Nikkei Asia / Koya Jibiki
Japonya’da Liberal Demokrat Parti (LDP) iktidarının yeni başbakan arayışı ülke siyasetinin bir sonraki durağını belirleyecek. Ancak bu durum, Liberal Demokrat Parti’nin bir sonraki başkanını seçmek için 27 Eylül’de yapılacak oylamanın önceki liderlik seçimlerinden çok farklı bir şey olduğu gerçeğini gölgeliyor. 67 yaşındaki görevden ayrılan Başbakan Fumio Kishida, partinin 1950’lerin ortalarında kuruluşundan bu yana “en kötü durumda” olduğunu ve bir dizi rüşvet skandalıyla boğuştuğunu açıkladı.
Bu skandallar, parti içerisinde tüm güçlü grupların dağılmasına yol açtı ve sonuç olarak, önceki liderlik oylamalarının aksine, dokuz aday arasında Kishida’nın yerini alacak bir adayın hassasiyetini ortaya çıkarıyor. Bu kadar çok adayın yarıştığı son seçimlerde, 1966’da, Lyndon B. Johnson, Beyaz Saray’da Vietnam’a ABD birlikleri gönderme kararı alıyor ve Mao Zedong, Çin’in Kültür Devrimi’ni başlatıyordu.
Tarihi önemi vurgulayan oylama, nesiller arası bir değişime yol açabilir. 43 yaşındaki eski çevre bakanı Shinjiro Koizumi, öne çıkan bir aday. Shinjiro, Japonya’nın uluslararası alanda en tanınmış başbakanlarından biri olan Junichiro Koizumi’nin oğlu olmasının yanı sıra, 19. yüzyıldan bu yana ülkenin en genç başbakanı olabilir. Ülke, savaş sonrası dönemde 40’lı yaşlarında bir başbakan görmedi.
Ayrıca olası bir ihtimal: Japonya’nın ilk kadın başbakanı olabilir ve Kishida’nın kabinesinde iki kadın üye görevde kalabilir.
Parti sloganı “Japonya için yeni bir geleceğe doğru” anlamına gelen Kishida’nın onay oranlarının, LDP’nin fon skandalları ve Başbakan Şinzo Abe’nin 2022’de suikasta uğramasıyla ortaya çıkan Birlik Kilisesi ile bağı konusundaki belirsizlikler nedeniyle %25’e parti fon desteğinin azalması ardından yarış başladı.
Danışmanlık şirketi Japan Foresight LLC’nin kurucusu ve araştırma müdürü Tobias Harris’e göre, “LDP, her biri kendine özgü güçlü ve zayıf yönleri olan ancak hiçbiri LDP’nin hakimiyetine yönelik zorlukların üstesinden gelemeyeceği garanti olmayan dokuz aday arasında seçim yapmak zorunda olduğu için keşfedilmemiş bir bölgede bulunuyor.”
Harris, Nikkei Asia’ya yaptığı açıklamada, “ABD başkanlık seçimleri kadar önemli bir seçim olmayabilir. Ancak önümüzdeki haftalarda 367 LDP milletvekili ve yaklaşık bir milyon LDP destekçisinin alacağı kararlar, Japonya’nın dünyadaki yeri açısından muazzam sonuçlar doğuracak.” dedi.
Japonya gözlemcileri genel olarak LDP’nin bir sonraki liderinin göreve başladıktan birkaç hafta sonra yapılacak ulusal seçimde yeni bir yetki arayacağını öngörüyor. LDP’nin parçalanmış muhalefet nedeniyle böyle bir oyu kazanması bekleniyor ancak zafer marjı yakından izlenecek.
Dokuz adayın onaylanmasının ardından yapılan ortak bir Nikkei-TV Tokyo anketinde, deneyimli milletvekili ve eski LDP genel sekreteri 67 yaşındaki Shigeru Ishiba, ağustos ayındaki anketlerde zirveye çıkan Koizumi’yi geride bırakarak partiyi yönetmek için en iyi tercih olarak derecelendirildi. En üst göreve birden fazla kez aday olan Ishiba, önceki ankete göre 8 puan artışla %26 puan alırken, Koizumi 3 puan düşüşle %20’ye geriledi.
Kendisini Şinzo Abe’nin varisi olarak gören ve yarıştaki iki kadından biri olan Şahin Ekonomi Güvenlik Bakanı Sanae Takaichi, tüm anket katılımcılarının %16’sının oyuyla üçüncü sırada yer aldı ve önceki ankete göre beş puan arttı.
Kendilerini LDP destekçisi olarak tanımlayan katılımcılar arasında durum farklıydı: Ishiba, dokuz puanlık bir artışla %25’e ulaşarak yine birinci oldu. Takaichi, önceki ankete göre altı puan artarak %22 ile ikinci, Koizumi ise Ağustos anketine göre 11 puan düşerek %21 ile üçüncü oldu.
EG Japan Research analistlerine göre, geçmişteki LDP liderlik seçimlerinde kamuoyunun popülaritesi sıklıkla sonucu belirlemese de “Parti üyelerinin, LDP’nin düşen onay oranları göz önüne alındığında, yaklaşan ulusal seçimlerde partiyi zafere taşıyabilecek güçlü bir kamuoyu profiline sahip bir adayı destekleme olasılığı daha yüksek.”
Dokuz aday, perşembe günü resmi seçim kampanyasını başlatmak için düzenlenen ortak etkinlikte kısa konuşmalar yaparak görüşlerini dile getirdiler. Konuşmaların çoğu iddialı ancak ayrıntılardan uzaktı.
Çin’in güçlenen bölgesel duruşu etkinlikte büyük bir yer kapladı, Tayvan ve Güney Çin Denizi’ndeki tartışmalı bölgeler üzerindeki gerginlikler de öyle. Eski bir savunma bakanı olan Ishiba, Asya’da kolektif güvenlik için bir mekanizma yaratmanın “acil” olduğunu söyledi. Çin’in adını anmadan “Japonya’nın savunma kabiliyetini geliştirmemiz ve savunma harcamalarını artırmamız gerekiyor” dedi.
“Ukrayna neden böyle işgal edildi?” diye sordu Ishiba. “Caydırıcılık neden işe yaramadı? Çünkü NATO orada yok. Peki Doğu Asya’da NATO gibi bir sistem var mı? Yok. Tayvan BM’nin bir üyesi bile değil. Bu bölgede barışı ve güvenliği nasıl koruyabiliriz?” çıkışında bulundu.
Koizumi konuşmasında, partinin siyasi bağış toplama faaliyetlerinde şeffaflığı artırma ve işgücü piyasasını reform etme sözü verdi; ancak bunu nasıl başaracağına dair tam bir açıklama yapmadı.
“Zamanın geride bıraktığı Japon siyasetini değiştireceğim,” dedi Koizumi. “Yıllarca tartışılan ancak henüz cevapları bulunamayan konuları çözeceğim.” ifadelerini kullandı.
Takaichi ise LDP’yi yeniden düzenleyerek halkın güvenini yeniden kazanmanın ilk önceliği olacağını ve partinin siyasi fonlamayı nasıl ele aldığını düzelteceğini söyledi. “LDP gelecek yıl 70. yıl dönümünü kutlayacak, yeniden doğalım.” dedi.
LDP’ye liderlik etmeyi hedefleyen diğer isimler: Eski Ekonomi Güvenlik Bakanı Takayuki Kobayashi, Dışişleri Bakanı Yoko Kamikawa ve yarıştaki diğer kadın; Dijital Dönüşüm Bakanı Taro Kono, LDP Genel Sekreteri Toshimitsu Motegi, Baş Kabine Sekreteri Yoshimasa Hayashi ve eski baş kabine sekreteri Katsunobu Kato. Toplamda, dokuz adaydan dördü dışişleri bakanı olarak görev yaptı, üçü ise savunma bakanlığı görevini yürüttü.
Kim kazanırsa kazansın, bilindik zorluklarla karşılaşacak. Dış politikada, bunlar arasında ABD ile bağları yönetmek ve güçlendirmek Japonya’nın güvenlik garantörü ve en kritik ilişkisi. Önemli bir seçimin eşiğinde, ABD’nin gelecekteki dış politikası, Donald Trump’ın mı yoksa Kamala Harris’in mi başkan olacağına bağlı olarak büyük ölçüde değişebilir.
Kazanan aynı zamanda bölgesel endişelerle de başa çıkmak zorunda: Çin’in giderek daha iddialı manevraları, Kuzey Kore’nin sürekli oluşturduğu nükleer tehdit ve Kishida’nın gözetiminde başlayan Güney Kore ile ilişkilerdeki yükselişin güvence altına alınması gibi.
Yurt içinde, uzun süredir devam eden sorunlarla karşı karşıya kalacak. Bunlar arasında hızla yaşlanan bir toplumun zorluklarını yönetmek ve ödemek, azalan doğurganlık oranını yavaşlatmak veya tersine çevirmek, nihayet onlarca yıllık deflasyondan kurtulmak, kurumsal yönetimi ve Japonya’nın işletmelerine yatırımı artırma çabalarını sürdürmek ve ekonomiyi sağlam bir büyüme yörüngesine oturtmak yer alıyor.
1989’da, Japonya’nın şişirilmiş balon ekonomisinin patlamasından hemen önce, piyasa değerine göre dünyanın en büyük 50 şirketi arasında Japonya’dan 32 şirket vardı. Şimdi sadece Toyota Motor kaldı.
Göç politikası ve yabancı işçilerin kabulünün nasıl artırılacağı, Japonya’da artan işgücü sıkıntısı ve azalan nüfus nedeniyle hassas konular olacak.
Goldman Sachs analistleri bir ekonomik araştırma notunda “Adaylar arasındaki politika farklılıkları önemsiz görünüyor. Özellikle, para politikasının normalleşme yolunda olması nedeniyle faiz oranlarının artırılmasına karşı çok az tepki var.” diye yazdı.
Öte yandan analistler, bu yılın ilerleyen dönemlerinde genel seçimlerin yapılmasının beklendiğini belirterek, “Bu durum, mali teşvik paketinin oluşturulması olasılığını da gündeme getirebilir” dedi.
LDP, parti gruplarını birbirine karşı ustaca kullanan politikacıların liderliğinde onlarca yıl boyunca sayısız skandalı atlattı. Ancak partinin altı ana grubundan beşi, Kishida’nın popülaritesini düşüren ve başbakanın parti başkanı olarak yeniden seçilmeme kararında etkili olan siyasi bağış toplama skandalları nedeniyle çıkan kargaşayı yatıştırmak için dağıtıldı.
LDP milletvekillerinin liderlerini seçerken teorik olarak artık bu grupların arasından seçim yapmasına gerek yok, ancak onlar da “politika grupları” olarak varlıklarını sürdürüyorlar ve bir miktar etki yaratabiliyorlar.
Liderlik seçiminde toplam 734 oy var. LDP Diet üyelerinin 367 oyu varken, 367 oy da sıradan üyelere ayrılmış durumda (partinin 2023 sonunda 1,09 milyon üyesi vardı). Dokuz adaydan hiçbiri ilk turda çoğunluğu elde edemezse, ilk iki aday arasında ikinci tur yapılacak.
LDP’nin kıdemli bir üyesi olmasına rağmen, Ishiba’nın zaferi muhtemelen değişime yönelik bir iştahın göstergesi olacaktır. Ishiba parti tabanı arasında popüler, ancak daha önce diğer milletvekillerinin desteğinin eksikliği nedeniyle başarısız olmuştu.
Adaylar arasındaki en büyük farklar, sermaye kazançlarının nasıl vergilendirileceği, çalışan nesillerin emeklilik maaşlarını ve yaşlıların bakımını desteklemek için ne kadar yük taşıması gerektiği ve nükleer enerjiye bağımlılık gibi iç politikalarda ortaya çıkıyor. Adayların farklılaştığı bir diğer sıcak konu ise Japonya’nın evli çiftlerin ayrı soyadlarına sahip olmasına izin verip vermemesi gerektiği: 1898’den beri yürürlükte olan mevcut yasa çiftler için tek bir aile soyadı kullanılmasını gerektirmekte.
Bazıları, LDP’nin belirli sektörlerle sıkı bağlarını sürdürmesine son verilmesi ve kurumsal sektörde ve daha geniş ekonomide yeni büyümeyi kolaylaştırmak için çıkar gruplarının korunmaması çağrısında bulunuyor.
Koizumi ve eski dışişleri bakanları Kono ve Motegi gibi adaylar, Japonya’nın ekonomik büyümesini engelleyen düzenlemelerin revize edilmesi gerektiğini vurguluyor
Dış politikada, Çin, Kuzey Kore ve Rusya’nın askeri kışkırtmaları karşısında adaylar arasında geniş bir fikir birliği var. Bir sonraki başbakan muhtemelen Japonya’nın ABD ile ittifakını derinleştirmeye ve Asya ve Avrupa’daki benzer düşünen ülkelerle iş birliğini genişletmeye devam edecek. Bir sonraki liderin ayrıca Japonya’nın savunma harcamalarını gayri safi yurtiçi hasılanın %2’sine keskin bir şekilde yükseltme politikasına uyması bekleniyor.
Hassas alanlardan biri de komşu Güney Kore ve Japonya’nın yarımadadaki sömürge mirasıdır. Ülkeyle ilişkiler, Başkan Yoon Suk Yeol’un eski sömürge yönetimiyle ilgili on yıllar süren gerginliğin ardından daha “ileriye dönük” bir ilişki arayışına olumlu yanıt veren Kishida döneminde belirgin şekilde iyileşti.
Yoon, ilişkilerdeki yeni gücün “geri döndürülemez” olduğundan emin olsa da, farklı bir LDP lideri gemiyi sarsabilir. Ekonomik Güvenlik Bakanı Takaichi ve selefi Kobayashi şahin sağ eğilimli destekçilere güvenirken, tarihi konularla ilgili yorumlara ve Japonya’nın geçmişteki askeri saldırganlığının bir sembolü olarak görülen Tokyo’daki Yasukuni Tapınağı’nı ziyaret etme gibi eylemlere bağlı olarak Seul ve diğer komşularla sürtüşmeler ortaya çıkabilir.
Nagoya Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden Profesör Hiroko Takeda, Koizumi veya Takaichi kazansa bile LDP’nin temellerinin değişime direnebileceğine değinerek “40’lı yaşlarındaki bir aday veya başkanlık pozisyonu için yarışan bir kadın aday, Japonya’da sembolik olarak farklı bir dinamik yaratabilir. Gençlerin ve kadınların, bu kişiyi olumlu bir değişime yol açabilecek bir rol modeli olarak görme olasılığı var. Ancak, adayların çoğunun eski LDP yapısı içinde terfi ettirildiği unutulmamalıdır. Toplum üzerinde sembolik bir etkileri olsa bile, LDP’nin yeni bir başkan altında kendini değiştirmeye istekli olup olmayacağını görmeliyiz.” dedi.
