Pakistan’ın liman kenti Gwadar’da planlanan 10 milyar dolarlık Suudi destekli petrol rafinerisi projesinin, daha fazla Rus ham petrolü için de fırsat yaratacağı belirtildi.
Pakistan’ın devlete ait önde gelen 4 petrol şirketi, geçen hafta Suudi Arabistan’ın ulusal petrol şirketi Saudi Aramco ile Gwadar Limanı’nda 10 milyar dolarlık rafineri kurulumu projesinde anlaştı.
Mutabakat zaptının imzalanması sonrası hükümet tarafından açıklanan ayrıntılara göre, inşa edildiğinde rafineri günde 300.000 varil işleyebilecek. Petrol ve Gaz Düzenleme Kurumu’nun bir raporuna göre, tek başına bu oran, 2020-2021’de Pakistan’da rafine edilen günlük toplam 215.000 varil petrol ürününü aşabilir.
Pakistan State Oil (PSO), Oil and Gas Development Company Limited (OGDCL), Pakistan Petroleum Limited (PPL) ve Government Holdings Private Limited (GHPL) şirketlerinden oluşan dörtlü grubun rafinerinin mühendisliği, tedariki ve inşaatı için de China National Offshore Oil Corp. ile bir memorandum imzaladığı bildirildi.
Gwadar, uzun süredir Çin’in ülkedeki Kuşak Yol projelerinin kalbi olarak konumlanıyor.
Pakistan ekonomisi için uzun vadeli bir proje
Temerrüde düşmekten kaçınmak üzere 3 milyar dolarlık yedek kurtarma düzenlemesi için Uluslararası Para Fonu’na gitmeye zorlanan Pakistan hükümeti siyasi ve ekonomik krizlere saplanmış durumda.
Uzmanlar, yeni rafineri projesini bu krizle mücadelede bağlamında değerlendiriyor.
Nikkei Asia’ya konuşan Singapur’daki S. Rajaratnam Uluslararası Çalışmalar Okulu’nda kıdemli bir araştırmacı olan James Dorsey, Pakistan’daki mevcut ekonomik durumun ideal olmamasına rağmen, 200 milyonu aşkın nüfusa sahip ülkenin hala büyük bir ekonomik getirisi olduğu yorumunu yaptı.
Dorsey, “Bu rafinerinin inşası birkaç yıl alacak ve o zamana kadar Pakistan’da ekonomik büyüme bekleniyor” dedi.
Rus petrolü için ek rafineri ihtiyacını karşılayacak
Rafinerinin, Pakistan’ın yeni ithal etmeye başladığı Rus ham petrolünü işleyebileceği belirtiliyor. Rusya’nın ihracat seçeneklerini sınırlayan ve indirimleri zorlayan Ukrayna savaş yaptırımları ile nakit sıkıntısı çeken İslamabad, enerji kaynaklarını desteklemek için Moskova’ya yöneldi.
Kısa süre önce bir Rus ham petrol sevkiyatı ithal eden Pakistan’ın ikincisini uzun vadeli bir petrol taşıma anlaşması için müzakere ettiği bildirildi.
Nikkei Asia haberinde, Pakistan’ın Rus petrolünü işleme yeteneği, nakliye maliyetleri ve hükümetin yakıt için Çin yuanıyla ödeme yapıp yapmayacağına ilişkin sorulara yer verildi.
Gelişmelerden haberdar olan Pakistanlı bir hükümet yetkilisi, adının açıklanmaması koşuluyla Nikkei’ye Rusya’dan petrol ithal etmenin “başarılı” olduğunu söyledi.
Yetkili, “Pakistan, Rusya’dan petrol ithalatını artırmayı planlıyor, bu da Pakistan’da ek rafineri kapasitesine ihtiyaç duyulmasına neden olacak” dedi ve ekledi: “Gwadar’da önerilen rafineri muhtemelen artan hacimlerde Rus ham petrolünün rafine edilmesine yardımcı olacak.”
Bu arada Suudiler de bir süredir bu projeyi takip ediyorlar. Veliaht Prens Muhammed bin Salman’ın Şubat 2019’da Pakistan’a yaptığı ziyaret, Gwadar’da 10 milyar dolarlık bir petrol rafinerisinin inşa edileceğine dair ilk duyuruyu beraberinde getirmişti.
Dorsey, “Başlangıçta Pakistanlılar [Gwadar rafinerisi] projesini Kuşak Yol’a entegre etmeye çalıştılar ancak Çinliler bunu reddetti” dedi ve projenin artık Kuşak ve Yol çerçevesinin dışında ilerleyebileceğini söyledi.
Suudi-İran yakınlaşması etkili oldu
Uzmanlar ayrıca anlaşmanın Suudi-İran yakınlaşması bağlamında geldiğini ve bunun İran sınırına sadece 90 kilometre uzaklıkta inşa edilecek rafineride bir faktör olabileceğini belirtiyor.
Polonyalı bir Orta Doğu uzmanları grubu olan Abhaseed Foundation Fund’ın başkanı Luke Przybyszewski, Pakistan’ın bu yumuşamanın her iki tarafından da meyvelerini toplayabileceğini söyledi: “İran’dan ucuz enerji ve Suudi Arabistan’dan [doğrudan yabancı yatırım] iyi bir seçim gibi görünüyor, belki bu şu anda hem Riyad hem de Tahran için kabul edilebilir.”
