Sırbistan ile Kosova arasındaki ilişkilerin normalleşmesi bir kez daha kesintiye uğrama tehdidi altına girdi. Kosova makamları, 1 Şubat’tan itibaren Sırp dinarının yasaklanacağını ve avronun tek yasal para birimi olarak kalacağını duyurdu. Belgrad, söz konusu hamleyi ‘Sırpların Kosova topraklarından göç etmelerini sağlamaya dönük ağır bir darbe’ olarak nitelendirdi. Avrupa Birliği (AB) de Priştine’den kararının nedenlerini ve olası sonuçlarını açıklamasını talep etti.
Kosova Merkez Bankası, 1 Şubat itibariyle Kosova topraklarında tek yasal para birimi olarak avronun kullanılmaya başlanacağını ve Sırp dinarının yasaklanacağını kararname ile duyurdu. Böylece Kosova’da yeni mali kuralların yürürlüğe gireceğine dair geçen yılın sonundan bu yana dolaşan gayri resmi bilgiler doğrulanmış oldu.
Sırp dinarı, şimdiye kadar Kosova’nın ağırlıklı olarak Sırp nüfusun yaşadığı bölgelerinde ana ödeme aracı olarak kullanılıyordu.
Bu bölgelerdeki çoğu kurum ve kuruluşta maaşlar, emekli maaşları, çocuk yardımları ve sosyal yardımlar Sırp dinarı ile ödeniyor. Yerel dükkanlarda da ödemeler dinar üzerinden yapılıyor.
Kosova’nın geri kalanında kullanılan tek para birimi avro. Şubat ayından bu yana Kosova makamları her yerde durumun böyle olması gerektiğine karar verdi. Priştine, Merkez Bankası’nın kararının Sırbistan ile ilişkileri etkilemeyeceğinden emin olduğunu ifade etti.
‘Amaç Sırpları tehcire zorlamak’
Ancak Belgrad ve Kosovalı Sırplar bunun aksini düşünüyor. Sırbistan hükümetinde Kosova şefi ve Belgrad’ın Priştine ile diyalogdaki baş müzakerecisi Petar Petkoviç, dinarın Kosova topraklarında yasaklanmasını ‘Kosova Başbakanı Albin Kurti’nin en zorlu tek taraflı kararlarından biri ve Sırplara bir darbe’ olarak nitelendirdi, bunun amacının Sırp halkını tehcire zorlama oluğunu vurguladı. Belgrad tarafından desteklenen Kosovalı Sırpların ana partisi Sırp Listesi de benzer bir açıklama yaptı.
Sırp Listesi partisi, “Dinarın yasaklanması Sırpların Kosova’da yaşamasının yasaklanması anlamına gelir,” açıklamasında bulundu.
‘Kurti, diyaloğu durdurmak adına tüm kartları masaya koyuyor’
Son olarak Sırbistan Başbakanı Ana Brnabic, Kosovalı mevkidaşı Albin Kurti’yi ‘normalleşme konusunda diyaloğu durdurmak adına tüm kartları masaya koymakla’ suçladı.
Belgrad, Kosova Merkez Bankası’nın kararının yürürlüğe girmesini beklemeden, kararın iptali yönünde diplomatik çabalara girişti. Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandr Vucic, bu hafta “Dinarın Kosova’da yasaklanmasını önlemek için her türlü mücadeleyi vereceğiz,” sözünü verdi.
AB’den ‘normalleşmeyi riske atacak eylemlerden kaçınma’ uyarısı
Brüksel’in konuya ilişkin tepkisi de olumsuz oldu. AB Sözcüsü Peter Stano, yaptığı açıklamada, “Bu kararı analiz ediyoruz ve kararın alınmasının sebep ve saikleri ile olası sonuçlarının açıklığa kavuşturulmasında ısrar ediyoruz,” dedi ve ekledi: “Hem Kosova hem de Sırbistan’ın önceden mutabakat olmaksızın, ilişkilerin normalleşmesine yardımcı olmayan ve durumun istikrarı üzerinde fazlaca olumsuz etki yaratabilecek eylemlerden kaçınmalarını bekliyoruz.”
Stano’ya göre, Kosova makamlarının Sırp dinarının kendi topraklarında dolaşımını yasaklama kararının, en azından Batı tarafından aktif bir şekilde desteklenen normalleşme sürecini durduracağından ya da son yıllarda pek çok kez olduğu gibi yeni bir gerilime yol açacağından ciddi bir şekilde endişe ediliyor.
