Kore Yarımadası’nın batı orta bölgesinde yer alan Gyeonggi Eyaleti’nde, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti (KDHC) sınırına yakın 11 bölge ‘tehlikeli bölge’ ilan edildi ve bu bölgelerden Pyongyang karşıtı propaganda malzemelerinin gönderilmesi yasaklandı.
Eyaletin idari işlerden sorumlu birinci vali yardımcısı Kim Sung-joong’un geçen hafta ilan ettiği kısıtlamalar, Paju ve Gimpo şehirlerinin bazı bölgeleri ile Yeoncheon ilçesini kapsıyor.[1]
Sung-joong, sınır bölgelerinde yaşayan Korelilerin, ‘kötüleşen ilişkiler’ nedeniyle tehlikede olduğunu belirtti.
‘İki Kore arasında’ devam eden propaganda savaşlarının uzun bir geçmişi var ve bu cephede ‘eski silahlar’ yeniden çıkarıldı. Örneğin, Güney Kore, 2018’deki anlaşma sonucunda son verilen hoparlör yayınlarına yeniden başlayacağını açıklamıştı.[2] Ancak son 10 günde yaşananlar, meseleyi propaganda savaşından çıkararak askeri bir boyuta taşıdı.
11 Ekim – ‘İğrenç bir suç’
İki ülke arasında yeniden sıcak savaşın konuşulmasına yol açan son gerilim, 11 Ekim tarihinde Kore Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasıyla açığa çıktı.
Kore Dışişleri Bakanlığı, 11 Ekim’de yayınladığı bir bildiride Seul yönetiminin ‘kışkırtmalarda kırmızı çizgiyi aştığını’, 3 ve 9 Ekim tarihlerinde insansız hava araçlarıyla sızma yaparak başkent Pyongyang’ın orta kesimine çok sayıda ‘karalama bildirisi’ dağıttığını açıkladı.[3]
Bu açıklamayı, bugüne kadar devam eden karşılıklı propaganda savaşından ayıran şey, sızmanın bu sefer sınır bölgesinden balon ya da hoparlörlerle değil, doğrudan insansız hava araçlarıyla yapılmış olması.
Güney’in propaganda bildirilerini ‘iğrenç bir suç’ olarak tanımlayan Kore yönetimi, bu hamleyi ‘ne göz ardı edilebilecek ne de affedilebilecek ciddi bir provokasyon’ olarak nitelendirdi.
Bu ihlal, bildiride “Uluslararası hukuk, bir ülkenin kara hava sahasında yabancı uçakların veya uçan nesnelerin serbestçe uçmasına izin vermediği gibi ‘zararsız uçuşa’ da izin vermez. Dünyada, hava sahasının ihlaline ve başkentinin üzerinde uçan düşman bir ülkenin insansız hava araçlarına tepki göstermeyecek hiçbir ülke yoktur” ifadeleriyle hatırlatıldı.
Bu, yalnızca KDHC için değil, dünyanın her ülkesinde geçerli olan, egemenlik ihlali sayılabilecek bir hava ihlaliydi.
12 Ekim – ‘Korkunç bir felaket yaşanacak’
Bu açıklamadan bir gün sonra, Kim Jong-un’un kız kardeşi, Kore İşçi Partisi Merkez Komitesi başkan yardımcısı Kim Yo-jong, söz konusu ihlalle ilgili uzun bir açıklama yayınladı.[4] Bu açıklama, Kim’in bu 10 günde yapacağı açıklamaların ilkiydi.
Kim’in açıklamasından öne çıkanlar şu şekilde:
“Dışişleri Bakanlığı’nın önemli bir açıklama yapmasının hemen ardından, Güney Kore askeri yetkilileri “Böyle bir şey olmadı. Henüz durumu anlamış değiliz.”, “Ordu, Kuzey Kore’ye insansız hava aracı göndermedi.”, “Bunu sivil bir kuruluşun yapıp yapmadığını kontrol etmemiz gerekiyor.” gibi utanmaz ve çocukça bahanelerle sorumluluktan kaçmaya çalıştılar…”
——————–
“Eğer sivil bir kuruluş tarafından gönderilen insansız hava aracı, sınırı dilediği gibi geçip gidiyorsa ve ordu bunu bile tespit edemiyorsa, bu durum kesinlikle büyük bir sorun teşkil eder.
Güney Kore ordusu, her fırsatta “kusursuz tespit ve takip yetenekleri” olduğunu iddia eden bir ordu değil midir? Uçan bir kuş sürüsünü bile “Kuzey Kore’nin insansız hava aracı” sanarak panikleyen askerler, birdenbire kör mü oldu?..”
——————–
“Karşı ülkenin başkenti üzerinde propaganda broşürleri dağıtmak zaten ciddi bir siyasi provokasyon ve egemenlik ihlali olarak kabul edilecektir. Ancak bunu taşıyan aracın insansız hava aracı olması, bu olayın ciddiyetinin esas noktasını oluşturmaktadır.
Dünyada askeri amaçlarla kullanılan insansız hava araçlarının başka bir ülkenin egemenliğini alenen ihlal etmesine ordu seyirci kaldıysa, bu kasıtlı bir ihmal veya iş birliği anlamına gelir ve bu olayın asıl aktörlerinin ordu yetkilileri olduğunu kanıtlar…”
——————–
“Bizim tüm eylemlerimiz, tamamen karşılık verme ilkesine dayalı zorunlu adımlardır.
Sanki bizim tepkimiz hiç yoktan ortaya çıkmış gibi bir algı yaratmaya çalışmak başarısız olacaktır.
Bu insansız hava aracı provokasyonunun sorumlusu kim olursa olsun, buna hiç önem vermiyoruz. İster askeri yetkililer, ister sınır dışına kaçan sivil gruplar olsun, hepsi aynı şekilde yüzsüz Güney Koreli gruplardır…”
——————–
“Seul ve Güney Kore’nin askeri gücünü yok etmek için bir saldırı başlatma zamanı belirlenmiş değil. Bu zamanın ne olduğunu biz belirlemiyoruz. Ancak Güney Kore insansız hava araçları tekrar hava sahamızda görülürse korkunç bir felaket mutlaka yaşanacaktır.
Kişisel olarak, böyle bir olayın meydana gelmemesini dilerim…”
13 Ekim – Kore’nin tamamına yıkım uyarısı
Kim’in açıklamasından bir gün sonra ise, Genelkurmay Başkanlığı, sınırdaki birliklere ateşe hazır olma emrinin verildiğini açıklayan yeni bir bildiri yayınladı.[5]
Aynı gün, Savunma Bakanlığı Sözcüsü de Güney’in hamlelerini ‘kendi halkının hayatı üzerinde oynadığı bir kumar’ olarak nitelendirdi ve şu ifadelere yer verdi:
“Kararlarımız ve değerlendirmelerimiz doğrultusunda güçlü saldırı araçlarının kullanılabileceği bir noktadayız; böylece Güney Kore’nin tamamı bir yıkım sahasına dönüşebilir.”[6]
‘Çöp, çöp kutusuna atılmalıdır’
Aynı gün, Kim Yo-jong’dan bir açıklama daha geldi. Güney Kore yönetimini çok sert ifadelerle hedef alan Kim, “Bu kadar aptal ve tehlikeli olan bu tür insanların dünyaca tanınması gerekiyor. Ölümlerine kadar böbürlenip ortadan kaybolacaklar. Çöp, çöp kutusuna atılmalıdır” dedi.[7]
14-15 Ekim – ‘Melez köpekler’
Hafta boyunca açıklamalarına devam eden Kim, 14 Ekim’de “Bir nükleer güç olan ülkemizin egemenliği, Amerika’nın beslediği melez köpekler tarafından ihlal edildiyse, bu köpekleri yetiştiren sahipleri sorumlu tutulmalıdır,”[8] 15 Ekim’deyse “Provokatörler ağır bir bedel ödeyecekler”[9] dedi.
16 Ekim – ‘Bütün yolları kapattık’
Bir gün sonra ise, ülke çapında yaklaşık 1,4 milyon genç öğrenci Halk Ordusu’na kaydolmak için dilekçe verdi.[10]
Kardeş Kim’in açıklamaları, kendisi de ‘popüler’ bir kişilik olduğu için dünya gündeminin ilgisini çekti. Her zaman olduğu gibi, Kore haberlerinde meydana gelen bu ‘yarı-magazinel’ anlatıyı, Merkez Askeri Komisyon’un bir gün sonra yayınladığı yol blokajı açıklaması[11] yeni bir evreye taşıdı.
17 Ekim – ‘Güney Kore Düşman Devlet’
Kore Savunma Bakanlığı Sözcüsü, Kore İşçi Partisi Merkez Askeri Komisyonu’nun talimatıyla, ülkenin Güneyinde bulunan iki bölgede yolların patlatılarak Güney Kore arasındaki bağlantı yollarının tamamen kesildiğini açıkladı.[12]
Yolların patlatılmasına ilişkin fotoğrafların da yayınlandığı açıklamada asıl ‘bilgi’, satır aralarında saklıydı. Açıklamada yer alan ifadeler, iki Kore arasındaki köprülerin tamamen atıldığını doğruluyordu:
“Güney Kore’yi tamamen düşman devlet olarak belirleyen Kuzey Kore Anayasası’nın gereklilikleri ve düşman güçlerin ciddi siyasi ve askeri provokasyonları nedeniyle öngörülemez bir savaşın eşiğine sürüklenen ciddi güvenlik ortamından kaynaklanan zorunlu ve yasal bir önlemdir.”
Kore’nin Seul yönetimini artık düşman bir devlet olarak gördüğü, artık yasal olarak da doğrulanmıştı. Aslında bu kararın alınacağı, Kim Jong-un’un ocakta Güney’in ‘baş düşman olarak tanımlanması için’ yaptığı anayasal düzenleme çağrısından bu yana biliniyordu.
Ancak, bu tarihten itibaren, uluslararası kamuoyunun asıl dikkati, Kuzey’in ipleri tamamen koparmasındaydı.
18 Ekim – Kim Jong-un’dan açıklama: ‘Kardeşlik, birleşme gibi anlamsız düşünceler…’
Dünya Kore Yarımadası’ndaki gelişmeleri takip ederken, Kore lideri Kim Jong-un’un herhangi bir açıklama yapıp yapmayacağı da merak konusuydu. Kim ise, sessizliğini 17 Ekim’de, Kore Halk Ordusu 2. Kolordu Komutanlığı’na düzenlediği ziyarette bozdu.
Kim, bu ziyarette yaptığı konuşmada, ordunun Güney Kore’nin yabancı ve açıkça düşman bir ülke olduğu gerçeğini bir kez daha ve iyi bir şekilde kavraması gerektiğini vurguladı.
Kim ayrıca, Güney Kore topraklarına bağlanan yol ve demiryollarının tamamen yıkıldığını hatırlatıp, bunun yalnızca fiziksel bir kapatma değil, aynı zamanda Seul ile süregelen kötü ilişkiyi kesip kardeşlik ve birleşme gibi anlamsız ve gerçekçi olmayan düşüncelerden kurtulmak anlamına geldiğini söyledi.[13]
‘Telif hakkı’
Bütün bunlar yaşanırken, Güney Kore ise ilginç bir şekilde ‘telif haklarına’ odaklandı. Güney Kore Genelkurmay Başkanlığı’nın basın sözcüsü, Kore Merkezi Haber Ajansı’nın yayımladığı üç patlama fotoğrafından birinin, kendilerinin çektiği görüntülerden izinsiz olarak alındığını söyledi.
Güney’in bu adımını “Tuhaf bir millet” ifadeleriyle yorumlayan Kim Yo-jong ise şunları söyledi:
“Sanki yapılan patlatma işleminin ne anlama geldiğini, ne kadar ciddi bir güvenlik tehdidi ile karşı karşıya olduklarını kavrayamıyorlarmış gibi; asıl mesele bir kenara bırakılmış ve “fotoğraf tartışması” gündeme getirilmiş. Bu gerçekten aptallığın sınırlarını zorluyor. Aptalların anlayabileceği şekilde anlatacak olursak, dünya medyasından Amerikan NBC, Fox News ve İngiliz Reuters gibi kuruluşların yayımladığı videolardan bir kareyi fotoğraf olarak kullandık. Öncelikle, o açıdan bizim çekmemiz mümkün değildi ve kompozisyon açısından uygun olup amacımıza uyduğu için kullandık. Bunda ne sorun var? Yan çizip saçma sapan şeyler söyleyerek ne kazanacaklarını merak ediyoruz. Her halükarda, gerçekten tuhaf bir millet.”[14]
Aynı gün, Kore Sosyal Güvenlik Bakanlığı Sözcüsü, Güney’den gönderilen bazı balonların ve ‘atıkların’ (propaganda malzemelerinden bahsediliyor) toplanarak yakıldığını açıkladı. Savunma Bakanlığı ise, Pyongyang hava sahasını işgal eden insansız hava aracıyla ilgili incelemelerin tamamlandığını söyledi.
Uzman ekipler tarafından teknik analizler yapıldığını açıklayan bakanlık, Pyongyang’ın Seopo bölgesinde düşen insansız hava aracının, Güney Kore ordusunun “Drone Operasyon Komutanlığı”nda donatılmış “uzun mesafe keşif amaçlı küçük bir drone” ve ‘Silahlı Kuvvetler Günü’ etkinliklerinde kullanılan insansız hava aracıyla aynı model olduğunu ortaya çıkardı.
Savaş çıkar mı?
Söz konusu Kore Yarımadası olduğunda, bu soruya verilecek yanıt “Her zaman ihtimal dahilinde” olabilir. 1950-1953 yılları arasındaki Kore savaşının ardından ateşkes imzalansa da barış hala imzalanmadı. Bu iki ülke hala savaş halinde ve savaş teknik olarak 74 yıldır devam ediyor.
“Savaş çıkar mı?” sorusu kadar çok sorulan bir diğer soru ise, “Kuzey Kore savaş çıkarır mı?” olsa gerek…
Kore, nükleer anlaşmalar, adanın silahsızlandırılması, barış ve birleşme gibi konulara hep açıktı. Ancak, ABD’nin Güney’deki uzun soluklu varlığı, Güney’deki OPCON’un[15] kaldırılmasının ertelenmesi, ABD desteğinde artan askeri tatbikatlar ve ‘Asya NATO’su’ tartışmaları, Pyongyang için ‘artık umut kalmadığı’ yönünde değerlendirilebilir.
Dolayısıyla, bölgede yaşanacak bir sıcak savaş halinde, uluslararası hukuk açısından Pyongyang yönetiminin –en azından- atılması gereken adımları defalarca attığını söylemek mümkün. Bu pozisyon, Pyongyang yönetiminin yaşadığı ekonomik zorluklardan kaynaklı, ‘dışa açılma zorunluluğundan’ kaynaklanıyor.
Pyongyang yönetimiyle ilgili en çok öne sürülen söylem, ‘rejimin’ ‘her fırsatta silaha sarıldığı’ yönünde.
Ancak ne yazık ki, Kuzey Korelilerin dünyanın geri kalanıyla ticari ilişkiler kurmasının önünde, ağır yaptırımlarla örülü büyük engeller var. Bunun da ötesinde, bölgeyi ilgilendiren önemli gelişmelerde Pyongyang yönetiminin söylemleri, açıklamaları veya Kore medyasında aktarılanlar, ‘sansasyon’ içerdiği düşünülen sert açıklamaların dışında küresel medyanın filtresinden geçemiyor. Kuzey Kore’den yayın yapan herhangi bir medya kuruluşuna girebilmek için bile VPN kullanmak gerekiyor. Aynı zamanda, Kore’nin küresel internet ağına bağlanmasının önünde ABD ve AB kaynaklı çok büyük engeller bulunuyor.[16]
Siyasi ve ekonomik yaptırımlarla örülen bu duvarın hemen dışında, Korelileri namluları kendilerine çevirmiş durumda bekleyen 4 ayrı ABD askeri üssü karşılıyor.[17]
Yaşanan bu 10 günlük kriz süreci, klişe ifadeyle yarımadada hiçbir şeyin -70 yıldır her dönemde olduğu gibi- bir kez daha eskisi gibi olmayacağının göstergesi, ‘kardeşlik’ ve ‘birleşme’ gibi kavramlar ise rafa kaldırılmış durumda. Bu özlemlerin yeniden devreye gireceği günleri, ABD’nin bölgedeki askeri varlığı ve Güney’de ABD’den bağımsızlaşmayı savunan kesimlerin gücü belirleyecek.
[1] https://world.kbs.co.kr/service/news_view.htm?lang=e&Seq_Code=188472
[2] Güney Kore, 1963 yılından beri Kuzey sınırında devasa boyutta hoparlörlerle propaganda yapıyordu.
[3]http://www.kcna.kp/kp/article/q/7814962e12328ec63931b157c5b3d5ced2c1792418783ff12dd00dc1a5fafe0ac4fae463026ba907a470c6a731c154e4.kcmsf
[4]http://www.kcna.kp/kp/article/q/7814962e12328ec63931b157c5b3d5ceef95faa0635411644429e20ed5301190e2f336db98b5e69c75e0da264e037e8d.kcmsf
[5]http://www.kcna.kp/kp/article/q/7814962e12328ec63931b157c5b3d5ceef95faa0635411644429e20ed53011905d713cd80640b1921921fd9e8c2b9169.kcmsf
[6]http://www.kcna.kp/kp/article/q/7814962e12328ec63931b157c5b3d5ceef95faa0635411644429e20ed530119087aa79ff19c8fadf2558d0ab8bb3e2e5.kcmsf
[7]http://www.kcna.kp/kp/article/q/7814962e12328ec63931b157c5b3d5ceef95faa0635411644429e20ed53011901947eb21f9e7ac157555ce320523fca2.kcmsf
[8]http://www.kcna.kp/kp/article/q/7814962e12328ec63931b157c5b3d5ceef95faa0635411644429e20ed53011902e42d07d524a7cd9f63fea22ff988679.kcmsf
[9]http://www.kcna.kp/kp/article/q/7814962e12328ec63931b157c5b3d5ceef95faa0635411644429e20ed530119010b2e447ad54bc392eadd19f0ee43770.kcmsf
[10]http://www.kcna.kp/kp/media/photo/q/097d7ad157a46241eb943c5f55fccb8ae81fc4e6a7c5fe5fe0ff9eed6af0655d.kcmsf
[11] Açıklama, Kore Merkezî Haber Ajansı (KCNA) tarafından 17 Ekim tarihinde yayınlandı. Daha sonra, haberin iç metnindeki tarih, 16 Ekim olarak değiştirildi.
[12]http://www.kcna.kp/kp/article/q/7814962e12328ec63931b157c5b3d5ce1ccd519564493a89bd0f812519c6200bac2f542e074fd508786dec650e79896d.kcmsf
[13] http://www.kcna.kp/kp/article/q/59760a5fccb9c7c774623d478afb1839.kcmsf
[14]http://www.kcna.kp/kp/article/q/7814962e12328ec63931b157c5b3d5ce1ccd519564493a89bd0f812519c6200b18c5c1a47989ceb0dfe5053491dd731c.kcmsf
[15] ‘Operational Control’ (Operasyonel Kontrol): Eğer Güney Kore bir savaşa girerse, askeri operasyonlar, başında ABD’li bir komutanın bulunduğu OPCON eliyle yönetilecek
[16] https://x.com/erknoncn/status/1820418971989860622
[17] https://www.scrolli.co/hikaye/kopruler-atilirken-kuzey-koreliler-guneye-bakinca-ne-goruyor
