Politico, ABD hükümetinin bir süredir müttefiklerini ikna etmeye çalıştığı ‘Çin, Rusya’ya silah gönderiyor’ iddiasına ilişkin kanıtlar bulduğunu iddia etti.
Gazetenin elde ettiği ticaret ve gümrük verilerine göre, aralarında Pekin hükümetiyle bağlantılı bir şirketin de bulunduğu Çinli şirketler, Rus kuruluşlara 1.000 taarruz tüfeği ve drone parçaları ile zırh da dahil olmak üzere askeri amaçlarla kullanılabilecek diğer ekipmanları gönderdi.
Gümrük verilerini toplayan Import Genius tarafından sağlanan verilere göre, sevkiyatlar Haziran ve Aralık 2022 tarihleri arasında gerçekleşti.
İddiaya göre ülkenin en büyük devlet savunma yüklenicilerinden biri olan China North Industries Group Corporation Limited, tüfekleri Haziran 2022’de Rus devleti ve ordusuyla da iş yapan Tekhkrim adlı bir Rus şirketine gönderdi.
M16’dan modellenen ancak verilerde ‘sivil av tüfeği’ olarak etiketlenen CQ-A tüfeklerinin sevkiyatta yer aldığı da diğer iddialar arasında.
Politico’ya göre Rus kuruluşlar ayrıca 2022’nin sonlarında Çinli şirketler tarafından 12 drone parçası ve Türkiye üzerinden yönlendirilen 12 tondan fazla zırh sevkiyatı aldı.
Import Genius’un gümrük verilerine göre Rusya geçen yıl Aralık ayında yaklaşık 10 milyon dolar değerinde 80 ton zırh ithal etmeyi başardı. Bu kurşun geçirmez yelekler Türk şirketi Arıteks tarafından üretildi ve çoğu doğrudan Türkiye’den ithal edildi, ancak bazı sevkiyatlar Birleşik Arap Emirlikleri üzerinden Rusya’ya ulaştı.
Rusya ayrıca Çinli Xinxing Guangzhou Import & Export Co. şirketinden de bir miktar vücut zırhı ithal etti.
Haberdeki iddiaya göre, gümrük verileri Pekin’in Moskova’ya özellikle savaş çabalarına yardımcı olmak için büyük miktarda silah sattığını göstermese de, Çin’in Rus şirketlerine daha önce bildirilmemiş ‘çift kullanımlı’ ekipman –Ukrayna’daki savaşta da kullanılabilecek ticari ürünler– tedarik ettiğini ortaya koyuyor.
Öte yandan DJI olarak da bilinen Da-Jiang Innovations Science & Technology Co. şirketi, Kasım ve Aralık 2022’de Birleşik Arap Emirlikleri üzerinden küçük bir Rus dağıtımcıya pil ve kamera gibi drone parçaları gönderdi.
DJI, Çin devletine, Şincan’ın batı bölgesindeki Uygur azınlığı gözetlemek için insansız hava araçları sağladığı gerekçesiyle 2021’den beri ABD Hazinesi yaptırımları altında olan Çinli bir şirket.
Politico, “Rusya’nın sevkiyat verilerinde yer alan tüfeklerden herhangi birini savaş alanında kullanıp kullanmadığı şu anda belli değil,” derken, DJI dronlarının savaşta kullanıldığını vurguluyor.
Politico tarafından elde edilen verilerdeki bulgular sorulduğunda, Polonya’nın AB Büyükelçisi Andrzej Sadoś, ‘çok ciddi potansiyel sonuçlar nedeniyle bu tür bilgilerin derhal doğrulanması gerektiğini’ söyledi.
Ticaret verileri ayrıca Rus devlet savunma şirketi Rosoboronexport’un 2022’den bu yana Çin’den Sırbistan ve Myanmar’a kadar çeşitli ülkelerden mikroçip, termal görüş cihazları ve gaz türbini motoru gibi yedek parçalar ithal ettiğini gösteriyor.
