Latin Amerika ve Karayip Devletleri Topluluğu’na (CELAC) üye 33 ülkenin devlet ve hükümet başkanlarının 17-18 Temmuz tarihlerinde AB’li mevkidaşlarıyla bir zirve gerçekleştirmek üzere Brüksel’e gitmeleri bekleniyor.
Fakat önemli zirve öncesinde ülkeler, AB üye ülkelerinin geçen ay kendilerine gönderdiği 4 Temmuz tarihli taslak metne 21 sayfalık bir karşı öneri gönderdi.
EURACTIV’de yer alan habere göre, belge hakkında bilgi sahibi olan üç kişi, AB tarafından önerilen ilk zirve deklarasyonu metninin, BM Genel Kurulu kararlarına atıfta bulunarak Ukrayna’ya destek konusunda birkaç paragraf içerdiğini söyledi.
EURACTIV’e konuşan bir AB diplomatı, “Ukrayna’ya ilişkin metin oldukça dengeliydi,” dedi. İkinci bir AB diplomatı ise, “Onlara gönderdiğimiz hiçbir şeyde özel bir şey yok,” diye ekledi.
Fakat üçüncü bir AB diplomatı karşı öneriyi gördükten sonra Latin Amerika ülkelerinin ‘Ukrayna ile ilgili her şeyi sildiklerinden’ şikayet etti.
Ukrayna savaşının başlamasından bu yana Avrupalılar, savaş sonrası barışın Kiev’in parametrelerine göre inşa edilmesi gerektiği konusunda kararlı bir tutum sergilerken, CELAC önerisinde buna değinilmiyor.
Değiştirilmiş deklarasyon metnine göre AB ve CELAC üyeleri birlikte “Avrupa’daki mevcut çatışmaya barışçıl yollarla, hepimizin egemenlik ve güvenliğinin yanı sıra bölgesel ve uluslararası barış, istikrar ve güvenliği garanti altına alacak ciddi ve yapıcı diplomatik çözümleri savunacaklardır.”
Karşı önerinin AB büyükelçileri tarafından 7 Temmuz Cuma günü yapılacak toplantıda ele alınması ve üye devletlerin iki hafta içinde, zirveye hazır hale getirilecek bir bildiri taslağını sunmak amacıyla dil konusunda ne kadar taviz verebileceklerini tartışmaları bekleniyor.
Latin Amerika ülkelerinin büyük çoğunluğu, öncelikle bir ‘Avrupa sorunu’ olarak görmeye devam ettikleri savaşta kendilerini taraf olmaya sürüklenmek istemediklerini defalarca dile getirdiler.
Kölelik için tazminat talebi
Karşı teklifteki beklenmedik hamle ise CELAC üyelerinin Avrupalılardan köleliğin yol açtığı zararlar için tazminat ödemelerini istemesi.
Önerilen taslak deklarasyon metninde, “Ortak hafızamızın iyileşmesine yardımcı olmak ve azgelişmişlik mirasını tersine çevirmek için tazminat ve telafi de dâhil olmak üzere [Afrikalıların Atlantik ötesi köle ticareti] kurbanlarının itibarını iade etmek için uygun tedbirlerin alınması ihtiyacını kabul ediyoruz,” deniyor.
Sağlık, eğitim, kültürel gelişim ve gıda güvenliği konularına özel olarak değinen metinde, “Afrikalıların Atlantik ötesi köle ticareti sonucunda milyonlarca erkek, kadın ve çocuğun çektiği tarifsiz acıları kabul ediyor ve derin üzüntü duyuyoruz,” ifadeleri yer alıyor.
Global Gateway’e ihtiyatlı destek
AB’nin dünya çapında altyapı projelerine yatırım yapma ve ekonomik ortaklıklar kurma stratejisi olan ve Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi’ne alternatif olduğu düşünülen Global Gateway’e yanıt olarak Orta ve Latin Amerikalılar, alışılagelmiş diplomatik dille ‘memnuniyetle karşıladıklarını’ belirtmek yerine ‘çalışmalarını not ettiklerini’ söylüyorlar.
AB’nin ortakları, Global Gateway’in gündemi kapsamında başlatılan kalkınma projelerinin yerel paydaşlarla daha yakın işbirliği içinde çalışılması ve gelişmekte olan ülkelerdeki acil ihtiyaçlara cevap vermesi gerektiğini vurguluyor.
AB-Mercosur ticaret anlaşması da gündemde
Karşı teklifte, diğer hususların yanı sıra her iki tarafın da AB-Mercosur anlaşmasının ‘gelecekte imzalanmasını ve onaylanmasını dört gözle beklediği’ belirtiliyor.
“Çevresel bahanelerle tek taraflı ticaret engellerinin uygulanmasını kınıyoruz,” denen metinde, ayrıca daha sürdürülebilir bir ekonomik sisteme geçişin ‘ulusal koşulları, planları ve politikaları dikkate alması’ gerektiğinin altı çiziliyor. AB diplomatlarından biri bu durumun AB’nin Yeşil Mutabakat kapsamında karbonsuzlaştırmaya yönelik çabalarını baltalayacağını söyledi.
