Rusya’nın petrol ihracatı ABD yaptırımları sonrası düşüşte

ABD’nin Ocak ayında uygulamaya koyduğu yaptırımlar, Rusya’nın petrol ihracatını 2024’ün başından bu yana en düşük seviyeye indirdi. Özellikle Baltık Denizi’ndeki Ust-Luga limanından yapılan sevkiyatlarda keskin bir düşüş yaşanırken, Hindistan gibi büyük alıcılar da Rus petrolüne alternatif arayışına girdi.

Joe Biden yönetiminin uyguladığı yaptırımlar, Rusya’nın deniz yoluyla yaptığı petrol ihracatını 2023 sonu ve 2024 başından bu yana en düşük seviyeye indirdi.

13-19 Ocak tarihleri arasındaki ilk tam haftada, Rusya’nın günlük petrol ihracatı 2,75 milyon varile geriledi. Bu, bir önceki haftaya göre yüzde 9’luk bir düşüş anlamına geliyor ve 28 Ocak 2024’teki 2,63 milyon varillik seviyenin ardından kaydedilen en düşük rakam.

Bloomberg’in derlediği gemi takip verilerine göre, daha az dalgalı olan dört haftalık ortalama (2,94 milyon varil) ise 16 aylık bir düşüşe işaret ediyor.

Ocak 2025’in ilk üç haftasında günlük ortalama petrol sevkiyatı, bir önceki yılın ortalamasına göre yüzde 10 (340 bin varil) daha düşük gerçekleşti.

10 Ocak’ta açıklanan yaptırımların ardından, Rusya’nın oluşturduğu “gölge filo” ile sürdürdüğü petrol ihracatında aksaklıklar yaşanmaya başladı.

Tankerler varış limanlarına yanaşmadan demirliyor, alıcılar alternatif tedarikçiler arıyor ve Rusya’nın en önemli doğu limanı olan Kozmino’da yaptırım listesinde olmayan gemi sıkıntısı yaşanıyor.

ABD’nin 183 tankere uyguladığı yaptırımlar özellikle Pasifik ve Arktik rotalarında faaliyet gösteren gemileri hedef alıyor.

Ekim başından bu yana sevk edilen Uzak Doğu petrolü ESPO’nun yaklaşık dörtte üçü, şu anda yaptırım altında olan gemilerle taşındı. Ayrıca, Sahalin-1 ve Sahalin-2 projelerinden petrol alan özel tankerlerin tamamı da yaptırımlardan etkilendi.

Bununla birlikte, Zaliv Baykal adlı bir tanker, 11 Ocak’ta Sahalin petrolünü yükledi ve pazar günü Çin’in Lianyungang limanında boşaltım yaptı.

Hindistan, ABD’nin belirlediği geçiş süresinin sona ereceği 12 Mart’a kadar yalnızca 10 Ocak’tan önce yüklenen gemileri kabul edeceğini açıkladı.

Reuters ajansının haberine göre, yerel rafineriler Rus petrolüne alternatif arayışına girdi. Mangalore Refinery and Petrochemicals (MRPL) ve Bharat Petroleum (BPCL) gibi şirketler petrol alımı için ihale açtı. MRPL, bir yılı aşkın süredir ilk kez böyle bir adım attı.

Şirketin talebi şimdiye kadar tamamen Rus petrolüyle karşılanıyordu, ancak şimdi 16-28 Şubat tarihleri arasında teslimat yapılacak 1-2 milyon varillik teklifler arıyor.

BPCL ise bir yıllık ihtiyacını karşılamak için Nisan 2025’ten itibaren aylık 1 milyon varil olmak üzere toplam 12 milyon varil petrol alımı için Abu Dabi ile anlaşma yapmayı planlıyor.

Reuters’a konuşan bir kaynak, BPCL’nin son yıllık ihalelerde Abu Dabi’den 8 milyon varil ve Umman’dan 4 milyon varil petrol satın aldığını belirtti.

Bloomberg’e göre, Rusya’nın petrol ihracatındaki düşüşün nedenlerinden biri de Baltık limanı Ust-Luga’daki sevkiyatların çökmesi olabilir.

Aralık ayının son iki haftasında planlanan 14 tankerden altısı yüklenemedi. Ocak ayının ilk yarısında ise sevkiyatlar, Aralık ayındaki zaten düşük seviyeye kıyasla yüzde 44 (günde 277 bin varil) daha düşük gerçekleşti.

Bloomberg’in gemi takip verileri ve sektör göstergelerine göre, Ust-Luga’dan Ocak ayındaki sevkiyatlar Temmuz 2021’den bu yana en düşük seviyede olabilir.

Öte yandan Bloomberg, bu limandaki ihracat düşüşünün kesin nedeninin bilinmediğini belirtiyor. Finlandiya Sınır Muhafızları, son dört ayda Baltık Denizi’nden Rus petrolü taşıyan tanker sayısının, son iki yıldaki haftalık ortalama 70-80 tanker seviyesine kıyasla yaklaşık yüzde 10 azaldığını açıkladı.

Finlandiya Sınır Muhafızları Deniz Güvenliği Şefi Mikko Hirvi, bu düşüşün Haziran ayında AB’nin Rus petrolü taşıyan çok sayıda tankere yaptırım uygulamasının ardından başladığını söyledi.