Ülke son on yılların en kötü ekonomik krizini yaşarken Nijerya Devlet Başkanlığı milyonlarca dolarlık bir jeti hava filosuna katması tartışma yarattı.
Geçen yıl Devlet Başkanı seçilen Bola Tinubu, “kısa bir çalışma ziyareti”nde bulunduğu Fransa’ya yeni uçağı Airbus A330’la uçtu. Financial Times’ta yer alan habere göre Nijeryalıların yeni uçağı ilk kez bu ziyaret sırasında öğrendi. Bu, Tinubu’nun geçen yıl göreve başlamasından bu yana Fransa’ya yaptığı en az dördüncü ziyaretti.
Pistten gelen görüntüler, her geçen gün ekonomik koşulları daha da zorlaşan halkın gerçeklerinden kopuk olmakla eleştirilen Tinubu hükümetine yönelik öfkeyi tetikledi. Eski Eğitim Bakanı Oby Ezekwesili, yeni jeti, geçen yıl mayıs ayında iktidara gelen hükümetin “mali sorumsuzluğunun ve taşkınlığının” bir sembolü olarak nitelendirdi.
Eski başkan adayı Peter Obi ise dürüstlük çağrısında bulundu. X’te yaptığı paylaşımda “Hükümet, parasını harcadığı halka yeterli bilgi vermezse, hiçbir şey kaybetmez ama saygınlığını yitirir” dedi.
Abuja merkezli Demokrasi ve Kalkınma Merkezi’nde araştırma analisti olan Afolabi Adekaiyaoja, yeni jeti “bu hükümetin halktan ne kadar kopuk göründüğünün talihsiz bir metaforu” olarak niteledi: “Yönetim vatandaşlardan sıkıntı ve tasarrufa katlanmalarını isterken sadece belirli bir azınlık için harcama yapılıyor.”
Eleştiriler üzerine bir açıklama yapan Devlet Başkanlığı sözcüsü Bayo Onanuga, uçağın Nijerya Senatosu Güvenlik Komitesi’nin tavsiyesi üzerine satın alındığını, Tinubu’nun son Suudi Arabistan seyahatinde kullanılan 19 yaşındaki eski uçağın arıza yaptığını söyledi.
Onanuga ayrıca, uçağın “piyasa fiyatının çok altında satın alındığını, Nijerya’nın her yıl milyonlarca dolara varan bakım ve yakıt maliyetlerinden büyük tasarruf sağladığını” belirtti. Hükümet, uçak için ne kadar ödendiğini açıklamadı, ancak yerel medya yaklaşık 100 milyon dolar civarında olduğunu tahmin ediyor. Onanuga, “Yeni uçak, geniş ve son teknoloji havacılık sistemleri, özel iç dizayn ve iletişim sistemi ile donatılmıştır” diye ekledi.
A330 jetinin filoya eklenmesiyle Nijerya’nın başkanlık filosundaki uçak ve helikopter sayısı 11’e yükseldi. Ancak diğer 10 uçak önceki hükümetlerden devralındı ve bunlardan üçü satışa sunulmuş durumda.
Yönetişim analisti Joachim MacEbong, savurgan harcamaların jetlerle ve hatta federal hükümetle sınırlı olmadığını, eyalet düzeyindeki yönetimleri de kapsadığını söyledi. MacEbong, “Harcama önceliklerine bakarsanız, hükümetin Nijeryalıların yaşadığı zorlukların farkında olmadıklarını görürsünüz” dedi.
Birçok Nijeryalı, Tinubu’nun geçen yıl imzaladığı bütçede yaşam alanını yenilemek için 2,9 milyar naira, eşinin ofisi için araçlara 1,5 milyar naira ve araç alımları da dahil diğer maliyetler için 28 milyar naira ayrılmasına tepkiliydi. Ayrıca, 2015 yılında bir önceki hükümet tarafından terk edilen, Başkan Yardımcısı Kashim Shettima’nın resmi konutunun yenilenmesinin tamamlanması için 14 milyar naira daha harcandı.
Protestolarda 21 kişi hayatını kaybetti
Nijerya’nın 1990’lardan bu yana yaşadığı en kötü ekonomik kriz milyonlarca insanı daha da perişan etti; enflasyon neredeyse on yılın en yüksek seviyesine ulaştı ve naira iki devalüasyonun ardından geçen yıl ABD doları karşısında yaklaşık yüzde 70 değer kaybetti.
Tinubu’nun ekonomi üzerindeki “bozucu” etkileri ortadan kaldırmak için gerekli olduğunu savunduğu önlemlerin bir parçası olarak göreve geldiği ilk gün akaryakıt sübvansiyonlarını kaldırmasından bu yana akaryakıt fiyatları üç kat arttı.
Artan akaryakıt fiyatlarının daha da tetiklediği hayat pahalılığına karşı bu ay başı düzenlenen 10 günlük protestolarda 21 kişi hayatını kaybetti, binden fazla kişi tutuklandı. Protestolarda çıkan şiddet olayları nedeniyle bazı eyaletlerde sokağa çıkma yasağı ilan edildi.
