Hindistan Başbakanı Narendra Modi’nin G20 dışişleri bakanları zirvesinin açılış konuşmasında yaptığı ‘farklılıklara değil, ortaklıklara odaklanma’ ve ‘konsensüs’ çağrısı yerini bulmamışa benziyor. Dünyanın en büyük ekonomiye sahip 20 ülkesi, ‘anlaşamamak üzere anlaşmış’ durumda.
Toplantıların bitmesinin ardından ortak bir açıklama yayınlanmadığı gibi, Yeni Delhi’deki toplantıya katılan ülkelerin bakanları ortak bir ‘aile fotoğrafı’ çektirmekten bile kaçındı.
Ev sahibi Hindistan’ın Dışişleri Bakanı Subrahmanyam Jaishankar, başarısızlığı kabul etmiş görünerek, “Dünyadaki kutuplaşmanın durumu göz önüne alındığında görevimiz kolay değildi ve Bali’de bizim ve ülkelerin vardığı tam konsensüse varamadık,” dedi.
Öyle ki, geçen Kasım ayında Bali, Endonezya’da düzenlenen G20 liderler zirvesinin sonuç bildirgesinde, Ukrayna’ya yönelik Rusya saldırganlığı kınanıyor ve Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne vurgu yapılıp Rusya’nın Ukrayna’da çekilmesi talep ediliyordu. Yeni Delhi toplantısında ise Çin ve Rusya bu türden bir dile razı olmadı.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, bunun nedeni olarak yaşanan değişimleri gösterdi: Ukrayna, Minsk Anlaşmalarını reddetmişti, Kuzey Akım boru hattına yönelik Rusya’nın ABD’yi işaret ettiği bir sabotaj düzenlenmişti.
Yine de Jaishankar iyimserliği elden bırakmadı. Gelişmekte olan ülkeleri ve ‘Küresel Güney’i ilgilendiren konularda konsensüs sağlanmıştı. Çok taraflılığın güçlendirilmesi, gıda, yakıt ve enerji güvenliği, iklim değişikliği ve diğer meselelerde ortaklık mevcuttu.
ABD ve Rusya gerilimi
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’a göre, bir-iki fire ile bile olsa G20 ülkeleri konsensüse varmış olsaydı mesele kalmaz ve ilerleme sağlanırdı.
Blinken ile Rus mevkidaşı Lavrov’un ayak üstü yaptıkları sohbet gündem olsa da Rusya’nın ‘kolektif batı’ya yönelik suçlamaları ve batının karşı saldırıları toplantılara damga vurdu.
Örneğin toplantıların medyaya kapalı olan bir kısmında, Birleşik Krallık Dışişleri Bakanı James Cleverly Rusya’yı suçlarken, yanlışlıkla görüntüler medyaya servis edildi ve sonrasında aniden kesildi.
Lavrov ise batılı ülkeleri G20 zirvesini ‘komediye çevirmekle’ suçladı ve 24 Şubat’taki maliye bakanları toplantısında bazı batılı temsilcilerin ‘uygunsuz davranışları’ nedeniyle ‘batılılar adına’ Hindistan’dan özür diledi.
Wall Street Journal (WSJ) ise Blinken-Lavrov diyaloğunun ayrıntılarını yazdı. Gazeteye göre, ayak üstü 10 dakika süren görüşmede Blinken, Lavrov’dan New START nükleer anlaşmasına tekrar katılmalarını istedi.
Bunun yanı sıra Blinken, Lavrov’dan Rusya’da tutuklu bulunan eski ABD deniz piyadesi Paul Whelan’ı serbest bırakmasını istedi ve ayrıca ABD ve müttefiklerinin Ukrayna’yı ‘nereye kadar giderse gitsin’ destekleyeceğini söyledi.
Blinken da basın mensuplarına yaptığı açıklamada, Lavrov’a “Bu saldırganlık savaşını durdurun,” dediğini aktardı. ABD’li bakan, ortak G20 bildirisinde Ukrayna savaşının kınanmasına karşı çıkan yegane ülkelerin Çin ve Rusya olduğunu öne sürdü.
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova ise ayaküstü görüşme talebinin ABD tarafından geldiğini, bunun dışında ABD ile Rusya arasında görüşme ya da toplantı olmadığını belirtti.
ABD ve Blinken, G20 ülkelerini BM İlkeleri kapsamında ‘Kremlin’in savaşını bitirme’ çabalarını artırmalarını istedi. Rusya ise ABD ve Avrupa’yı ‘terörizm’ ile suçladı.
