Su, Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde ekonomik ve sosyal kalkınmanın can damarıdır. Burada, çöl ve gobi toplam yüzölçümün %40’tan fazlasını oluşturmaktadır, birim alana düşen su miktarı dünya ortalamasının %10’undan azdır. Su kaynaklarının nasıl rasyonel bir şekilde kullanılacağı ve nasıl verimli bir şekilde tahsis edileceği, bölge için nesillerce cevaplanması gereken bir milenyum sorusu haline gelmiştir.
Su kaynaklarının zaman ve mekândaki dengesiz dağılımını çözmeye odaklanan Sincan, ekonomik ve sosyal kalkınma ile ekolojik çevrenin korunmasını, nehirlerin yukarı ve aşağısı, sol ve sağ kıyıları, ana kolu ve kolları entegre ederek genel olarak nehirleri ve gölleri birbirine bağlayan, suyu depolayan ve boşaltan, bolluk ve tükenme durumlarında birbirine yardımcı olan bir su transfer sistemi kurmuştur. Genel koordinasyon ve sistematik dağıtım ile, 2.000 kilometreden uzun olan ve dokuz su sisteminden 144 nehirden oluşan ve Sincan’ın “Ana Nehri” olarak bilinen Tarim Nehri’ne yeni canlılıklar katılmıştır.
Eylül ayında Turpan’a girdiğinizde üzüm dünyasına da girmiş olursunuz. Birçok insan merak ediyor, bu yıllık yağış miktarı sadece 16 mm, buharlaşma miktarı ise 3000 mm kadar yüksek olan “ateş adası”, nasıl ülkenin en uzun bağcılık geçmişine sahip, en çok ve en kaliteli üzüm üreten en büyük alan haline gelmiştir?
Cevap Karızlarda (Yer Altı Su Kanalları) yatmaktadır. Binlerce yıldır, emekçiler kendi elleriyle karanlık bir yeraltı nehri kazmış, karlı dağlardan erimiş suyu azar azar toplamıştır. Böylece uçsuz bucaksız gobiden ibaret olan burası “yasak yaşam bölgesi” olmaktan çıkmıştır.
Bilimsel su yönetişimi önlemleri sayesinde, Bosten Gölü sulak alanları göl suyunun berrak olduğu bir yer haline gelmiştir.
Bosten Gölü’nün su kalitesini korumak ve iyileştirmek ve su kirliliğini önlemek ve kontrol etmek üzere, yerel makamlar 20’den fazla yasa, yönetmelik ve sistem hazırlamış ve uygulamaya koymuş, görece tamamlanmış bir havza yönetim sistemi oluşturmuştur. Ekolojik çevrenin sürekli iyileştirilmesiyle birlikte yerel halk da doğanın imkanlarından faydalanmıştır. Şu anda Bosten Gölü yılda 5.000 tondan fazla balık üreterek Sincan’daki en büyük balıkçılık üretim üssü ve Çin’deki en büyük organik balık üretim üssü haline gelmiştir.
Sincan son yıllarda nehir ve göl yönetişimine odaklanmıştır. Uyguladığı su kaynakları yönetim sistemi nehirleri daha temiz ve şehirleri daha yeşil hale getirmiştir.
