başkanının Mısır’a yaptığı ilk ziyaret oldu.
İki lider arasındaki zirve, gelişmekte olan piyasaların, küresel faiz oranlarının yükselmesi, enflasyonun artması ve ABD’nin dış politikadan çekilmesiyle ortaya çıkan siyasi boşlukla mücadele için birbirine yaklaştığı bir dönemde ekonomik ve diplomatik ilişkilerin güçlendirilmesine odaklandı.
Mısır ekonomik toparlanma planında kritik bir aşamada ve çok ihtiyaç duyulan yatırımları çekmek için yeni pazarlarla ivme yaratması gerekiyor. Hindistan, Eylül ayında Yeni Delhi’de yapılacak G20 Toplantıları öncesinde “Küresel Güney’in sesi” statüsünü pekiştirmeye çalışıyor.
İki güç arasındaki daha yakın bir ilişki, Mısır’ın BRICS genişlemesine olan ilgisinin de sembolü.
Sisi’nin Modi’ye Mısır’ın en yüksek sivil nişanı olan Nil Nişanı’nı vermesi ikili ilişkilere verilen önemi vurguladı. Buna karşılık Modi şu tweeti attı: “Cumhurbaşkanı Es-Sisi ile görüşmelerimiz mükemmeldi. Hindistan-Mısır ilişkilerinin tüm boyutlarını gözden geçirdik ve ekonomik ve kültürel ilişkileri daha da artırma konusunda mutabık kaldık.
Gateway House Medya ve Sosyal Yardım Müdürü Aliasger Bootwalla, Hindistan Küresel İlişkiler Konseyi’nin her iki tarafın da gelecekte birlikte yakın çalışma niyetinde olduğuna inandığını söyledi: “Hindistan’ın Mısır’ı G20 dönem başkanlığına gözlemci olarak davet etmesi, bu ikili ilişkinin önemini ortaya koyuyor.”
Yenilenen ilişki yeni bir gelişme olsa da Mısır ve Hindistan binlerce yıldır ticaret yapıyor. Nehru ve Nasır 1950’lerde Bağlantısızlar Hareketi’ni kurmak için birlikte çalışmışlardı. 1970’ler ve 1980’lerdeki Soğuk Savaş döneminde her iki ülke de iç işlerine odaklanınca ilişkiler soğumuştu.
Geçen yıl Hindistan Mısır’ın en büyük beşinci ticaret ortağıydı ve Sisi ocak ayında Delhi’yi ziyaret etti.
Clingendael Çatışmaları Araştırma Birimi’nde araştırmacı olan Matteo Colombo The New Arab’a yaptığı açıklamada, “Başkan Modi’nin ziyareti, her iki ülkenin de birçok alanda iş birliği arayışında olması nedeniyle iş odaklı bir ziyaretti” dedi.
İlişkilerdeki ivmelenme, Mısır’ın ekonomik krizden muzdarip olduğu ve özel yatırımları çekmek için yeni ticari ortaklar aradığı bir döneme denk geliyor. Önümüzdeki mali yılda cari açığının 848.8 milyar Mısır lirasına (27.4 milyar dolar) ulaşmasını bekleyen Mısır için bu açığı kapatmanın en etkili yollarından biri yeni yatırımlar getirmek ve ihracatı artırmak.
Mısır devlet kurumu Capmas’ın istatistiklerine göre Mısır’ın Hindistan’a ihracatı bir önceki yıl 3,5 milyar dolar iken geçen yıl 1,7 milyar dolara geriledi. Hindistan ile güçlü ticarete geri dönülmesi Mısır’ın açığını azaltabilir.
Bootwalla, “Ekonomik olarak her iki ülke de ikili ilişkileri 7.26 milyar dolardan 12 milyar dolara çıkarmayı hedefliyor” dedi.
Hindistan Mısır’ı gelişmekte olan savunma sanayii için bir hedef pazar olarak görüyor. Bootwalla, The News Arab’a verdiği demeçte “Hindistan’ın savunma ithalatçısından ihracatçı konumuna geçtiği bir dönemde iki ülke savunma alanında da birlikte çalışıyor” dedi.
Modi ve Sisi gıda güvenliği konusunu da ele aldı ve tarım alanında iş birliği için bir mutabakat zaptı imzaladı. Dünyanın en büyük buğday ithalatçısı olan Mısır, Rusya’nın geçen yıl Ukrayna’yı işgal etmesinin ardından Hindistan’a yöneldi ve Hindistan’dan tarım ithalatı son yıllarda arttı.
Delhi merkezli Observer Research Foundation’da çalışan Kabir Taneja, “Hindistan tarımsal ihracatını yenilemek için Mısır’a yöneliyor” dedi, Karadeniz ablukası devreye girdiğinde Hindistan’ın Mısır’ı tarımsal ürünleri için uygun bir pazar olarak gördüğünü söyledi.
Daha uzaklara
Mısır’la doğrudan ikili ticaretin yanı sıra Hindistan, Avrupa pazarlarıyla olan altyapı bağlantılarını geliştirmek ve Süveyş Kanalı’ndan geçen güzergahları kullanmak için Mısır’la birlikte çalışma fırsatını değerlendiriyor.
Colombo, “Tartışılan ana konulardan biri de altyapı. Mısır Süveyş Kanalı’nı elinde tuttuğu için stratejik bir konumda ve Hindistan’ın Avrupa ile daha iyi ticaret yapabilmek için altyapı bağlantılarını geliştirmesi gerekiyor” dedi.
Küresel ticaretin yüzde 12’sinden fazlası Süveyş Kanalı’ndan geçiyor ve 193 km uzunluğundaki kanal geçen yıl Karadeniz’de yaşanan ablukadan bu yana daha da önemli hale geldi.
Bootwalla, “Mısır stratejik konumu nedeniyle önemli bir ortak. Afrika, Asya ve Avrupa’ya bağlanıyor ve bu da Hindistan’ın Batı Asya ve Afrika’daki etkisini artırmaya çalıştığı bir dönemde ticaret ve yatırım için Mısır’ı vazgeçilmez kılıyor” dedi.
Diplomatik ilişkiler
Hindistan, Mısır’ın jeopolitik konumunu hem diplomatik hem de ekonomik meseleler açısından çok önemli görüyor.
Taneja’ya göre, “Hindistan çok güçlü bir küresel güney fikir birliğine öncülük etmeye çalışıyor ve pandemi sırasında başlattığı Güney-Güney iş birliği platformlarını inşa ediyor. Hindistan, Mısır’ı Afrika’ya açılan bir kapı olarak görüyor.”
Taneja, Hindistan’ın Mısır siyasetinin Modi hükümeti için daha makul olduğu bir dönemde Kahire ile ilişkileri canlandırma fırsatını değerlendirdiğini de sözlerine ekledi. Katar’a yönelik ablukanın sona ermesi ve Kahire ile KİK arasındaki yakın ilişkiler de dahil bölgedeki gerilimin azalması da Delhi ve Kahire’nin ilişkilerini derinleştirmesinin önünü açtı.
Eylül ayında Delhi’de yapılacak G20 toplantıları öncesinde Modi tüm dünyaya Küresel Güney’in endişelerini dile getirme konusundaki taleplerini iletti. Hindistan lideri, Küresel Güney ülkelerinin iklim değişikliği, Kovid-19 salgını, terörizm ve mali krizler gibi güncel zorluklarla daha iyi başa çıkabilmeleri için mevcut siyasi sistemin gözden geçirilmesi gerektiğinin altını çizdi.
Mısır, Kuzey Afrika’nın yanı sıra Orta Doğu’da da rakipsiz bir nüfuza sahip ve bu da Hindistan’ın bölgedeki gücünü artırıyor.
Bootwalla, “Siyasi açıdan Hindistan, Mısır’ın Arap Ligi’ndeki diplomatik konumundan ve Hindistan’ın küresel güneyin sesi olma çabasının bir parçası olarak Afrika’daki konumundan yararlanmak istiyor” dedi.
BRICS’in inşası
Mısır, son yıllarda büyük ölçüde dolar cinsinden uluslararası piyasaların dışında kaldı ve geçen yıl YEN cinsinden Samuray tahvilleri ve bu yıl renminbi cinsinden Panda tahvilleri ihraç ederek alternatif finansal sistemleri araştırdı.
Hindistan BRICS üyeleriyle birlikte, uluslararası ticarette dolar hegemonyasına etkili bir şekilde son verilmesini önererek, dolara potansiyel bir alternatif para birimini tartışma sürecinde. Rusya’nın Mısır büyükelçisine göre Mısır böyle bir hareketi memnuniyetle karşılar ve iddiaya göre BRICS’e katılmak için başvurdu.
Colombo, “Mısır ile Hindistan arasında gelişen ilişkiler, BRICS üyelerinin giderek daha fazla birlikte çalıştığı ve Dünya Bankası’na alternatif bir sistemin Mısır’a açıkça fayda sağlayacak şekilde tartışıldığı bir zamanda geliyor” yorumunda bulundu.
