Ukrayna’da devam eden çatışmalar nedeniyle Avrupa pazarı Rusya’nın enerji kaynaklarından uzaklaşmaya çalışsa da ülkenin Avrupa Birliği (AB) ülkelerine doğalgaz ihracatı toparlanma sinyalleri veriyor.
Vedomosti gazetesinin haberine göre temmuz ayında AB, boru hatlarıyla Rusya’dan 1,2 milyar metreküp doğalgaz ithal etti ve bu rakam haziran ayında ithal edilen 1 milyar metreküpe kıyasla önemli bir artış gösterdi.
AB’nin enerji kaynaklarını çeşitlendirme ve Rus gazına olan bağımlılığını azaltma çabalarına rağmen birlik, kısmen Rusya’nın enerji kaynaklarına bağımlı kalmaya devam ediyor.
Bu bağımlılık büyük ölçüde AB üye ülkelerinin Rus gazını yeterince hızlı bir şekilde alternatif kaynaklarla ikame edememesinden kaynaklanıyor.
Rus gazının Avrupa’ya ihracatı temel olarak iki güzergah üzerinden gerçekleşiyor: Ukrayna ve Türkiye üzerinden TürkAkım boru hattı.
Ukrayna güzergahı temmuz ayında günlük yaklaşık 41 milyon metreküplük istikrarlı bir hacme ulaşırken, TürkAkım da günlük yaklaşık 30 milyon metreküplük istikrarlı akışını sürdürdü.
Bu iki güzergah, Kuzey Akım boru hatlarının sabotaj nedeniyle devre dışı kalmasından sonra bile istikrarını korudu.
Boru hattı gazının yanı sıra Rusya Avrupa’ya sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) da tedarik ediyor. Rusya’nın AB’ye LNG ihracatı 2024’ün ilk yarısında 2023’e kıyasla yüzde 9 artarak 9,2 milyar metreküpe ulaştı.
Başta İspanya ve Belçika olmak üzere Avrupalı LNG ithalatçılarının Rus LNG’sine olan bağımlılığı giderek artıyor.
AB’nin stratejik rezerv artırımı
Diğer yandan AB, potansiyel arz kesintilerini hafifletmek için doğal gaz rezervlerini aktif olarak artırıyor. Bu ay itibariyle, Avrupa gaz depolama tesisleri kapasitelerinin yüzde 85’ine kadar doldu ve AB’nin 1 Kasım için yüzde 80 olarak öngörülen hedefini aştı.
Bu stratejik birikim, Avrupa gaz piyasalarında bir miktar esneklik sağlayarak ani kıtlık endişelerini hafifletti.
Fiyatlandırma trendleri ve piyasa dinamikleri neler söylüyor?
Avrupa’da gaz fiyatları jeopolitik gerilimler ve piyasa belirsizlikleri nedeniyle ciddi ölçüde dalgalanma gösterdi. Temmuz ortasında fiyatlar, Avustralya’daki bir LNG tesisinde küresel LNG arzını kesintiye uğratan grev nedeniyle 1000 metreküp başına 400 dolara kadar yükseldi.
Ancak grevin sonrasında fiyatlar 1000 metreküp başına 330 dolar civarında dengelendi.
Rusya’nın fiyatlandırma stratejisi rekabetçi olmaya devam ediyor ve ülke Avrupa’daki pazar payını korumak için gazını uygun fiyatlarla sunmaya devam ediyor.
Yaptırımlara ve AB’nin çeşitlendirme çabalarına rağmen, Rus gazı pek çok Avrupalı alıcı için uygun maliyetli bir seçenek olmaya devam ediyor.
AB; Norveç, ABD, Katar ve Cezayir gibi alternatif tedarikçilerden yaptığı ithalatı önemli ölçüde artırdı. Norveç, sadece temmuz ayında AB’ye 8,1 milyar metreküp gaz sağlayarak en büyük tedarikçi olmaya devam ediyor..
Avrupa ülkeleri LNG ithalat altyapısına ve boru hattı bağlantılarına büyük yatırımlar yapıyor. Örneğin Almanya, gaz kaynaklarını çeşitlendirmek için yeni LNG terminallerinin inşasını hızlandırdı.
