Hindistan’ın canlı ekonomisi Başbakan Narendra Modi’nin yeniden seçilme kampanyası için bir rüzgar yarattı, ancak bazı analistler gerçeğin manşet rakamların gösterdiği kadar pembe olmayabileceği konusunda uyarıyor.
Güney Asya ülkesinin ekim-aralık çeyreğine ait gayrisafi yurtiçi hasılası %8,4 oranında büyüyerek çoğu ekonomisti şaşırttı. Tahmincilerin çoğu ekonominin bu çeyrekte %7’yi aşmakta zorlanacağını öngörmüştü. Hindistan sadece mali yıllara ilişkin rakamları raporlasa da, bu rakam takvim yılı için yaklaşık %7,7’lik güçlü bir büyüme oranıyla sonuçlandı.
GSYH’deki artış, Hindistan ekonomisine ilişkin bir dizi parlak raporun bir parçası. Moody’s Ratings geçtiğimiz perşembe günü yayınladığı bir raporda, “Hindistan’ın G20 ülkeleri arasında en hızlı büyüyen ekonomi olmasını ve reel GSYH büyümesinin Mart 2024’te sona erecek mali yılda %7’den yaklaşık %8’e çıkmasını bekliyoruz” dedi. Hükümet mali yılın tamamı için %7,6’lık bir büyüme oranı öngörüyor.
Daha önce, aracı kurum Jefferies Hindistan’ın 2027 yılına kadar dünyanın en büyük üçüncü ekonomisi olacağını öngörmüştü. Modi’nin iktidara gelmesinden bu yana geçen on yılda Hindistan’ın dolar bazında yıllık %7 bileşik büyüme oranına ulaştığını ve 3,6 trilyon dolar değerindeki ekonomisiyle dünya genelinde sekizinci sıradan beşinci sıraya yükseldiğini belirtmişti. Jefferies, önümüzdeki dört yıl içinde Hindistan’ın GSYH’sinin olumlu demografik özelliklerin yanı sıra “kurumsal güç ve yönetişimdeki iyileşme” sayesinde muhtemelen 5 trilyon dolara ulaşacağını söyledi.
Tüm bunlar, nisan-mayıs seçimlerinde üst üste üçüncü kez iktidara gelmeyi hedefleyen Modi ve Bharatiya Janata Partisi’nin (BJP) önünü açıyor. Ancak Bengaluru merkezli Dr. B.R. Ambedkar School of Economics Üniversitesi Rektör Yardımcısı R. Bhanumurthy, Hindistan’ın büyüme yörüngesinin son yirmi yılda birbirini izleyen hükümetler tarafından uygulanan politikalarla çok ilgisi olduğunu söyledi.
Nikkei Asia’ya konuşan Bhanumurthy, “Son dönemde [Modi hükümeti tarafından] uygulanan politika ve reformların kesinlikle bir etkisi olduğunu söyleyebilirim. Ancak benim görüşüme göre, yaşananlar aslında son 15 ila 20 yılın [politikalarının] devamıdır,” dedi.
“İster vergi reformlarını ister makro piyasa reformlarını, yatırımların azaltılmasını, maliye politikası reformlarını ele alın, tüm bunlar uzun yıllardır yapılıyor. Bence bunun için birçok kişiye kredi vermeniz gerekiyor, kesinlikle 2002’den itibaren diyebilirim” diye ekledi.
‘Küresel tedarik zincirinin Çin’den ayrıştırılması, Hindistan’ın lehine’
Birçok kişi, çeşitli ülkeler tedarik zincirlerini Çin’den uzaklaştırmaya çalıştıkça Hindistan’ın kendisini şanslı bir noktada bulduğunu söylüyor.
Nikkei Asia’ya konuşan ve isminin açıklanmasını istemeyen bir endüstri kuruluşu ekonomisti, “Bugün diğer tüm büyük ekonomilerle kıyaslandığında Çin’in iyi durumda olmadığını, Avrupa’nın iyi durumda olmadığını ve ABD’nin de iyi durumda olduğunu biliyoruz, ancak bu durum en büyük ihracat noktalarımızdan biri olan Hindistan’a yardımcı olacaktır,” dedi ve ekledi: “Küresel tedarik zincirinin yeniden yönlendirilmesi ne olursa olsun, bu Hindistan’ın lehine olacaktır.”
Jefferies ayrıca Hindistan’ın Batı dünyası, Japonya, Avustralya ve Orta Doğu ile “mükemmel ilişkilere” sahip olduğunu ve bunun da Hindistan’ı dünyanın 2 numaralı ekonomisi dışında ek üretim oluşturmayı amaçlayan bir strateji olan “Çin+1″in kilit faydalanıcılarından biri haline getirdiğini belirtti.
‘Temel büyüme, gösterilenden daha zayıf’
Güçlü büyüme BJP’ye seçim kampanyasında kullanabileceği rakamlar verirken, bazı ekonomistler ise daha temkinli görüşler ifade ediyor. Japon aracı kurumu Nomura bu ayın başlarında yayınladığı bir notta, “Her parıldayan şey büyüme değildir,” dedi ve ekledi: “Temel büyüme, manşetin gösterdiğinden daha zayıf.”
Nomura, Hindistan’ın ekonomik genişlemesinin “esas olarak güçlü kamu yatırım büyümesi tarafından desteklendiğini, özel tüketim ve özel yatırım harcamalarının ise durgun kaldığını” belirtti. Ayrıca, sanayi ve hizmet sektörlerinin “dirençli” kalmasına rağmen tarım sektörünün “düşük performans” gösterdiğini söyledi.
Modi hükümeti 1 Şubat’ta açıkladığı geçici bütçede, Mart 2025’te sona erecek yıl için sermaye harcamaları ödeneğini 11,11 trilyon rupi (133,98 milyar $) olarak belirledi, ancak kabaca %11’lik artış bir önceki yılki %33’lük artıştan daha düşüktü.
Delhi’deki prestijli Hindistan Teknoloji Enstitüsü’nde eski bir ekonomi profesörü olan Upadhyay, Nikkei Asia’ya hükümetin %8’in üzerindeki büyüme oranıyla oynayabileceğini, ancak “bunun fazla bir gücü olmadığını” söyledi.
“[Aralık çeyreğinde] gayrisafi katma değer ya da GSKD %6,5 ile GSYH büyüme oranından neredeyse [2 yüzde puanı] daha düşüktü” diyen profesör, GSKD’nin – GSYH’den net dolaylı vergilerin çıkarılmasıyla ölçülür – ekonomik sağlığın daha iyi bir göstergesi olduğunu açıkladı.
Upadhyay, “Hane halkı tüketimi ve özel yatırımlar zayıf kalmaya devam ediyor ve tarımda düşüş var” dedi. Uzmanlara göre, Hindistan’ın dünya lideri 1,4 milyarlık nüfusu için yeterli istihdam yaratılması da bir sorun olmaya devam ediyor. “Ancak hükümet GSYİH rakamlarını [paraya çevirecek] çünkü seçimler yaklaşıyor ve ekonominin hızla büyüdüğünü söyleyecekler” dedi.
Ona göre, Japonya ve Almanya mücadele ederken dünyanın 3 numaralı ekonomisi olmak sadece bir “aritmetik” meselesi. Upadhyay, “Hindistan şimdikinden %1 daha yavaş büyüse bile, bu [noktalarda sıçrama] önümüzdeki birkaç yıl içinde gerçekleşmek zorunda” dedi.
Bazıları Hindistan’ın işsiz bir büyüme yaşadığını iddia ediyor.
Bağımsız Hindistan Ekonomisini İzleme Merkezi’ne göre, ülkede ocak ayında %6,8 olan işsizlik oranı şubat ayında %8’e yükseldi. CMIE 1 Mart tarihli ekonomik görünüm raporunda “İşsizlik oranı kentsel Hindistan’da azalırken, kırsal Hindistan’da önemli ölçüde arttı” dedi. Raporda, ocak ayında %5,8 olan kırsal işsizlik oranının geçen ay %7,8’e yükseldiği, kentsel işsizlik oranının ise %8,9’dan %8,5’e gerilediği belirtildi.
Ayrıca, bu ayın başlarında açıklanan periyodik işgücü anketine dayanan hükümet verileri, 15 yaş ve üzeri kişiler arasındaki işsizlik oranının 2022’de %3,6 ve 2021’de %4,2’den 2023 takvim yılında %3,1’e gerilediğini gösterdi.
