Siyasi ve ekonomik krizle boğuşan Pakistan hükümetinin geçen ay sınırlı bir açıklamayla duyurduğu ani sınır dışı kararı binlerce Afganı olumsuz etkiledi. Taliban’ın 2021 yılında Afganistan’ı ele geçirmesinin ardından tahminen 600.000 Afgan mülteci Pakistan’a akın etmişti. Ardından geçen yıl iklim değişikliğinin yol açtığı büyük sel felaketi ülkenin tarım arazilerinin ve altyapısının büyük bölümünü tahrip etti.
Pakistan hükümeti ise ülke ekonomisinin bu kadar çok Afgan mülteciye bakmanın yükü altında ezildiği konusunda ısrarcı. Ancak birçok belgesiz Afgan nesillerdir Pakistan’da yaşıyor içlerinde Afganistan’a hiç ayak basmamış olanlar bile var. Bununla birlikte, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’ne göre, Pakistan’da yaşayan 374,000 Afgan, kararın ardından şu ana kadar Afganistan’a gitti.
Ekim ayında ise BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği sözcüsü toplu sınır dışı edilmeyi “uluslararası insan hakları hukukunun ihlali” olarak nitelendirdi.
Oxford Üniversitesi St Peter’s College’da kalkınma makroekonomisti olan Adeel Malik, “Pakistan artık ekonomik olarak yaşayabilir bir devlet değil ve derin bir ekonomik sıkıntı içinde” dedi.
Uzmanlar, Pakistan’ın borçlarını ödeyemeyerek temerrüde düşmesinden endişeli. Pakistan Özellikle de ABD dolarının değerinin artmasının ardından, döviz cinsinden borçlarını geri ödemekte güçlük çekiyor. Pakistan’da rupi bu yıl dolar karşısında %25 değer kaybederek 128 milyar dolarlık dış borcun ve hükümetin dış yükümlülüklerinin faiz ödemelerini çok daha pahalı hale getirdi. Maliye Bakanlığı’na göre hükümetin bu yıl iç ve dış borçlarını ödemek için 7,3 trilyon rupi (25,5 milyar dolar) ya da bütçe harcamalarının %50,4’ünü harcaması gerekiyor.
Belucistan Bilgi Teknolojileri, Mühendislik ve Yönetim Bilimleri Üniversitesi’nde (BUITEMS) ekonomist olan Nadeem uz Zaman, Nikkei Asia’ya verdiği demeçte, “Pakistan er ya da geç kaçınılmaz bir temerrüde yaklaşıyor. Özellikle temel malların ithalatında aksamalar, ekonomik ve siyasi düzenin korunmasında zorluklar, uluslararası profili üzerinde potansiyel etkiler ve terörizmi engelleme çabalarında olası engellerle karşılaşacak” dedi.
Hükümetin krizin çözümü olarak göçmenlere odaklanması ise uzmanlara gerçekçi görünmüyor ve “halkın dikkatini ekonomik krizden uzaklaştırma politikası” olarak değerlendiriliyor.
Ülke, eski Başbakan İmran Han’ın görevden alındığı Nisan 2022’den bu yana siyasi olarak istikrarsız. Seçimlerin şubat ayında yapılması bekleniyor. Bu süre zarfında ordu giderek daha büyük bir rol üstlendi.
Karar alma mekanizmasına yakın bir kişi, Nikkei Asia’ya yaptığı değerlendirmede, kaçakçılık ve göçmenlere odaklanan politikanın ordunun ekonomi politikasında baskın hale geldiğini gösterdiğini söyledi.
