Sektör uzmanları, Rusya Federasyonu’nun ekim ayında petrol ihracatını azaltmak yerine artırabileceğini öngörüyor. Bu öngörü, bakım sezonunun sona ermesi ve Rusya’daki rafinerilerin kapasite kullanımında beklenen düşüşe rağmen geldi.

Reuters haber ajansına konuşan bir sektörü kaynağı, “Ekim ayında ihracatta birkaç yüz bin tonluk hafif bir artış bekliyorum. Tüm bakım çalışmalarının zamanında tamamlanacağından şüpheliyim ve Rusya’nın güneyindeki rafinerilerin durumu tam olarak net değil” ifadelerini kullandı.

Ajansın sektör kaynaklarından aldığı bilgilere dayanarak yaptığı hesaplamalar, yılın ikinci yarısında (sonbahar bakım dönemindeki en yüksek seviye) kapasite kullanımının geçen hafta zirve yaptığını ve günlük 161.000 tona ulaştığını gösteriyor.

Yapılan tahminlere göre, ekim ayının ilk yarısında birincil rafinaj kapasitesinin günlük ortalama duruş süresi, eylül ayının ikinci yarısına kıyasla günde 27.400 ton (eksi yüzde 23) azalarak günde 92.200 ton olacak.

Bazı tüccarlar ise, ekim ayında ülkenin batısındaki limanlardan yapılan petrol sevkiyatlarının, rafinerilerdeki mevsimsel bakım çalışmaları nedeniyle eylül ayına göre yine de düşebileceğini düşünüyor.

Novorossiysk, Primorsk ve Ust-Luga limanlarına gelecek ayın ilk günlerinde yapılacak tanker sevkiyatlarının programı henüz belli olmadığından, piyasa aktörleri kesin tahminlerde bulunmakta zorlanıyor.

Bu ayın başında, Rusya’nın eylül ayında Baltık limanlarından petrol ihracatını ve transit geçişini 0,2 milyon ton artırarak 6,2 milyon tona çıkaracağı açıklanmıştı.

Reuters‘in hesaplamalarına göre, ek yüklemelerle birlikte eylül ayında Baltık’taki Primorsk ve Ust-Luga limanlarında toplam petrol aktarma hacmi günlük 2,04 milyon varile çıkacak ve ağustos ayına kıyasla günlük bazda yüzde 4,5 artış gösterecek.

Tüccarlar, eylül ayı ana pozisyon programında Ural, Sibirya Light ve KEBCO ham petrol sevkiyatlarının Karadeniz’deki Novorossiysk limanından 2,1 milyon ton, Baltık’taki Primorsk ve Ust-Luga limanlarından ise 6 milyon ton olarak öngörüldüğünü tahmin ediyor.

Rusya’nın petrol ve doğalgaz gelirleri yedi ayda yüzde 60’tan fazla arttı

Uluslararası Para Fonu (IMF), Avrupa ülkelerinden gelen, “saldırgan tarafla iş birliğinin Kremlin propagandasına hizmet edeceği” yönündeki tepki ve suçlamalar üzerine Rusya hükümetiyle yeniden başlatmayı planladığı görüşmeleri askıya aldı.

IMF’nin Rusya’dan sorumlu icra direktörü Aleksey Mojin, TASS haber ajansına yaptığı açıklamada, IMF misyonunun 16 Eylül’de planlandığı gibi çalışmaya başlamayacağını belirtti: “Fon yönetimi hem Rus tarafına hem de yönetim kuruluna misyonun çalışmalarının belirsiz bir süre için ertelendiğini bildirdi. Ertelemenin gerekçesi olarak, misyonun istişareler için teknik olarak hazır olmaması gösterildi.”

Bu hafta çevrim içi görüşmelerin başlaması beklenirken, 1 Ekim’de IMF heyetinin Moskova’da yetkililerle bir araya gelmesi planlanıyordu. Bloomberg ve Politico’nun kaynaklarına göre, IMF başlangıçta üçüncü bir ülkede yüz yüze görüşme yapmayı önerdi, fakat nihayetinde Rusya’ya gitmeyi kabul etti.

IMF heyeti en son Kasım 2019’da pandemi öncesinde yıllık ziyaret kapsamında Rusya’ya gitmişti. Ancak Ukrayna’ya dönük askeri müdahalenin ardından bu iş birliği sona ermişti. IMF, yeniden başlama kararını Rusya’daki ekonomik durumun normalleşmesine ve fonun “tüm üyelerinin çıkarları doğrultusunda” her ülkedeki ekonomik durumu gözden geçirme “kurumsal sorumluluğuna” dayandırdı.

Ancak, dokuz Avrupa ülkesi cuma günü IMF’ye bir dilekçe göndererek ve genel müdür Kristalina Georgieva ile yapılan toplantıda bu kararı protesto etti. Avrupa ülkeleri, Moskova’nın pek çok ekonomik istatistiği yayımlamayı durdurduğunu ve bu verilerin Kremlin tarafından sansürlenmiş olduğunu öne sürdü. Dilekçede, Kremlin’in IMF misyonunu ilişkilerin normalleştiği yönünde propaganda amaçlı kullandığı, bunun da IMF’nin itibarına zarar vereceği ve bağışçıların Ukrayna’ya fon sağlamaya yönelik istekliliğini azaltabileceği savunuldu.

ABD Hazine Bakanı Janet Yellen ise IMF’nin Rusya’ya mali destek sağlamadığı sürece, Rus ekonomisinin yıllık gözden geçirilmesine yeniden başlanmasına karşı olmadığını ifade etti.

IMF, Rusya’nın ekonomik büyüme tahminlerini, silah üretimine yapılan büyük yatırımlar, savunma sanayiinde canlanma, askeri yüklenicilere yapılan ödemeler ve işgücü açığı nedeniyle artan ücretler gibi faktörler doğrultusunda yükseltmek zorunda kaldı. IMF’nin ilkbahar verilerine göre, Rusya’nın GSYİH’si 2022’de yüzde 1,2 daralırken, 2023’te yüzde 3,6 büyüme kaydetti. Fon, bu yıl için yüzde 3,2, gelecek yıl için ise yüzde 1,8 büyüme öngörüyor.

IMF Rusya’yı ziyaret edeceğini duyurdu, Avrupa tepki gösterdi

Vedomosti gazetesine konuşan ithalatçı ve aracı firmalardan üç kaynak, Türk bankalarının Rus şirketlerinin Avrupa Birliği (AB) ve diğer ülkelere toplu ödeme yapma taleplerini reddetmeye başladığını bildirdi.

Kaynakların aktardığına göre, benzer bir durum en son yılbaşında yaşanmıştı. O dönemde Türk bankaları ve diğer “dost” ülkelerin finans kuruluşları, Rus şirketleriyle iş yaptıkları için ABD’nin ikincil yaptırımlarına maruz kalma endişesi taşıyordu. Ancak zamanla işlemler kademeli olarak normale dönmüştü.

Yaz aylarında, Türkiye üzerinden yapılan transit ödemelerle ilgili sıkıntılar yeniden baş gösterdi. İthalatçılardan biri, Avrupa bankalarının zaman zaman Rus ticari tedarikçileri adına yapılan Türkiye kaynaklı ödemeleri kabul etmemeye başladığını ifade etti.

Görüşülen bir başka kişi de bu durumu doğruladı: Bulgaristan’daki bir tedarikçi, Türkiye üzerinden ödeme yapmaya çalışırken kendisinden “normal” bir ülke üzerinden para transferi yapması istenmiş.

Vedomosti‘nin kaynağı, Avrupa’daki finans kuruluşlarının sıkı tutumunun, eylül ayı başında Türk bankalarının transit ödeme taleplerini geri çevirmeye başlamasına yol açtığını belirtti. Kaynağa göre, bankaya ek teslimat belgelerinin sunulması bile sorunu çözmeye yetmiyor.

FTL Advisers hukuk firmasının ortaklarından İgor Kuznets, Türkiye’de Rus malları için diğer ülkelere ödeme yapmaya hazır 2-3 banka bulunduğunu, ancak son dönemde bu bankalarla bile işlemlerin zorlaştığını teyit etti.

Kuznets’e göre asıl zorluklar dolar ve avro cinsinden ödemelerde ortaya çıkıyor, hatta yuan cinsinden ödemeler bile eskisi kadar kolay değil.

Kuznets, bu durumun nedeninin Türk bankalarının yaptırımlardan daha fazla çekinmeye başlaması ya da muhabir bankaların Türkiye’den gelen ödemeler için artık daha sıkı şartlar öne sürmesi olabileceğini belirtti.

Gazetenin bir kaynağı, aynı zamanda, resmi olarak transit ödeme yapmayan Türk kamu bankası Emlak Katılım’ın, diğer finans kuruluşlarının reddetmesine rağmen bu tür işlemler için ek bir ücret talep ettiğini söyledi.

Kaynak, ücretin miktarını belirtmedi ancak sadece büyük şirketlerin bunu karşılayabileceğini ifade etti.

Rusya’dan “dost” ülkelere yapılan ödemelerdeki durum, Aralık 2023’te ABD Başkanı Joe Biden’ın imzaladığı bir kararnameyle daha da kötüleşti. Bu kararname, ABD Hazine Bakanlığı’na, yaptırım uygulanmayan kişilere yardım ettikleri ve Rusya’nın savunma sanayiine malzeme sağladıkları gerekçesiyle üçüncü ülke bankalarına ikincil yaptırımlar uygulama yetkisi veriyor.

Bunun ardından Türkiye, Çin, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve diğer ülkelerdeki bankalar Rusya kaynaklı ödemeleri kabul etmemeye başladı.