Donald Trump pazar günü Kopenhag Büyükelçisi olarak İsveç’in eski elçisi Ken Howery’yi seçtiğini açıkladı ve Danimarka’nın yarı özerk bir parçası ve büyük bir ABD Hava Kuvvetleri üssüne ev sahipliği yapan Grönland’ın durumu hakkında yorumda bulundu.
Trump, Truth Social’da yaptığı açıklamada, “Amerika Birleşik Devletleri, Ulusal Güvenlik ve Dünya genelinde Özgürlük amaçları doğrultusunda Grönland’ın mülkiyetinin ve kontrolünün mutlak bir gereklilik olduğunu düşünmektedir,” diye yazdı.
Trump’ın açıklamaları Danimarka ve Grönland’da tepkilere neden oldu. Muhalefetteki Muhafazakâr Parti’den parlamento üyesi Rasmus Jarlov sosyal medya platformu X’te yaptığı açıklamada, Danimarka hükümetinin Grönland üzerindeki kontrolün tartışmaya ya da müzakereye açık olmadığını net bir şekilde ifade etmesi gerektiğini söyledi.
Parlamentonun savunma komitesine başkanlık eden Jarlov, “ABD faaliyetleri Danimarka topraklarının kontrolünü ele geçirmeyi amaçladığı ölçüde, bu yasaklanmalı ve karşı konulmalıdır. O zaman orada hiç bulunamazlar,” dedi.
Grönland Başbakanı Mute Egede de 23 Aralık Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Trump’ın 600 yılı aşkın bir süredir Danimarka’nın bir parçası olan geniş Arktik adasının “mülkiyeti ve kontrolü” ile ilgili yaptığı yorumlara yanıt vererek ülkesinin “satılık olmadığını” söyledi.
Egede, “Grönland bizimdir. Biz satılık değiliz ve asla satılık olmayacağız. Özgürlük için verdiğimiz uzun mücadeleyi kaybetmemeliyiz,” dedi.
Başkenti Nuuk, New York’a Danimarka’nın başkenti Kopenhag’dan daha yakın olan ada, maden, petrol ve doğal gaz zenginliklerine sahip. Fakat kalkınmanın yavaş olması, ekonomisini balıkçılığa ve Danimarka’dan gelen yıllık sübvansiyonlara bağımlı kılıyor.
Öte yandan Pituffik hava üssü ile Grönland, ABD ordusu ve balistik füze erken uyarı sistemi için stratejik öneme sahip, zira Avrupa’dan Kuzey Amerika’ya giden en kısa yol ada üzerinden geçiyor.
Trump, 2019’da görevde olduğu bir önceki dönemde Grönland’ı satın almakla ilgilendiğini ifade etmiş, fakat bu teklif Danimarka ve adanın kendi yetkilileri tarafından herhangi bir resmi görüşme yapılmadan derhal reddedilmişti.
Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen o dönemde Trump’ın teklifini “saçma” olarak nitelendirmişti. Bunun üzerine Trump, Dan liderin bu fikri reddetmesinin “çirkin” olduğunu savunmuş ve ardından Kopenhag ziyaretini iptal etmesine yol açmıştı. Frederiksen halen Danimarka başbakanı olarak görevine devam ediyor.
Danimarka 1973’ten beri AB üyesi fakat Grönland AB toprağı olarak kabul edilmiyor.
Ada, 2009 yılından bu yana Danimarka’dan bağımsızlığını ilan etme hakkına sahip. Her yıl Kopenhag’dan önemli miktarda bütçe transferine ihtiyaç duyan yaklaşık 56.000 nüfuslu ada şimdiye kadar bunu yapmaktan kaçındı.
Grönland’ın Danimarka Krallığı tarafından kolonizasyonu 15. yüzyıla kadar uzansa da, ada modern biçimine Napolyon Savaşlarından sonra kavuştu.
