Moldova’da cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ilk sonuçlara göre kesin bir kazanan çıkmazken, Avrupa Birliği üyeliğiyle ilgili yapılan referandumda, seçmenlerin çoğunluğu entegrasyona karşı oy kullandı.
Moldova’da sandıkların kapanmasının ardından yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde kesin bir kazanan çıkmadı.
Ülkenin mevcut cumhurbaşkanı ve iktidardaki Eylem ve Dayanışma Partisi’nin (PAS) kurucusu Maya Sandu, Merkez Seçim Komisyonu’nun verilerine göre oyların yüzde 34,9’unu aldı.
Sandu’nun en büyük rakibi, muhalefetteki Sosyalist Parti’nin (PSRM) adayı ve eski başsavcı Aleksandru Stoianoglo, oyların yüzde 29,6’sını aldı.
Merkez sol Bizim Parti’nin lideri Renato Usatii ise yüzde 14,6 ile üçüncü sırada yer aldı. Seçime toplamda 11 aday katıldı ve katılım oranı yüzde 50’yi aştı.
Cumhurbaşkanlığı seçimiyle aynı anda Moldova’nın Avrupa Birliği’ne (AB) katılımı konusunda bir referandum da düzenlendi.
Seçmenlere “Moldova’nın AB’ye katılması için anayasanın değiştirilmesini destekliyor musunuz?” sorusu yöneltildi. Oylar “evet” veya “hayır” şeklinde değerlendirildi.
Oyların yüzde 41’inin sayılmasının ardından, çoğunluğun (yüzde 56,2) entegrasyona karşı oy kullandığı görüldü.
Anayasa değişiklikleri, ülkenin “Moldova halkının Avrupalı kimliği” ve Avrupa yöneliminin geri döndürülemezliğine ilişkin maddeler eklemeyi öngörüyor.
Ayrıca, AB mevzuatının Moldova iç hukukuna üstünlük tanıyacak şekilde anayasa hükmüne de eklenmesi planlanıyor.
Daha önce yalnızca Komünist Parti (PCRM) ve gözden düşmüş iş insanı İlan Şor’un kontrolündeki Rönesans Partisi, AB entegrasyonuna karşı kampanya yürütmüştü.
Şor, ülkeden 1 milyar dolar kaçırmakla suçlanarak gıyabında 15 yıl hapis cezasına çarptırıldı ve şu anda Moskova’da yaşıyor.
Bu yılki seçimler ve referandum için Moldova yetkilileri, yurt dışında 231 seçim merkezi açarak bir rekora imza attı (önceki seçimlerde bu sayı 139’du).
Merkezlerin büyük kısmı İtalya, Almanya ve Fransa’da yer alırken, Rusya’da yalnızca Moskova’daki Moldova Büyükelçiliği’nde iki merkez açıldı.
Her bir seçim merkezine 5 binden fazla oy pusulası gönderilmedi. MSK, Rusya’daki “güvenlik tehditleri” nedeniyle merkez sayısının azaltıldığını açıkladı, ancak bu karar Moldova muhalefeti tarafından eleştirildi.
PSRM, Moldova Dışişleri Bakanlığı’nı, “ülke vatandaşlarının Rusya’da oy kullanmasını sabote etmekle” suçladı.
Moldova Rus Toplulukları Kongresi Başkanı Valeriy Klimenko ise Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Duma’yı oylama sonuçlarını tanımamakla tehdit etti.
Şor, TASS‘a verdiği demeçte, Moldova makamlarının Rusya’da yaşayan Moldovalıları ülkenin sosyal ve siyasi hayatından kasten dışladığını belirtti.
Rusya Devlet Başkanlığı Ekonomi ve Kamu Yönetimi Akademisi (RANEPA) Sosyal Analiz ve Tahmin Enstitüsü tarafından 2022 yılında yapılan araştırmaya göre, 76 binden fazla Moldova vatandaşı Rusya’da yaşıyor. Moldova diasporasının bir temsilcisi olan Nikolay Pogonets ise Rusya’daki Moldovalıların sayısını 300 bin olarak tahmin etti.
Tanınmayan Transdinyester bölgesinde yaşayanlar da seçimlerde ve referandumda oy kullanabildi.
MSK, Dinyester Nehri’nin sağ kıyısında bulunan Dubasari bölgesinde 30 seçim merkezi açtı.
Oylamadan kısa bir süre önce, Transdinyester Cumhuriyeti Başkanı Vadim Krasnoselskiy, Moldova pasaportu taşıyan bölge sakinlerinin oy kullanmasına engel olunmayacağı garantisini verdi.
Cumhurbaşkanı Sandu, kampanyasında ülkenin Avrupa entegrasyon sürecindeki başarılarına vurgu yaptı.
Onun döneminde Kişinev, 2022’de AB üyeliği için başvurdu ve Aralık 2023’te AB Konseyi, Moldova ile katılım müzakerelerini başlattı.
Sandu, rakipleri Stoianoglo ve Usatii ile televizyonda tartışmaya katılmayı reddetti. Bu kararını, kendisine göre Şor’un vekili olan adaylarla tartışmak istememesiyle açıkladı.
