Rusya’da devletleştirme hamlesi devam ediyor

Rostov Oblastı Tahkim Mahkemesi, Rusya Başsavcılığının talebi üzerine, büyük tahıl ihracatçısı Rodnıye Polya şirketinin yüzde 100 hissesinin devlet mülkiyetine geçirilmesine karar verdi. Moskova Oblastı Tahkim Mahkemesi ise, Domodedovo Havalimanı’na kayyum atadı.

Rostov Oblastı Tahkim Mahkemesi, Rusya Başsavcılığının, stratejik öneme sahip ve ülkenin en büyük tahıl tüccarı Rodnıye Polya şirketinin yüzde 100 hissesinin devlet mülkiyetine devredilmesi yönündeki talebini kabul etti.

Kommersant gazetesinin haberine göre, bu kararın gerekçesi, şirketin asıl sahibi Pyotr Hodıkin’in sadece Rusya değil, aynı zamanda Saint Kitts ve Nevis vatandaşlığına da sahip olmasıydı.

Mevzuata göre, yabancı uyrukluların stratejik şirketlerde hisse sahibi olabilmeleri için Rusya hükümetinin onayını almaları gerekiyor; ancak bu durumda böyle bir izin alınmamıştı.

Başsavcılığın talebi üzerine mahkeme, verilen kararın derhal uygulanmasına hükmetti.

Şirketin kurucusu Hodıkin, Kommersant’a yaptığı açıklamada, mahkeme kararının gerekçeli kısmını inceledikten sonra sonraki adımların belirleneceğini söyledi.

Rodnıye Polya şirketi, önde gelen yerli tahıl ihracatçısı olup, Azov limanında faaliyet göstermekte ve dökme yük taşımacılığında lider konumda.

Şirketin varlıkları arasında 11 deniz gemisi, demir yolu araçları, yük terminali ve 200’den fazla altyapı tesisi bulunuyor. Gazeteye göre, şirketin sermayesi 58 milyar rubleyi, yıllık geliri 299 milyar rubleyi ve brüt kârı da yaklaşık 100 milyar rubleyi aşıyor.

Geçtiğimiz aralık ayında Rostov Oblastı Tahkim Mahkemesi, Başsavcılığın açtığı dava kapsamında Rodnıye Polya şirketinin tüm mal varlığına geçici olarak tedbir kararı koymuştu.

Başsavcılık, Sovremennıye Fondı Nedvıjimosti şirketi ile Pyotr Hodıkin arasındaki şirket sermayesindeki hisse devir sözleşmesinin geçersiz sayılmasını talep etmişti.

Davada, Sovremennıye Fondı Nedvıjimosti şirketinin paylı yatırım fonu yönetimi altında bulunan şirketin yüzde 100 hissesinin devlete devredilmesi talebi yer alıyordu.

Davanın gerekçesi, Rodnıye Polya şirketinin Azov deniz limanındaki tahıl elleçleme pazarında baskın konuma sahip olmasıydı.

“Ülke savunmasını ve devlet güvenliğini sağlamak için stratejik öneme sahip ticari şirketlere yapılan yabancı yatırımların usulüne ilişkin” 57 sayılı Federal Yasaya göre, stratejik sektörlerde yüzde 20’den fazla paya sahip şirketler özel denetime tabi tutuluyor.

Dava dosyalarında, “Savcılık incelemesi sırasında, Rusya Federal Tekelcilikle Mücadele Teşkilatı’na bildirimde bulunulmadan ve stratejik şirketlerdeki yabancı yatırımları denetleyen Hükümet Komisyonu’nun onayı alınmadan, Rodnıye Polya üzerinde off-shore yapılarının katılımıyla yabancı kontrol kurulduğu tespit edildi,” ifadeleri yer aldı.

Domodedovo havalimanına kayyum atandı

Öte yandan Moskova Oblastı Tahkim Mahkemesi, Rusya Başsavcılığının talebini kabul ederek, Domodedovo havalimanına kayyum atadı.

İzvestiya gazetesinin 1 Şubat tarihli mahkeme kararına dayandırdığı haberine, bu kararla Rusya’nın en büyük havaalanlarından birinin yönetimi fiilen Federal Havacılık Kurumuna (Rosaviatsiya) geçti.

Ulaştırma Bakanlığı’na yakın iki kaynak, mahkeme kararının operasyonel kontrolün Rosaviatsiya’ya devredilmesini öngördüğünü doğruladı.

İzvestiya‘nın görüştüğü kaynaklardan biri, kurumun havaalanının faaliyetlerini yönetme yetkisine ve tüzel kişiliğe ait tüm mali, teknik ve diğer belgelere erişim hakkına sahip olduğunu belirtti.

Havaalanının yönetiminin devri, Başsavcılığın ocak ayı sonunda Moskova Oblastı Tahkim Mahkemesi’ne, Domodedovo’nun sahibi Dmitriy Kamenşçik ve onunla bağlantılı şirketlere karşı açtığı davanın ardından gerçekleşti.

Kommersant‘ın haberine göre, başsavcılık mahkemeye başvurmadan önce havaalanının özelleştirilmesinin hukuka uygunluğunu denetlemişti; bu da havaalanının devletleştirilmesine yönelik bir hazırlık olabileceğini gösteriyor.

Vedomosti, yetkililerin müdahalesinin olası nedenlerini şöyle belirtiyordu: Gazetenin edindiği bilgilere göre, havaalanının kontrolü yabancı ülke sakinlerinin eline geçmişti. Rusya mevzuatında, yabancı yatırımcıların ve onlarla bağlantılı şahısların, yabancı yatırımları denetlemekle görevli hükümet komisyonu ile mutabakat sağlanmadan stratejik öneme sahip faaliyetlerde bulunması yasak

Fakat gazetenin belirttiğine göre, Domodedovo’nun sahipleri böyle bir izin almak için komisyona başvurmamıştı.

Ukrayna’daki savaşın başlamasının ardından Rusya makamları, çeşitli işletmelerin devletleştirilmesi sürecini hızlandırdı.

Sadece 2024 yılında 807,6 milyar rubleden fazla gelir ve 544,7 milyar rubleden fazla aktif varlığa sahip en az 67 şirket devletleştirildi. 2023 yılında devletleştirilen işletmelerin değeri 483 milyar ruble, 2022 yılında ise 280,5 milyar ruble olarak gerçekleşmişti.