Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rus ve ABD heyetlerinin Riyad’daki görüşmelerini değerlendirerek, ilişkilerin yeniden canlandırılması için olumlu bir ivme olduğunu belirtti. Putin, ABD ile Ukrayna konusunda görüşmeye hazır olduklarını da ifade etti.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 19 Şubat’ta St. Petersburg’daki çalışma ziyareti sırasında gazetecilere Rus ve ABD heyetlerinin Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da gerçekleştirdiği görüşmeler hakkında ilk kez ayrıntılı açıklamalarda bulundu.
Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Devlet Başkanı Yardımcısı Yuriy Uşakov’un Rus tarafını temsil ettiği görüşmeler hakkında Putin, kendisine bilgi verildiğini ve görüşmeleri “olumlu” olarak değerlendirdiğini, bir sonuç elde edildiğini söyledi.
Putin, diplomatik kurumların çalışmalarının yeniden başlatılması kararının alındığını belirterek, “Washington ve Moskova’dan sürekli diplomatların sınır dışı edilmesi iyi bir şeye yol açmıyor. Böyle devam ederse, bu binalarda sadece temizlik görevlileri çalışacak. Onların emeğine de değer vermek gerekiyor ama diplomatik temsilcilikler bunun için kurulmuyor,” dedi.
Ayrıca, çeşitli alanlarda çalışmaların yeniden başlatılması için ilk adımın atıldığını söyledi: Orta Doğu, özellikle Rusya’nın Suriye’deki varlığı, İsrail’in durumu, ekonomi, enerji, uzay gibi konuların görüşüldüğünü belirtti.
Putin, görüşmenin yapıcı bir havada geçtiğini ve Amerikalıların önyargısız ve geçmişteki olayları yargılamadan müzakere sürecine açık olduğunu ifade etti.
Avrupa ülkelerinin Ukrayna konusundaki müzakerelere katılma isteği hakkında da konuşan Putin, Riyad’daki görüşmelerin amacının Rusya ve ABD arasındaki ilişkileri yeniden tesis etmek olduğunu vurguladı.
Devlet Başkanı, Rusya ile ABD arasındaki güven düzeyi artırılmadan birçok sorunun çözülemeyeceğini belirtti.
Rusya’nın Avrupalılarla ve Mart 2022’de İstanbul’daki müzakerelerden çekilen Ukrayna ile diyalogdan hiçbir zaman vazgeçmediğini söyleyen Putin, “Müzakere masasına geri dönmeye hazırız,” diye konuştu.
ABD’nin müttefiklerinin bu konuda “kendilerinin suçlu” olduğunu hatırlatan Putin, Donald Trump’ın ilk döneminde Rusya’nın seçimlere müdahale ettiği iddialarına değindi.
Putin, “Bu seçim kampanyası sırasında tüm Avrupalı liderler, istisnasız hepsi, ABD’deki seçim sürecine doğrudan müdahale ettiler, hatta adaylardan birine doğrudan hakaret ettiler. Bizim açımızdan kime sempati duyduğumuz açıktı. Ancak müdahale etmemize izin vermedik,” dedi ve Trump’ın müttefiklerine karşı gösterdiği sükunete şaşırdığını, karşısındakilerin ise “kaba” davrandıklarını da sözlerine ekledi.
Putin, ABD’nin müttefikleriyle çalışmaya devam ettiğini, Ukrayna Özel Temsilcisi Keith Kellogg’un Ukrayna’da bulunduğunu ve daha önce Avrupalılarla görüştüğünü belirtti.
Fakat, bir yıl sonra sona erecek olan START-3 anlaşmasının uzatılması konusunda Rusya ve ABD’nin karar vermesi gerektiğini vurguladı.
Müzakere sürecine gelince, ABD’nin Ukrayna’nın da bu sürece dahil olacağını varsaydığını belirten Putin, “Kimse Ukrayna’yı bu sürecin dışında bırakmıyor,” değerlendirmesini yaptı.
Ukrayna’nın saldırısı
Putin ayrıca, Ukrayna’nın Krasnodar’daki Hazar Boru Hattı Konsorsiyumu’na ait petrol pompalama istasyonuna yönelik saldırısını da değerlendirdi.
Ukrayna ordusunun bu saldırıyı tek başına gerçekleştiremeyeceğini, “Batılı müttefiklerinden birinin” onlara ilgili bilgileri sağladığını düşündüğünü söyledi.
Putin, “Bu tesiste Rus hava savunma sistemleri yoktu ve hâlâ da yok,” diyerek konsorsiyumun hissedarları arasında Amerikan ve Avrupalı şirketlerin bulunduğunu, Rusya’nın ise Kazakistan’a ve Kazakistan’da faaliyet gösteren ortaklarına “hizmet” sağladığını belirtti.
Bu tesisin hızla onarılmasının mümkün olmadığını, zira Avrupa ekipmanlarının zarar gördüğünü ifade eden Putin, Avrupalıların Rusya’ya yönelik yaptırımlar uyguladığını, petrol ve doğalgaz üretiminde kullanılan Batılı ekipmanların Rusya’ya tedarikini yasakladığını hatırlattı.
Putin, “Bu ne anlama geliyor? Bu, iki gün önce Ukrayna silahlı kuvvetlerinin bir saldırı düzenlediği, iki gün sonra da Avrupalıların bu istasyonu onarmanın mümkün olmadığını ilan ettiği anlamına geliyor, çünkü ana ekipmanlar Avrupa, özellikle de Alman Siemens şirketi tarafından üretiliyor,” değerlendirmesini yaptı.
Trump ile olası görüşme
Diğer yandan Rusya Devlet Başkanı, Trump ile bir araya gelmenin hazırlanması gerektiğini belirterek, “Donald ile memnuniyetle görüşürüm, uzun zamandır görüşmedik. Telefon görüşmemizin niteliğinden de anlaşılacağı gibi, sanırım o da görüşmek istiyor,” dedi.
Tarafların hem ABD hem de Rusya için son derece önemli olan konuları, Ukrayna konusunu da hazırlamaları gerektiğini söyleyen Putin, Trump’ın Ukrayna’daki çatışmayı hızla çözme sözünü hatırlattı, ancak Trump başkan olduktan ve istihbarat servislerinden bilgi aldıktan sonra bunun yarım yıl süreceğini söylediğini belirtti.
Putin, “Biraz zamana ihtiyaç var. Ne kadar zaman gerekeceğini şu anda söyleyemem. Ancak böyle bir görüşme yapma arzumuz var,” ifadelerini kullandı..
Bunun yanı sıra Rusya hükümeti bünyesindeki Finans Üniversitesi uzmanı Denis Denisov, Vedomosti gazetesine verdiği demeçte Rus-Amerikan işbirliğinin yeniden başlatılması ve “canlandırılması” için önemli bir talep olduğunu ve ilişkilerin şu anda düşük bir noktada bulunduğunu belirtti.
Russia in Global Affairs dergisi genel yayın yönetmeni Fedor Lukyanov da Putin’in Riyad’daki görüşmeleri yüksek değerlendirmesinin, temasların devam edeceğini gösterdiğini ifade etti.
Uzmanlara göre, taraflar öncelikle diplomatik temsilciliklerin çalışmalarını normalleştirecek ve ardından iki başkanın görüşmesinin hazırlıklarına başlayacak.
Lukyanov, müzakere sürecinin Ukrayna hattında da gelişmeye devam edeceğini, ancak Rusya ve Ukrayna arasında doğrudan bir görüşmenin henüz başlamayacağını dile getirdi.
Ayrıca Lukyanov, bunun, ABD’nin Kiev’e ne önermeye ve ondan ne talep etmeye hazır olduğuna bağlı olacağını da sözlerine ekledi.
Rusya Uluslararası İlişkiler Konseyi Araştırma Direktörü Andrey Kortunov ise bugün itibarıyla Rusya ve ABD arasında en azından tam formatlı bir diyalogun yeniden kurulabileceğinden bahsedilebileceğini söyledi.
Etkileşimin, iletişim kanallarının ve diplomatik kurumların çalışmalarının yeniden kurulması da dahil olmak üzere farklı seviyelerde yeniden sağlanabileceğini belirten Kortunov, “Yeniden yapılanma yolunda bunların hepsi genel olarak son derece önemli,” diye vurguladı.
Kortunov, daha fazla ilerlemenin tarafların gösterebileceği siyasi iradeye bağlı olduğunu ve mevcut girişimlerdeki ilerlemenin, özellikle tarafların Ukrayna’daki çözüm konusunda bir anlayışa varıp varamayacağına bağlı olduğunu da sözlerine ekledi.
