Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile telefon görüşmesi yaptı. Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şükri Suriye’de dış müdahaleye son verilmesi çağrısında bulundu. İsrail ise Golan tepeleri üzerinden Suriye’yi hedef aldı. Fırat’ın doğusunda ABD-İran geriliminin devam ederken Pentagon Körfez’e nükleer tahrikli deniz altı yolladı.
Arap dünyasındaki diplomatik pozisyonunu yeniden kazanmaya çalışan Suriye, bölgesel inisiyatiflerin gelişmesiyle hareket alanı kazanıyor. Orta Doğu’daki yeni barış arayışının dışiında kalan ABD-İsrail ikilisi ise askeri eylemleriyle “biz buradayız” mesajı veriyor.
Suud-İran yumuşamasının Suriye ve Yemen’de olumlu sonuçlar vermesi beklenirken sürecin dışında kalan Amerikan yönetimi askeri gövde gösterisi yaptı. Pentagon 145 Tomahawk füze taşıma kapasitesi olan denizaltısını Orta Doğu’ya konuşlandırdı.
ABD donanmasına ait denizaltı dünya petrol ticaretinin can damarı olarak kabul edilen Hürmüz Boğazında devriye gezen 5. Filo’ya konuşlandırıldı. Fırat’ın doğusunda ABD-İran gerilimi devam ederken, Tahran’ın savunma stratejilerinde merkezi önemi olan Hürmüz boğazına güç takviye etmesi tansiyonu daha da tırmandırdı.
Orta Doğu’da ABD’siz çözüm arayışları güçleniyor
Gelişme, Tahran ile Riyad arasında Çin arabuluculuğunda normalleşme sürecinin hızlanmasına da bir yanıt olarak yorumlanıyor. İran’lı yetkililerin önümüzdeki hafta büyükelçiliğin yeniden açılması için ön görüşmeleri yapmak için Suudi Arabistan’a gideceği bildirildi. İki ülkenin dışişleri bakanları son olan Çin’de bir araya gelmiş ve normalleşme süreci hızlanmıştı. İran’ın katıldığı Şangay İş Birliği Örgütü’ne Suudi Arabistan’ın da katılacak olması iki devletin aynı güvenlik şemsiyesi altında ortaklık kurmaya başlaması bakımından da önem taşıyor.
Bütün bu süreci uzaktan izleyen Washington ise gelişmelerden rahatsız. Wall Street Journal gazetesi CIA Şefi William Burns’un geçtiğimiz hafta Riyad’a giderek ABD’nin duyduğu hayal kırıklığını Suudi Veliaht Prens Muhammed bin Selman’a ilettiğini yazmıştı.
Kaşıkçı davası nedeniyle başından beri Biden yönetimiyle sorun yaşayan Veliaht Prens Muhammed bin Selman ABD’nin petrol üretimini artırma taleplerine de onay vermemişti. Riyad’ın ABD’nin taleplerinin aksine petrol arzında Rusya ile anlaşarak kısıntıya gitmesi de Suudi Arabistan’ın ABD dış politikasından bağımsızlaşma eğilimi olarak yorumlanmıştı.
Suriye bir yandan Suudi Arabistan ile normalleşme diplomasisini yürütürken diğer yandan müttefiki İran ile de sıkı diyaloğunu sürdürüyor. Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile telefon görüşmesi yaptı. İki cumhurbaşkanı arasındaki telefon görüşmesinde İsrail’in Mescid-i Aksa’ya yönelik eylemleri ele alındı.
Suriye resmi haber ajansı SANA’nın bildirdiğine göre görüşmede iki cumhurbaşkanı dünyada “tek kutuplu sistemin yok olma yolunda olduğu” görüşünde birleşti.
Bölge devletleri arasındaki “normalleşme” trafiği devam ederken devlet krizi yaşayan İsrail’in Suriye topraklarına yönelik hava operasyonları da sıklaştı. Son günlerde İsrail saldırıları Golan tepeleri üzerinden yoğunlaştı. Suriye ordusundan bir kaynak SANA’ya yaptığı açıklamada “Suriye Arap Ordusunun hava savunması, güney bölgede bazı noktalara İsrail’in füzeli saldırganlığına karşı koydu, saldırganın füzelerinin bir kısmını düşürmüştür” dedi.
Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri ise Suriye’deki her türlü terörizmi ortadan kaldırma ve buradaki dış müdahaleye son verme çağrısında bulundu.
Mısır Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ahmed Ebu Zeyid, “Şükri, Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen ile yaptığı telefon görüşmesinde, Mısır’ın kardeş Suriye’nin güvenlik ve istikrarını yeniden sağlamaya ve buradaki her türlü terörizmi ve yabancı müdahaleyi sona erdirmeye verdiği büyük önceliğin ışığında Mısır’ın, 2254 Sayılı Güvenlik Konseyi Kararı uyarınca Suriye mülkiyetinde kapsamlı bir siyasi çözüme ulaşmayı amaçlayan BM çabalarına tam desteğini ifade etti” ifadelerini kullandı.
