Washinton’daki NATO Zirvesi’nin ilk gününde NATO liderleri, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik yoğun füze saldırılarına karşı daha gelişmiş hava savunma kabiliyetleri ve daha fazla F-16 savaş uçağı sözü verdi.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg 9 Temmuz Salı günü gazetecilere yaptığı açıklamada, “Son günlerde gördüklerimizin Ukrayna’ya desteğimizi arttırmamız gerektiğini gösterdiğini düşünüyorum,” dedi.
Pazartesi günü erken saatlerde ABD Başkanı Joe Biden, Rusya’nın son füze saldırısının ardından Washington ve NATO müttefiklerinin Ukrayna’nın hava savunmasını güçlendirmek için yeni tedbirler açıklayacağını söylemişti.
Beş sistem daha
Salı akşamı Biden, ABD ve diğer bazı NATO üyelerinden beş ilave hava savunma sistemi için “tarihi bir ekipman bağışı” yapıldığını duyurdu.
Katılımcı ülkeler tarafından yapılan ortak açıklamada, “Hep birlikte Ukrayna’ya, ABD, Almanya ve Romanya tarafından bağışlanan ilave Patriot bataryaları; ilave bir Patriot bataryasının çalışmasını sağlamak üzere Hollanda ve diğer ortaklar tarafından bağışlanan Patriot bileşenleri ve İtalya tarafından bağışlanan ilave bir SAMP-T sistemi de dahil olmak üzere ilave stratejik hava savunma sistemleri sağlıyoruz,” denildi.
Biden, önümüzdeki aylarda Washington ve NATO ortaklarının Ukrayna’ya “onlarca” ilave sistem göndereceğini de söyledi, fakat ekipman sayısı ya da türünü belirtmedi.
ABD Başkanı, “Toplamda, Ukrayna önümüzdeki yıl içinde yüzlerce ek önleme sistemi alacak ve Ukrayna şehirlerini Rus füzelerine karşı korumaya yardımcı olacak,” dedi.
Bu taahhütlerin bir kısmı daha önceki taahhütlerin bir parçasıydı; Hollanda’nınki mayıs ayında, İtalya ve Romanya’nınki ise haziran ayında açıklanmıştı.
Zelenskiy’den “daha fazla F-16” talebi
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, ülkesinin hava savunmasını güçlendirecek güçlü NATO kararları ve daha fazla F-16 savaş uçağı için “savaşacağını” vurgulayarak Washington’a geldi.
Zelenskiy bir video mesajında, “Ukrayna için ek güvenlik garantileri için savaşıyoruz ve bunlar silah, finansman ve siyasi destek,” dedi.
Bununla birlikte Ukrayna’nın Batılı müttefikleri, sistemlerin çoğu stratejik yerlere yerleştirildiği ya da ulusal veya NATO savunma planlarının bir parçası olduğu için daha fazla Patriot bataryası bulmakta zorlanıyor. Aynı zamanda Batılı askeri yetkililer F-16’ların temin edilmesi ve Ukraynalı pilotların bunları kullanacak şekilde eğitilmesi yönündeki çabaların yavaş ilerleme ve pilot eksikliği nedeniyle geciktiğini söylüyor.
Sullivan’dan “Ukrayna’ya destek sürecek” açıklaması
ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan 9 Temmuz Salı günü Washington’da savunma sanayi temsilcilerinin katıldığı bir ABD Ticaret Odası forumunda yaptığı konuşmada NATO’nun uzun vadede Ukrayna’nın yanında yer almaya kararlı olduğunu söyledi.
NATO’nun Ukrayna’ya yönelik Batı desteğini güçlendirmek için alacağı bir dizi önlem arasında Ukrayna birliklerinin eğitimi ve donatılması için Almanya’da yeni bir askeri komutanlığın kurulması ve Ukrayna’nın ittifakla ilişkilerini derinleştirmek üzere Kiev’e üst düzey bir NATO temsilcisinin atanmasının da yer aldığını sözlerine ekledi.
Sullivan, “Putin bizi bölemez, bizden daha uzun süre dayanamaz, bizi zayıflatamaz; Rusya değil Ukrayna galip gelecektir,” dedi.
Rusya savaşı 2025’in ötesine taşıyabilir
İsimlerinin açıklanmaması kaydıyla konuşan NATO diplomatları, son yıkıcı saldırının sadece Ukrayna’ya daha fazla hava savunma sistemi sağlamanın aciliyetini göstermediğini, aynı zamanda Rusya tarafından geri adım atmaya niyetli olmadıklarına dair bir mesaj olarak görüldüğünü söyledi.
Washington’da gazetecilere bilgi veren üst düzey bir NATO yetkilisi, çatışmanın çözümüne ilişkin beklentiler söz konusu olduğunda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in zamanın kendi tarafında olduğuna inandığını söyledi ve “Bugün gördüğümüz şey hâlâ çok yüksek Rus kayıpları. Rusya toprak kazanmaya çalışıyor,” dedi.
NATO yetkilisi, Rusya’nın savaş ekonomisini üç ila dört yıl daha sürdürebileceğini ve bunun da savaşı 2025’in ötesine taşıyabileceğini tahmin ettiklerini kaydetti.
Rusya’nın Ukrayna’da büyük bir saldırı başlatacak mühimmat ve insan gücünden yoksun olacağını savunan NATO yetkilisi, “Ukrayna’nın savunmasının önemli ölçüde geliştiğini gördük,” diye ekledi.
Zirvenin ikinci gününde “savaşa hazırlık” planları görüşülecek
Washington’da 10 Temmuz günü yapılacak toplantılarda, NATO’nun savaşa nasıl daha hazır hale geleceği ve ittifaktaki ülkelerin savunma harcamalarının nasıl artırılacağı görüşülecek.
Genel Sekreter Jens Stoltenberg, “Rusya saldırgan bir komşu iken maliyetsiz, savaşta ise risksiz bir seçenek yok,” derken, en büyük maliyetin ve riskin, Rusya’nın Ukrayna’da kazanması halinde ortaya çıkacağını savundu.
Geçen yıl Vilnius’ta NATO liderleri ittifakın caydırıcılık ve savunma planlarını gözden geçirerek yeni bir bölgesel savunma planı kabul etmişlerdi.
Bunun için geçtiğimiz on iki ay boyunca NATO üyeleri yeni plana asker ve askeri teçhizat taahhüdünde bulunmaya odaklandılar.
Ne var ki, ittifakın en yeni iki üyesi İsveç ve Finlandiya’yı henüz içermeyen bu planların hazır olup olmadığı sorulduğunda bazı NATO diplomatları, yeni planların şu anda stratejiyi operasyonel hale getirmek için yeterli kabiliyete sahip olmadığını söyledi.
Reuters’in haberine göre planların işlerlik kazanması için 35 ila 50 ilave tugaya ihtiyaç duyulacak.
Üst düzey bir NATO yetkilisi, “Bu uzun vadeli, dönüşümsel bir görev,” dedi ve “ekstra paranın bir etki yaratmasının zaman alacağını” ekledi.
