Hindistan Başbakanı Narendra Modi pazartesi günü, bir zamanlar Hindu-Müslüman çatışmasının parlama noktası olan bir bölgede inşa edilen geniş bir Hindu tapınağının şaşalı açılışına katıldı. Bu etkinlik Modi için yeniden seçilme yolunda bir kilometre taşı olarak görülürken, muhalefet hükümeti ‘dini siyasete alet etmekle’ suçladı.
Kuzeydeki Ayodhya kentinde bulunan Ram Mandir tapınağı, onlarca yıl süren anlaşmazlıkların ardından Kasım 2019’da Hindistan’ın en üst mahkemesi tarafından Hindulara verilen arazi üzerinde inşa edilmeye devam ediyor. Aynı bölgede bulunan 16. yüzyıldan kalma cami Babri Mescidi 1992 yılında bir Hindu çetesi tarafından yıkılmış ve yaklaşık 2.000 kişinin ölümüne neden olan toplumsal ayaklanmaları tetiklemişti.
Hindu milliyetçisi Bharatiya Janata Partisi’nin (BJP) 1990’lardan bu yana seçim platformlarının en önemli vaatlerinden biri haline getirdiği alana yeni bir tapınak inşa etmek için Modi, Ağustos 2020’de temel taşı attı.
Modi, nisan ve mayıs aylarında yapılacak genel seçimlerden sadece birkaç ay önce ise tapınağın kutsama törenine katıldı.
Başbakan, tapınağın adanmış olduğu Hindu tanrısı Lord Ram için sunular taşıyarak tapınak binasına girdi. Etkinlikten önce 11 gün boyunca oruç tutmuş ve ülkenin güneyinde Rama ile bağlantılı tapınakları gezmişti.
Modi’ye Hindu milliyetçisi ve aşırı sağcı Rashtriya Swayamsevak Sangh (RSS) başkanı Mohan Bhagwat ve Uttar Pradesh eyaleti başbakanı Yogi Adityanath gibi yüksek profilli isimler eşlik etti.
Üçüncü kez başbakanlık koltuğu için rüzgar yaratabilir
Uzmanlar tapınağın Modi’nin tabanının dini tutkularını harekete geçirerek seçimlerde güçlü bir rüzgar yaratabileceğini söylüyor.
Nikkei Asia’ya konuşan Yeni Delhi merkezli Gelişmekte olan Toplumlar Çalışmaları Merkezi’nde siyasi analist olan Praveen Rai, “Ram tapınağının açılışı Modi’nin siyasi statüsüne ve [BJP’nin] imajına kesinlikle büyük bir çekiş gücü sağlayacaktır” dedi. Rai, etkinliğin “Hindistan’daki çoğunluk toplumunun kaybettiği kültürel ihtişamını ve dini gururunu yeniden kazanmaya yönelik amansız arayışının doruk noktası” olduğunu söyledi.
Hindular, bölgenin en saygıdeğer tanrılarından biri olan Lord Ram’ın doğum yeri olduğuna ve Babri Mescidi’nin 1528 yılında Müslüman Babür hükümdarı Babur tarafından eski bir tapınağın yıkılmasının ardından inşa edildiğine inanıyor. 2019 mahkeme kararı, Hindistan Arkeoloji Araştırmaları Kurumu’nun yıkılan Babri Mescidi’nin altında İslami olmayan kalıntılar bulunduğuna dair kanıtlar sunmasının ardından geldi.
Birçok Müslüman karardan memnun olmasa da, Müslüman tarafın ana davacılarından biri olan Uttar Pradesh Sünni Merkezi Vakıf Kurulu kararı “alçakgönüllülükle kabul etti”. Mahkeme Babri Mescidi’nin yıkılmasını hukuka aykırı bulmuş ve Ayodhya’da Müslümanlara henüz inşa edilmemiş bir cami inşa etmeleri için ayrı bir parsel tahsis edilmesini emretmişti.
Maliyeti 180 milyon dolar
Ram Mandir’in pazartesi günü yapılan açılışı, Aralık 2025’te tamamlanması beklenen inşaatın çok öncesine denk geliyor. Mühendislik şirketi Larsen & Toubro, garbhagriha ya da kutsal alan ile zemin kattaki ana tapınak da dahil olmak üzere üç aşamadan ilkini tamamladı. Projenin tamamının 15 milyar rupiye (180 milyon dolar) mal olacağı tahmin ediliyor.
Bağımsız Shri Ramjanmabhoomi Tapınağı İnşaat Komitesi Başkanı Nripendra Misra, tapınağın hükümetten mali yardım alınmadan inşa edildiğini, bunun yerine yaklaşık 40 milyon Hintli’nin projeye bağışta bulunduğunu söyledi.
Her gün en az 100,000 kişinin ziyaret etmesi beklenen tapınak, 28.7 hektarlık bir kompleks içinde 1.12 hektarlık bir alanda yer alacak ve aynı zamanda bir hac merkezi ile bir müzeye de ev sahipliği yapacak. Kalabalığa daha iyi hizmet verebilmek için geçen ayın sonlarında Ayodhya’da yeni bir uluslararası havaalanı açıldı. Yeni oteller ve mağazalar açılırken, karayolları ve demiryolu hizmetleri de geliştiriliyor.
Muhalefet açılışa katılmayı reddetti
Kutsama törenindeki davetliler arasında Bollywood ünlüleri, politikacılar, sanayiciler ve spor yıldızlarının bulunduğu isimler yer aldı.
Hindistan’ın ana muhalefet partisi Kongre’den Mallikarjun Kharge, Sonia Gandhi ve Adhir Ranjan Chowdhury gibi üst düzey liderler de davet edildi ancak “saygıyla” katılmayı reddettiler.
Kongre, hükümeti resmi olarak laik olan ülkede tapınağı siyasileştirmekle suçladı.
“Lord Ram’a ülkemizde milyonlarca kişi tapıyor. Din kişisel bir meseledir. Ancak RSS/BJP uzun zamandır Ayodhya’daki tapınağı siyasi bir proje haline getirmiştir,” diyen Kongre’nin iletişimden sorumlu genel sekreteri Jairam Ramesh 10 Ocak’ta yaptığı açıklamada şunları vurguladı: “BJP ve RSS liderleri tarafından tamamlanmamış tapınağın açılışı açıkça seçim kazanımı için öne sürülmüştür.”
‘Laikliğin katledilmesi’
Müslüman toplumundan bazıları da benzer iddialarda bulundu.
Tüm Hindistan Müslüman Kişisel Hukuk Kurulu Başkanı Halid Seyfullah Rahmani 13 Ocak’ta sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada Modi’nin tapınağın açılışını yapmasının “adalet ve laikliğin katledilmesi” anlamına geldiğini söyledi.
Bir başka Müslüman kuruluş olan Jamaat-e-Islami Hind’in başkan yardımcısı Salim Engineer ise 6 Ocak’ta gazetecilere yaptığı açıklamada tapınak açılışının “siyasileştirilmemesi, himaye edilmemesi ve kutuplaştırmak için kullanılmaması gerektiğini” söyledi.
Örgütün internet sitesinde yer alan bir habere göre, “Ram Mandir açılışının siyasi propaganda ve seçim rantı elde etmek için bir araç haline geldiğini düşünüyoruz” dedi.
Alternatif alanda bir cami inşa etmekle görevlendirilen Hint-İslam Kültür Vakfı’nın sekreteri Athar Hussain ise, Müslümanların mahkeme kararını kabul ettiklerini söyledi. Times of India gazetesinin aktardığına göre Hussain, “Müslüman toplumunun kutsama törenine ya da tapınağa karşı olumsuz bir yaklaşımı yok” dedi.
