Irak’taki Nuceba Hareketi’nin siyasi konsey üyesi Haydar el-Lami, The National’a yaptığı açıklamada “Irak’taki direniş grupları ateşkesi sona erdirdi ve bu nedenle Irak içindeki tüm ABD üsleri direniş güçlerinin hedefinde” dedi.
Irak’ta büyük çoğunluğu Irak ordusunun bileşeni olan ancak siyasi gruplarla da bağlantılı milis güçler mart ayından bu yana ABD ile sürdürdükleri gayri resmi ateşkesi sona erdirdi. ABD askerlerinin ülkeden çekilmesi için yapılan müzakerelerde diplomasiye alan tanımak için yapılan ateşkes 30 Temmuz ve 5 Ağustos’ta fiilen bozulmuştu.
Washington ve Bağdat ABD öncülüğündeki uluslararası koalisyonun IŞİD’le on yıl süren mücadelesinin ardından koalisyonun Irak’taki varlığını sona erdirecek bir anlaşmaya varmaya çalışıyor. Koalisyon kapsamında Irak’ta bulunan ABD askerlerinin bu ülkeden çekilmesi hem halkın hem de ülkede askeri ve siyasi ağırlığı bulunan milis güçlerin ortak talebi. Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, çoğu Amerikalı olan yabancı güçlerin ülkeden çekilmesi için takvim belirlenmesi konusunda kamuoyu baskı altında ancak ABD, Irak’tan çekilme konusunda temkinli davranıyor. Bu kapsamda iki ülke heyetleri en son Temmuz ayında Washington’da görüşmelerde bulundu.
Son görüşmede ABD askerlerinin bir kısmını geri çekmeye başlama konusunda anlaştıkları ancak bazı ABD güçleri ve koalisyondaki diğer ülke güçlerinin yapılacak yeni güvenlik anlaşmaları kapsamında ülkede kalmaya devam edeceklerini belirtiliyor. Muhtemel rollerden biri Irak güvenlik güçlerinin eğitilmesi olacak.
İki ülke arasında Erbil’deki Harir Hava Üssü iki taraf arasında anlaşmazlık noktası olduğu belirtiliyor. ABD buradaki varlığının Suriye’de “IŞİD’e karşı operasyonları” koordine etmek için gerekli olduğunda ısrar ediyor ancak Bağdat, koalisyon güçleri 2014’te Irak’a gittiğinde bunu kabul etmediğini söylüyor.
ABD ile Irak hükümetinin müzakerelere başladığı süreçle eş zamanlı olarak milis güçler diplomasiye alan açmak için ABD misyonlarına yönelik daha önceki saldırılarını gayrı resmi olarak askıya almıştı.
Bu ateşkes 30 Temmuz ve 5 Ağustos’ta fiilen bozuldu. İlk saldırı ABD tarafından meşru müdafaa gerekçesiyle yapıldı. Gönüllü Halk Güçleri adıyla da bilinen Haşdi Şabi tarafından kullanılan ve başkent Bağdat’ın güneyinde yer alan bir üsse düzenlenen saldırıda dört Haşdi Şabi mensubunun öldü, dört kişi de yaralandı. Hedef alınan milisler Haşdi Şabi içindeki en şiddetli ABD karşıtı gruplardan biri olan Kataib Hizbullah’a bağlı. ABD’li kaynaklar gayri resmi olarak saldırının İHA saldırısı yapmaya çalışan milisleri hedef aldığını duyurdu.
Ardından bu ay başında Anbar vilayetinde ABD askerlerinin de bulunduğu Ayn el-Esad Hava Üssüne Devrimciler adlı bir grup tarafından roketli saldırı düzenlendi ve bazı ABD’li askeri ve sivil görevlilerin yaralandığını açıkladı.
Haydar el-Lami, bu grubun, İsrail’in geçen yıl Gazze’de başlattığı savaştan bu yana Irak’taki ABD personeline ve varlıklarına yönelik bir dizi saldırıyı üstlenen Irak İslami Direnişi’nin bir parçası olduğunu doğruladı.
El-Lami, diplomasiye alan tanımak için bir süre saldırılarını rafa kaldırdıklarını ancak ABD’nin Irak’tan çekilmemek için oyalama taktiği izlediğini söyledi.
Irak ordusundan üst düzey bir yetkili, silahlı grupların ateşkesi sona erdirme yönündeki açıklama ya da tehditlerine karşı temkinli olduklarını ve bunun saldırılarda önemli bir artışa yol açmayacağını söyledi. Yetkili, ateşkesin sona erdiğini duyurmanın “ABD’ye dünya önünde baskı yapmanın bir yolu olduğunu” vurguladı.
The National’a konuşan üst düzey bir hükümet yetkilisi Bağdat ve Washington’un Temmuz sonu yaptıkları görüşmede anlaşmaya vardıklarını ve bu ayın başında anlaşmayı duyuracaklarını ancak Ayn el-Esad saldırısının ardından bunun ertelendiğini iddia etti.
Yetkili, “Neredeyse her şeyi tamamlamıştık ve duyuru yapılmak üzereydi ama Ayn el-Esad saldırısı oldu. Dolayısıyla, duyuru saldırı nedeniyle yapılmış gibi anlaşılmasın diye ertelendi” dedi.
Anlaşmaya göre, ABD liderliğindeki koalisyon Eylül ayında Bağdat ve Anbar’daki üslerinden çekilmeye başlayacak ve gelecek yıl Eylül ayına kadar görevlerini resmen sona erdirecek. Bazı birlikler Suriye’deki terörle mücadele operasyonlarını denetlemek üzere Eylül 2026’ya kadar Kuzey Irak’ta kalmaya devam edecek.
Irak Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin ise El-Hadath televizyon kanalına verdiği demeçte görüşmelerin devam ettiğini ancak bölgedeki durum ve ABD başkanlık seçimleri nedeniyle herhangi bir açıklamanın gecikeceğini söyledi. Hüseyin, “Görüşmeler askeri liderlik düzeyinde devam ediyor ve iptal edilmedi, ancak özel koşullar var. Birincisi, bölgede bir gerilim durumundan ve bazen de yaklaşan bir savaştan bahsediyoruz ve ikincisi, ABD’deki durum yani Kasım ayındaki seçimler” dedi.
