Japonya iktidarında yer alan Liberal Demokrat Parti (LDP), ağır silah ve ekipmanların ihracatını gündeme taşıdı. Tokyo Gazetesi’nde yer alan bir haberde, Japon hükümetinin ağır silahların ihracatının önünün açılması için parti içerisinde ortak görüş olduğu bildirildi.
Habere göre, iktidardaki Liberal Demokrat Parti vekili Hiromichi Kumada, Temsilciler Meclisi’nin bütçe komisyonunda “Japonya şu anda ölümcül kapasiteye sahip silahlarını ABD’nin güvenliği için dahi transfer edemiyor. Yasadışı olarak işgal edilen Ukrayna’yı savunmak için de edemiyoruz” dedi.
Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’nin Ukrayna’ya tank ve mühimmat sağlamasını gündeme taşıyan Japon muhafazakârlar, Japonya’nın Ukrayna’ya yalnızca kurşun geçirmez yelek ve sivil kullanım için araç gibi destek sağlamasından şikayetçi. Savunma Bakanı Yasukazu Hamada, “Ekipman transferi, Japonya’nın elverişli bir güvenlik ortamı yaratması ve uluslararası hukuku ihlal ederek saldırıya uğrayan ülkeleri desteklemesi için önemli bir politika aracıdır” diye konuştu.
Gazete, Savunma Bakanı Hamada’nın sözlerini “prensipte öldürücü yeteneklere sahip silahların ihracatına izin vermeyen yasaların revizyonuna yönelik olumlu bir tutum gösterdiği” şeklinde değerlendirdi.
Haberde, bu hamleyle ilgili olarak, “Hükümetin Ukrayna’ya askeri yardımda Avrupa ve ABD’ye ayak uydurma niyeti var. Ölümcül silahların ihracına izin verilirse, güvenlikle ilgili politikalarda büyük bir değişim olacak” denilerek, Anayasa’ya dayalı pasifizm ilkesinin baltalanmasından endişe duyulduğu yazıyor.
1960’lardan bu yana Japon hükümeti, Anayasa’nın 9. Maddesindeki “pasifizm” temelinde uluslararası çatışmayı kışkırtmama ideolojisine dayanarak silah ihracatını fiilen yasaklamış durumda.
Savunma Araçları ve Teknolojisinin Transferine İlişkin Üç İlke Nedir?
Ancak 2014 yılında, ikinci Shinzo Abe yönetimi sırasında, uluslararası barışa ve Japonya’nın güvenliğine katkıda bulunmaları halinde, silahların çatışmaya dahil olan ülkeler dışındaki ülkelere ihraç edilmesine izin veren savunma silahlarının transferine ilişkin üç ilke oluşturuldu. Japonya Savunma Bakanlığı tarafından 1 Nisan 2014’te uygulamaya geçirilen 3 ilke doğrultusunda ortak kalkınma ülkeleri dışında tank ve savaş uçağı gibi gelişmiş ağır silahların ihracatına izin verilmiyor.
“Savunma Araçları ve Teknolojisinin Transferine İlişkin Üç İlke” şu şekilde belirlenmiştir:
1 Nisan 2014’te, Ulusal Güvelik Stratejisine uygun olarak Japonya Hükümeti, yeni güvenlik ortamına uyan savunma ekipmanı ve teknolojisinin denizaşırı transferine ilişkin bir dizi açık ilke olarak Savunma Araçları ve Teknolojisinin Transferine İlişkin Üç İlkeyi belirlemiştir. Yeni İlkeler, önceki “Silah İhracatına İlişkin Üç İlke ve Bunlarla İlgili Politika İlkeleri”nin yerini almıştır.
Birinci İlke: Transferin yasak olduğu durumlar (standartların netleştirilmesi):
- Transferin, Japonya’nın Kimyasal Silahlar Sözleşmesi, Misket Bombalarına İlişkin Sözleşme, Anti-Personel Mayın Yasaklama Anlaşması (Ottawa Anlaşması) ve Silah Ticareti Anlaşması vb. ile imzaladığı anlaşmalar ve diğer uluslararası anlaşmalar kapsamındaki yükümlülükleri ihlal ettiği durumlar.
- Transferin BM Güvenlik Konseyi kararları kapsamındaki yükümlülükleri ihlal ettiği durumlar
- Savunma teçhizatı ve teknolojisinin çatışmaya taraf olan bir ülkeye (silahlı bir saldırı durumunda BM Güvenlik Konseyi’nin uluslararası barış ve güvenliği korumak veya yeniden tesis etmek için önlemler aldığı bir ülke) gönderileceği durumlar
İkinci İlke: Transferlere izin verilebileceği durumların sınırlandırılması (şeffaflığın sağlanması ve sıkı inceleme yapılması)
- Transferin barışa katkı ve uluslararası iş birliğinin aktif olarak desteklenmesine katkıda bulunduğu durumlar
- Transferin Japonya’nın güvenliğine katkıda bulunduğu durumlar
Üçüncü İlke: Amaç dışı kullanıma ve üçüncü kişilere aktarıma ilişkin uygun kontrolün sağlandığı durumlarla sınırlandırılması
Japonya Hükümeti ilke olarak, alıcı ülke hükümetini, amaç dışı kullanım ve üçüncü taraflara aktarım konusunda önceden onayını almaya mecbur kılacaktır.
Kaynak: https://www.mofa.go.jp/files/000034954.pdf
Bununla birlikte, Japon hükümeti geçtiğimiz aralık ayında revize edilen Ulusal Güvenlik Stratejisinde savunma araçlarının ihracatını önemli bir güvenlik işbirliği aracı olarak şart koştuğu için, ölümcül silahların ihracını yasaklama ilkesi şimdiden sarsılmaya başladı. Japon hükümeti ve iktidar partisinin, bu yıl nisan ayından sonra anayasal revizyonu tekrar gündeme taşıyarak hakkında kapsamlı tartışmalara başlaması bekleniyor.
