Japon hükümeti pazartesi günü yaptığı açıklamada, Tokyo’nun bir zirve düzenlemek için “çeşitli kanallar” aracılığıyla Pyongyang’a ulaştığını söyledi. Açıklama Kuzey Kore (resmi adıyla Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti) lideri Kim Jong Un’un kız kardeşinin Başbakan Fumio Kishida’nın Kim’le “mümkün olan en kısa sürede” buluşma umudunu ilettiğini söylemesinden birkaç saat sonra geldi.
Ancak aynı zamanda Kuzey Kore liderinin baş danışmanı olarak görev yapan Kim Yo Jong, ilişkilerin geliştirilmesinin – ve herhangi bir zirve şansının – Japonya’nın “siyasi bir karar” vermeye istekli olup olmamasına bağlı olduğunu söyledi. Bunun, 1970’ler ve 1980’lerde Kuzey Kore tarafından kaçırılan Japon vatandaşlarının uzun süredir devam eden sorununa bir gönderme olabileceği düşünülüyor.
Kuzey Kore’nin resmi Kore Merkezi Haber Ajansı tarafından yapılan açıklamada Kim Yo Jong, Kuzey Kore-Japonya ilişkilerinin tarihinin, Tokyo tarafından önemli bir politika değişikliği olmaksızın “güvensizlik ve yanlış anlamalarla dolu ikili ilişkileri iyileştirmenin imkansız olduğuna dair bir ders verdiğini” söyledi.
Japonya’nın “başka bir çözümü olmayan kaçırma meselesine saplanıp kalması” halinde, Kishida’nın Pyongyang’a ulaşmasının yalnızca “popülerlik için bir tekliften” biraz daha fazlası olarak görüleceğini vurguladı.
“Eğer Japonya gerçekten ikili ilişkilerini geliştirmek ve Kuzey Kore’nin yakın bir komşusu olarak bölgesel barış ve istikrarın sağlanmasına katkıda bulunmak istiyorsa, genel çıkarlarına uygun … siyasi bir karar vermesi gerekir,” diye ekledi.
Kishida ısrarcı
Japon basınına göre, Kishida pazartesi ilerleyen saatlerde, iki ülke liderinin bir araya gelmesinin önemini vurguladı.
Kishida Meclis komitesine yaptığı açıklamada “Geçmişte de söylediğim gibi, kaçırma sorunu gibi meselelerin çözümü için üst düzey görüşmelerin önemli olduğuna inanarak Kuzey Kore’ye çeşitli doğrudan yaklaşımlarda bulunuyorum” dedi.
Geçtiğimiz ay Kim’in kız kardeşi, Kishida’nın Pyongyang’a bir ziyaret gerçekleştirme ihtimalini dile getirmişti; ancak bu ziyarette Japonya’nın, Kore’nin “halihazırda çözüme kavuşturulduğunu” söylediği adam kaçırma meselesi de dahil olmak üzere ilişkilerin önündeki “engelleri” kaldırması şartı da yer alıyordu.
Ancak hükümetin üst düzey sözcüsü Kabine Baş Sekreteri Yoshimasa Hayashi pazartesi günü Tokyo’nun Pyongyang’ın kaçırma meselesinin çözüldüğüne dair iddiası karşısındaki tutumunu yineleyerek bunu “tamamen kabul edilemez” olarak nitelendirdi.
Yine de, bir zirvenin önünü açmaya yönelik görüşmelerin ciddi bir şekilde devam ettiğini ima etti.
Pazartesi öğleden sonra bir basın toplantısı düzenleyen Hayashi, “Bu amaçla çeşitli kanallar aracılığıyla sürekli çalışıyoruz, ancak gelecekteki müzakereleri etkileyebileceği için daha fazla ayrıntıya girmekten kaçınmak istiyorum” dedi.
Kaçırılanların yakınları onay verdi
Kaçırılanların yakınları geçtiğimiz ay Tokyo’nun Pyongyang’a uyguladığı yaptırımları kaldırması olasılığını şartlı olarak kabul ederek Japon hükümetine nükleer silahlara sahip komşusuyla bir atılım yapma konusunda nefes aldırdı.
Kaçırılanlardan Megumi Yokota’nın kardeşi ve kaçırılanların ailelerinden oluşan bir grubun başkanı olan Takuya Yokota, bu adımı, “zor bir karar” olarak nitelendirdi.
Megumi Yokota, Japonya’nın 1970’li ve 80’li yıllarda Kuzey Kore tarafından kaçırıldığını tespit ettiği 17 kişi arasında en tanınmış olanlardan biri. Dönemin Başbakanı Junichiro Koizumi’nin 2002 yılında Pyongyang’ı ziyaret etmesinin ardından bu kişilerden beşinin evlerine dönmesine izin verilmişti. Ancak Kuzey Kore geri kalan 12 kişiden sekizinin öldüğünü, dördünün ise topraklarına hiç girmediğini söyledi.
İç siyaset hamlesi
Kim Jong Un ile bir zirve gerçekleştirmeye çalışırken, “koşulsuz görüşmelere” açık olduğunu vurgulayan ve ilişkileri onarmak için “cesur bir adım” atılması gerektiğini söyleyen Kishida için kaçırma meselesine yeterli bir çözüm bulunması aşılması gereken yüksek bir engel olarak değerlendiriliyor.
Uzmanlara göre, görüşmelerde ilerleme kaydedilmesi, Kishida’nın iç siyasetteki finansman skandalı nedeniyle yüzde 30’un altında seyreden onay oranını artıracaktır. Kishida ayrıca nisan ayında Washington’a, ülkesindeki popülaritesini artıracağını umduğu yüksek profilli bir ziyarete hazırlanıyor.
Siyasi analist ve akademisyen Masatoshi Honda, “Kamuoyunun konuya ilgisi göz önüne alındığında, Başbakan Kishida’nın onay oranını artırmak için elinde kalan tek diplomatik kart Japonya ve Kuzey Kore arasındaki ilişkiler” dedi.
Kishida’nın Pyongyang ile diplomatik çabalarını artırması, Kim’in geçen ay Japonya’yı vuran şiddetli depremin ardından kendisine nadiren gönderdiği ve bazı Japon yetkililerin olumlu bir sinyal olarak gördüğü taziye mesajının ardından geldi.
Ancak Tokyo’daki yetkililer, herhangi bir açılımın Japonya, Güney Kore ve ABD arasındaki daha yakın askeri işbirliğine zarar verebileceği konusunda da temkinli.
Kishida ve Yoon’un, Çin ve Kuzey Kore’ye karşı caydırıcılığı artırmak amacıyla Japonya’nın Güney Kore’yi savaş zamanında işgal etmesiyle ilgili anlaşmazlıkları bir kenara bırakmasının ardından iki ülke liderleri geçen yıl Camp David’de tarihi bir üçlü zirve gerçekleştirmişti.
Güney Kore Birleşme Bakanı Kim Yung Ho ise, Japon Yomiuri Shimbun gazetesine verdiği demeçte Seul’ün Tokyo’nun çabalarına Kuzey Kore’den kaçırılan Japonlar hakkında bilgi isteyerek yardımcı olacağını söyledi.
