Hafta sonu yapılan ‘küresel iklim fonu’ gündemli toplantıdan anlaşma çıkmadı. AB ve ABD, iklim fonunun patronunun Dünya Bankası olmasında ısrar ederken, gelişmekte olan ülkeler bunu reddediyor.
Gelişmekte olan ülkeler, zengin güçlerin bir aracı olarak uzun bir geçmişi olduğunu gerekçe göstererek Dünya Bankası aracılığını istemiyor.
Fon, gelişmekte olan ülkelere ‘iklim değişikliğinin geri dönüşü olmayan zararlarıyla’ başa çıkma maliyetleri konusunda yardımcı olmayı amaçlıyor. Bu fikre uzun süre direnen ABD henüz fona para koymayı kabul etmedi.
POLITICO’nun aktardığına göre, Uluslararası Çevre Hukuku Merkezi adına görüşmelerde gözlemci olarak yer alan Lien Vandamme, “Eğer zengin ülkeler bir sonraki toplantıya bu gerçekçi olmayan tekliften vazgeçmeye, uluslararası yükümlülüklerini yerine getirmeye ve bağımsız, hak temelli ve kaynaklara dayalı bir fon kurmaya hazırlıklı olarak gelmezlerse, hiç gelmeseler de olur,” dedi.
Vandamme, Dünya Bankası önerisini destekleyen AB’yi de ‘ABD’nin arkasına saklanmakla’ suçladı.
Avrupa Komisyonu’ndan bir sözcü, fonu tasarlamakla görevli zengin ve yoksul ülkelerden hükümet yetkililerinden oluşan 24 üyeli komitenin ‘bu hafta çalışmalarını tamamlayamadığını ancak bazı alanlarda iyi ilerleme kaydettiğini ve AB’nin çalışmayı ilerletme konusundaki kararlılığını sürdürdüğünü’ söyledi.
Müzakereciler umutsuz
Gelişmiş ve gelişmekte olan taraflar, Cumartesi günü erken saatlerde sona eren görüşmelerin son saatlerinde hayal kırıklığı yaşadıklarını ifade ettiler. Pakistanlı müzakereci Ali Waqas Malik, “Eve dönerken ne mesaj götüreceğim? Masada hiçbir şey yok. Hiçbir öneri yok,” derken, Alman müzakereci Heike Henn ise meslektaşlarına ‘pes etmemelerini’ söyleyerek, ‘Süreci, yetkiyi, insanları ve beklentileri başarısızlığa uğrattıklarını’ savundu.
Toplantının başlarında, COP28 görüşmelerinin Birleşik Arap Emirlikleri başkanı Sultan el-Cabir, hükümetleri iyi niyetlerini göstermek için fona erken mali katkıda bulunmaya çağırdı.
El-Cabir, “Bunun boş bir banka hesabı olmasını istemiyorum. Bu komite tavsiyelerde bulunmak zorunda. COP fonu harekete geçirme kararını vermelidir,” dedi.
Dünya Bankası’nın rolü rahatsız ediyor
ABD iklim fonunun Dünya Bankası bünyesine yerleştirilmesinin ‘pratik’ olduğunu, bu durumda tamamen yeni bir sistem kurmak için yıllar gerekmeyeceğini savunuyor.
Fakat gelişmekte olan ülkeler, Dünya Bankası’nın tarihsel olarak sanayileşmiş dünyanın ekonomik politikalarını dayatmasına yardımcı olduğunu ve ‘iklim ihtiyaçlarını’ göz ardı ettiğini savunuyorlar. Bu nedenle fonun Birleşmiş Milletler’e bağlı bağımsız bir organ olarak faaliyet göstermesini istiyorlar.
