Suudi Arabistan, Ukrayna’da savaşın sona erdirilmesi için müzakerelerin başlatılmasının koşullarının tartışılacağı uluslararası bir toplantıya ev sahipliği yapacak. Rusya’nın davet edilmediği toplantının amacı çoğu Ukrayna savaşında tarafsız kalan gelişmekte olan büyük ülkelerin desteğini kazanmak.
Ukrayna Devlet Başkanlık Ofisi Başkanı Andriy Yermak, Ukrayna Barış Formülü’nün uygulanmasına yönelik devlet liderlerinin ulusal güvenlik danışmanlarıyla yapılacak toplantının Suudi Arabistan’da düzenleneceğini duyurdu.
Yermak, geçen sene Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski tarafından açıklanan Ukrayna Barış Formülü’nün uygulanması için 3 aşamalı bir yapı kullanıldığını vurgulayarak, “İlk aşama, Ukrayna’ya akredite büyükelçilerle yapılan ve Formül’ün her bir maddesinin detaylı bir şekilde ele alındığı toplantılardır” dedi. İkinci aşamada ise Formül’ün uygulanmasına yönelik uygun ifade ve mekanizmaları bulmak üzere ulusal güvenlik danışmanları toplantılarını başlattıklarını söyleyen Yermak, “Bu tür toplantıların ilkini Danimarkalı meslektaşlarımızla ortaklaşa düzenledik. Haziran ayında Kopenhag’da yapıldı. Bir sonraki toplantı yakında gerçekleşecek ve bir Suudi şehrinin ev sahipliğinde yapılacak. Her iki krallığa da liderlikleri ve Ukrayna’nın girişimlerine verdikleri güçlü destek için teşekkür ediyoruz” dedi. Üçüncü aşamada ise yıl sonuna kadar gerçekleşebilecek devlet başkanı düzeyinde bir açılış küresel zirvesinin yer alacağı belirtildi.
Cidde toplantısı için Suudi Arabistan ve Ukrayna, aralarında Endonezya, Mısır, Meksika, Şili ve Zambiya’nın da bulunduğu 30 ülkeyi davet etti. Kopenhag görüşmelerine katılan ülkelerin tekrar katılması beklense de kaç ülkenin katılacağı henüz belli değil. İngiltere, Güney Afrika, Polonya ve AB katılımı teyit edenler arasında. Toplantıyla ilgili AFP’ye bilgi veren Suudi yetkililer, Rusya’nın toplantıya davet edilmeyeceğini bildirdi.
Zelenski 10 maddede ısrarcı
Wall Street Journal, yaklaşık 30 ülkenin katılmasının beklendiği toplantının 5 ve 6 Ağustos’ta gerçekleşeceğini duyurdu. WSJ’nin haberinde “Toplantı, Kremlin ve Ukrayna’nın Batılı destekçileri arasında, çoğu Ukrayna savaşında tarafsız kalan gelişmekte olan büyük ülkelerin desteğini kazanmak için giderek artan bir mücadelenin ortasında gerçekleşiyor. Ukraynalı ve Batılı yetkililer bu çabaların bu yıl içinde küresel liderlerin savaşın çözümüne yönelik ortak ilkelere imza atacakları bir barış zirvesi ile sonuçlanmasını umuyor. Bu ilkelerin Rusya ve Ukrayna arasında gelecekte yapılacak barış görüşmelerini Kiev’in lehine olacak şekilde şekillendirebileceğini umuyorlar” ifadelerine yer verildi.
Kopenhag toplantısına katılan kişilere dayandırılan habere göre toplantıda Ukrayna ile gelişmekte olan ülkelerin çoğu arasında büyük bir görüş ayrılığı vardı. Ukraynalı yetkililer katılımcıları Devlet Başkanı Zelenski’nin işgal altındaki tüm toprakların geri verilmesini ve barış görüşmeleri başlamadan önce Rus askerlerinin Ukrayna’yı terk etmesini talep eden mevcut 10 maddelik barış planını desteklemeye zorladı. Gelişmekte olan ülkeler ise ilkeleri tartışmaya açık olduklarını ancak Ukrayna’nın planını imzalamayacaklarını açıkça ifade etti.
Üst düzey bir Avrupalı diplomat, Ukrayna’nın gelişmekte olan ülkelerin kabul etmeyeceği örneğin Moskova’ya yönelik yaptırımların genişletilmesi gibi konularda destek için bastırmaya devam ettiğini söyledi. Ancak Hindistan, Türkiye, Brezilya ve Çin Batı’nın Moskova’ya uyguladığı yaptırımlardan kaçınıyor.
Neden Cidde?
WSJ, Suudi Arabistan’ın Beyaz Saray’a rağmen geçen yıl petrol fiyatlarını yüksek tutarak Rusya’nın elini güçlendirdiği suçlamalarına maruz kalmasından sonra Ukrayna diplomasisinde rol oynamaya çalıştığına dikkat çekti.
Öte yandan Batılı diplomatların Suudi Arabistan’ı seçmesinde Moskova ile yakın ilişkilerini sürdüren Çin’i ikna etme umudunun etkili olduğunu ileri sürülüyor. Riyad ve Pekin arasında yakın ilişkiler bulunuyor. Bu yılın başlarında Çin, Suudi Arabistan ile İran arasındaki buzların erimesine yardımcı olmuştu.
