Libya’da siyasi partiler ve devlet kademeleri ile halk, Dışişleri Bakanı Necla el-Menguş’un İsrail Dışişleri Bakanı Eli Cohen ile görüşmesine tepki gösterdi. Menguş görevden alındı.
İsrail Dışişleri Bakanlığından dün yapılan yazılı açıklamada, “İsrail ve Libya dışişleri bakanları arasında tarihi bir toplantı” yapıldığı duyuruldu. Görüşmenin “tarihi” olarak nitelendirildiği açıklamada, Dışişleri Bakanı Cohen’in geçen hafta İtalya’nın başkenti Roma’da Libyalı mevkidaşı Menguş ile bir araya geldiği toplantının “iki ülke arasında işbirliği ve ilişki olanaklarının incelenmesini” amaçladığı kaydedildi. Görüşmenin, iki ülke dışişleri bakanları arasında yapılan “ilk toplantı” olduğuna dikkat çekilen açıklamada, “Toplantıda bakanlar, iki ulus arasındaki tarihi bağları, Libya Yahudilerinin mirasını, ülkeler arasındaki işbirliği olasılığını, İsrail’in insani konularda, tarım, su yönetimi ve daha pek çok konuda verebileceği yardımı tartıştı” ifadelerini kullandı.
İsrail’in açıklaması Libya’da tepkilere neden oldu. Ülkede başkent Trablus’un yanı sıra birçok kentte gösteriler düzenlenirken, siyasi ve toplumsal kesimlerden Bakan Menguş’u kınayan açıklamalar geldi.
Libya Devlet Yüksek Konseyi, söz konusu görüşmeyi “şiddetle reddettiğini ve kınadığını” duyurdu. Yapılan yazılı açıklamada, Dışişleri Bakanı Menguş’un, “Siyonist rejimin Dışişleri Bakanı” ile buluşmasının, “Siyonist düşmanı boykot etme kurallarını ihlal ettiği ve Filistin halkının haklı davasını destekleyen Libya halkının uzun ve meşakkatli mücadelesine saldırı niteliğinde bir hareket olduğu” belirtildi. Gelişmenin “şaşkınlıkla” karşılandığı kaydedilen açıklamada, “Devlet Yüksek Konseyi, bu eylemi şiddetle reddetmekte, sorumlularını kınamakta ve görevden azledilmeleri için çağrıda bulunmaktadır” ifadelerine yer verildi.
Libya Değişim Partisi de görüşme konusunda “derin şaşkınlık duyduğunu” ifade etti. Libya’da diyanet işlerinden sorumlu Trablus merkezli Libya Fetva Kurulu da görüşmeyi kınadı. Fetva Kurulundan yapılan yazılı açıklamada, “Filistin’i işgal eden, halkının kanını döken, yurtlarından süren ve Mescid-i Aksa’nın kutsallığını ihlal eden siyonist düşmanla her türlü ilişki kurmanın haram olduğuna” işaret edilerek, “Libya Dışişleri Bakanı Necla el-Menguş’un siyonist düşmanın dışişleri bakanıyla görüşmesini kınıyoruz” ifadelerine yer verildi. Açıklamada, Başbakan Dibeybe’ye, Bakan Menguş’u görevden alma çağrısı yapıldı.
Libya’nın üçüncü büyük kenti Misrata’nın Belediye Meclisi ile Misrata Akil Adamlar ve Ayan Meclisi de söz konusu gelişmeye ortak yazılı açıklamayla tepki gösterdi. Açıklamada görüşmenin, “Libya’nın Filistin halkının haklı davasına yönelik tutumu açısından tehlikeli bir emsal teşkil ettiği” vurgulandı. Açıklamada, “Misrata Belediye Meclisi ile Misrata Akil Adamlar ve Ayan Meclisi, siyonist rejimle her türlü ilişkiyi reddetmekte, Dışişleri Bakanı’nın yaptığını kınamakta ve Başbakan’ın Bakanı açığa alma ve hakkında soruşturma açma kararını desteklemektedir” denildi.
Menguş açığa alındı
Libya Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdülhamid Dibeybe, Necla el-Menguş’u açığa aldı. Hükümet tarafından açıklanan kararnamede, “Menguş’un açığa alındığı ve hakkında soruşturma açılmasına karar verildiği” ifadeleri yer verildi.
Libya Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Bakanlığının, başta Filistin sorunu olmak üzere, Arap ve İslam ülkelerinin meselelerine yönelik ulusal sabitlere tam bağlılığını teyit ettiği ve Filistin’in ebedi başkenti olarak Kudüs’e bağlılığını vurguladığı kaydedildi. “Bu, kesin ve geri dönülemez bir kararlılıktır” denilen açıklamada, “Bu, Roma’da, İtalya Dışişleri Bakanı ile yapılan görüşme sırasında gerçekleşen, gayriresmi ve hazırlıksız bir toplantıdır. Herhangi bir tartışma, anlaşma veya istişare içermemiştir. Bakan daha ziyade Libya’nın Filistin meselesine yönelik sabitlerini açık ve net bir şekilde teyit etmiştir” ifadelerine yer verildi.
Libya İsrail’i tanımıyor
Kuzey Afrika ülkesi Libya, İsrail’i tanımıyor ve Tel Aviv ile diplomatik ilişkileri bulunmuyor. Libya pasaportunda “işgal altındaki Filistin toprakları (İsrail) dışında bütün ülkelere gidebilir” notu bulunuyor. Ayrıca İsrail ile ilişki kurmak kanunen yasak ve cezai müeyyideye tabi.
Libya’da 1957 yılı 62 sayılı “İsrail’i Boykot Kanunu” adıyla bilinen yasanın ilk maddesinde, “Gerçek ya da tüzel kişilerin, İsrail’deki kişi veya kurumlarla, onlara bağlı çalışanlarla herhangi bir anlaşma yapması yasaktır” ifadeleri yer alıyor. Kanunun 7. maddesinde, buna aykırı davrananların “3 yıldan az, 10 yıldan çok olmamak kaydıyla hapis cezasına çarptırılacağı” kaydediliyor.
