Sırbistan ile Kosova, geçen hafta sonu Avrupa Birliği (AB) nezaretinde ilişkilerin normalleştirilmesin ilişkin anlaşmanın uygulanması konusunda sözlü mutabakata varırken, belgedeki bazı hükümlerin nasıl şekilleneceği konusunda ihtilaflar sürüyor.
Kosova Başbakanı Albin Kurti, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ve AB yetkilileri arasında, her iki tarafın da geçen ay Brüksel’de sözlü olarak mutabık kaldığı anlaşmanın uygulanmasına ilişkin 12 saat süren görüşmelerin ardından 19 Mart Cumartesi günü mutabakata varıldı.
Geçen ay açıklanan 11 maddelik yol haritasında Sırbistan ile Kosova’nın ‘normal ve iyi komşuluk ilişkileri’ geliştirmelerinin yanı sıra bağımsızlıklarına ve toprak bütünlüklerine saygı göstermeleri gerektiği belirtiliyor.
Metinde Belgrad’ın Kosova’nın bağımsızlığını tanımasına yönelik net ifadeler yer almamakla birlikte, iki tarafın daimi misyonlarını karşılıklı göreve başlatmaları ve bu misyonların ilgili hükümetin merkezinde kurulması öngörülerek esasen fiilen tanımaya işaret ediliyor.
Ayrıca Belgrad’ın Kosova’nın herhangi bir uluslararası örgüte üyeliğine itiraz etmemesi gerektiği de maddeler arasında.
‘Centilmenlik anlaşması’
Kuzey Makedonya’nın Ohri kentinde gerçekleştirilen görüşmede herhangi bir belge imzalanmadı ve AB daha ileri gitmek istediğini açıkladı.
Priştine Sırpların çoğunlukta olduğu bölgelere daha fazla özerklik vermeyi ve Belgrad da Kosova’nın uluslararası örgütlere üyeliğini engellememeyi taahhüt ederken, AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, anlaşmanın tarafların üzerinde uzlaşamadığı ‘daha iddialı ve ayrıntılı’ teklifin gerisinde kaldığını dile getirdi.
Borrell, “Taraflar bizim önerdiğimiz kadar iddialı ve karşılıklı olarak kabul edilebilir bir çözüm bulamadılar,” dedi.
Bunun yanı sıra AB’nin artık her iki taraftan da birliğe katılmak istiyorlarsa yükümlülüklerini yerine getirmelerini ‘zorla talep edeceğini’, aksi takdirde bunun sonuçları olacağı uyarısında bulundu.
Daha sonra yaptığı açıklamayla hem ekin hem de anlaşmanın kabul edilmiş sayıldığını ifade eden Borrell, “Taraflar anlaşmanın tüm maddelerini yerine getirmeyi ve kendi yükümlülüklerini hızlı ve iyi niyetle uygulamayı taahhüt ettiler” bilgisini paylaştı.
Ayrıca yetkili, iki ülkenin Avrupa yollarının ayrılmaz ve bağlayıcı bir parçası olması gerektiğini de sözlerine ekledi.
Taraflar ne diyor?
Cumartesi akşamı Kurti, anlaşmanın ‘fiili tanıma’ anlamına geldiğini söyledi, fakat Vucic’in imzalamayı reddettiğini bir kez daha vurguladı.
Kurti, “Şimdi temel anlaşmanın uygulama eki üzerinde mutabık kaldık. Sırbistan, Brüksel’deki son toplantıda olduğu gibi anlaşmayı ve şimdi de eki imzalamaktan kaçındı,” diye konuştu.
Ardından Twitter’dan paylaşımda bulunan Kurti, “Şimdi anlaşmayı yasal ve uluslararası bağlayıcılığa kavuşturacak bir mekanizma bulmak AB’ye düşüyor,” değerlendirmesini yaptı.
Vucic ise pazar günü yaptığı açıklamada Sırbistan’ın Kosova ile normal ilişkiler istediğini fakat yine de herhangi bir anlaşma imzalamayacağını kaydetti.
Sırp lider, “Dün gece uygulama ekine ilişkin anlaşmayı ya da [geçen ay Brüksel’de] AB destekli anlaşmayı imzalamak istemedim, Kosova ile yasal olarak bağlayıcı herhangi bir uluslararası belge imzalamak istemiyorum zira Sırbistan buranın bağımsızlığını tanımıyor,” ifadelerini kullandı.
Vucic, “Sağ elimde dayanılmaz bir ağrı var, sadece sağ elimle imza atabiliyorum ve bu ağrının önümüzdeki dört yıl boyunca devam etmesi bekleniyor” diye ekledi.
