Amerika
Trump, Pentagon’da kesintilere hazırlanıyor

ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth, Pentagon’da bütçe kesintileri ve yapısal değişiklikler planlıyor. CNN ve NBC News‘in haberine göre, bölgesel komutanlıkların sayısı azaltılacak, bazı birimler lağvedilecek ve Japonya’daki askeri varlığın genişletilmesi planları iptal edilecek. Başkan Donald Trump’ın, Kongre ile koordinasyon sağlamadan bu değişiklikleri yapma yetkisi tartışmalı olsa da, Pentagon bütçesinde yıllık yüzde 8’lik bir kesinti hedefleniyor.
ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth liderliğindeki Pentagon, bütçede ciddi kesintilere gitmeye hazırlanıyor.
CNN ve NBC News‘in kaynaklara ve taslak belgelere dayandırdığı haberlere göre, bu kesintiler bir dizi yapısal değişikliği de beraberinde getirecek.
Değişikliklerin bir kısmı yapısal olacak ve bölgesel komutanlıkların sayısının azaltılması planlanıyor.
Halihazırda altı adet bölgesel komutanlık bulunuyor: Afrika, Merkez (Orta Doğu, Doğu Afrika, Orta Asya), Avrupa, Hint-Pasifik, Kuzey (Kuzey Amerika) ve Güney (Güney Amerika). Planlanan değişiklikler hayata geçirilirse, bu sayı dörde düşürülecek.
Afrika Komutanlığı, Avrupa Komutanlığı ile, Kuzey Komutanlığı ise Güney Komutanlığı ile birleştirilecek.
CNN, bu birleşmelerin beş yıl içinde 330 milyon dolar, NBC News ise bir yılda 270 milyon dolar tasarruf sağlayacağını bildirdi.
Uzay Komutanlığı bütçesinde de kesintiye gidilmesi olası. NBC News‘e göre, bu kesinti füze savunma dairesinin lağvedilmesi veya yeniden yapılandırılmasıyla gerçekleştirilecek.
Bütçe kısıtlamaları, Genelkurmay Müşterek Başkanlığı’nı (JCS) da etkileyebilir.
Müşterek (kuvvetler arası) operasyonların eğitiminden sorumlu dairenin faaliyetlerinin durdurulması öneriliyor.
İstihbarat operasyonlarından sorumlu dairenin (JIOWC) de kapatılması ihtimal dahilinde.
CNN‘e göre, JCS bünyesindeki bu kesintiler, beş yıl içinde bütçeye 1 milyar dolara kadar tasarruf sağlayabilir.
Ayrıca, ABD’nin bazı ülkelerdeki askeri varlığına ilişkin politikasında da değişiklikler planlanıyor.
Bu bağlamda, eski Başkan Joe Biden (2021-2025) yönetimi döneminde geliştirilen, ABD’nin Japonya’daki askeri varlığını genişletme planlarının iptal edilmesi gündemde.
Medyanın incelediği belgeye göre, bu iptal yaklaşık 1,18 milyar dolar tasarruf sağlayacak.
Reuters ajansı, Mart 2024 itibarıyla Japonya’da 54 bin Amerikan askerinin bulunduğunu bildiriyor.
Bir diğer önemli değişiklik ise, ABD’nin, 1949’da NATO’nun kuruluşundan bu yana daima Amerikalı generaller tarafından yürütülen Avrupa Müttefik Kuvvetler Yüksek Komutanlığı görevinden vazgeçmesi olabilir.
NBC‘ye konuşan askeri yetkililer, bu kararın sembolik eksiklikleri olacağını, fakat ABD’nin ittifak içindeki hakimiyetini etkilemeyeceğini belirtiyorlar.
Mevcut komutan General Christopher Cavoli’nin görev süresi yaz sonunda doluyor.
The Hill gazetesinin haberine göre ise, Başkan Donald Trump’ın partisinden olan ve Kongre’deki ilgili komitelerin başkanlığını yürüten Cumhuriyetçiler, bu tür değişikliklerin Kongre ile koordine edilmeden yapılmasına karşı olduklarını vurguladılar.
İçtihatlara dayanan mevzuata göre, Trump’ın daireleri kapatma veya küçültme, ayrıca Kongre tarafından onaylanan finansmanı 45 günden fazla alıkoyma yetkisi bulunmuyor.
Şubat ayının sonunda Hegseth, Pentagon bütçesini beş yıl boyunca her yıl yüzde 8 (farklı kaynaklara göre yaklaşık 50 milyar dolar) azaltma niyetini açıklamıştı.
NPR‘ın haberine göre, bu tedbirler, “insansız hava araçları ve denizaltılardan güney sınırının güçlendirilmesine kadar” 17 alanı etkilemeyecek.
Ayrıca, Çin ile rekabete yönelik programlar da kesintilerden muaf tutulacak.
ABC News‘in verilerine göre, Pentagon genel olarak 50 bin ila 60 bin sivil personeli işten çıkarmayı planlıyor.
Hegseth, kesintilerin milyarder Elon Musk ile bağlantılı Hükümet Verimliliği Dairesi’nin (DOGE) desteğiyle planlandığını söyledi.
Kongre, 2025 mali yılı bütçesinde ulusal savunma için toplam 892,5 milyar dolar ayırdı.
Amerika
OpenAI, Google’ın Chrome tarayıcısına göz dikti

Yapay zeka devi OpenAI’nin ChatGPT birimi yöneticisi Nick Turley, Google’a karşı açılan tekel davasında ifade vererek, federal mahkemenin Chrome tarayıcısının satılmasına karar vermesi hâlinde OpenAI’nin bu tarayıcıyı satın almakla ilgileneceğini belirtti. Turley, Chrome’un OpenAI ile entegre edilmesinin daha iyi bir ürün sunmalarını sağlayacağını savundu.
Yapay zeka devi OpenAI’nin ChatGPT birimi yöneticisi Nick Turley, 18 Haziran Salı günü görülen mahkeme duruşmasında, federal mahkemenin Google’ın Chrome tarayıcısının ayrılmasına karar vermesi hâlinde OpenAI’nin bu tarayıcıyı satın almakla ilgileneceğini söyledi.
Bloomberg‘in aktardığına göre Turley, Google’ın tarayıcısını satın almak isteyip istemeyecekleri sorusuna yanıt olarak, “Evet, isteriz, tıpkı diğer pek çok taraf gibi,” dedi.
Turley, Adalet Bakanlığı tarafından, federal bir yargıcın geçen yıl şirketin arama pazarında tekel oluşturduğuna karar vermesinin ardından Alphabet Inc. bünyesindeki Google’ın iş yapış biçiminde ne gibi değişiklikler yapması gerektiğini belirlemeyi amaçlayan üç haftalık duruşmanın bir parçası olarak ifade vermeye çağrıldı.
argıç Amit Mehta’nın Google’ın hangi iş uygulamalarını değiştirmesi gerektiğine ağustos ayına kadar karar vermesi bekleniyor.
Adalet Bakanlığı, Google’ın Chrome’u elden çıkarmaya zorlanmasını talep etti.
Şu anda OpenAI’nin sohbet robotu ChatGPT’nin Google’ın Chrome tarayıcısında kullanıcıların indirebileceği bir uzantısı bulunuyor.
Ancak Turley, Chrome’un OpenAI ile daha derinlemesine entegre edilmesinin daha iyi bir ürün sunmalarını sağlayacağını belirtti.
Turley, “ChatGPT Chrome’a entegre edilirse gerçekten inanılmaz bir deneyim sunabilirsiniz. Kullanıcılara yapay zekâ odaklı bir deneyimin nasıl göründüğünü tanıtma yeteneğine sahip oluruz,” diye ekledi.
İirketin bugün karşılaştığı en zor sorunlardan birinin dağıtım olduğunu söyleyen Turley, şirketin ChatGPT’yi Apple Inc.’in iPhone’una entegre etmek için bir anlaşmaya vardığını, ancak Android akıllı telefon üreticileriyle herhangi bir başarı elde edemediğini belirtti.
Daha önce, bir Google yöneticisi, şirketin ocak ayında Samsung Electronics Co.’ya Gemini yapay zekâ uygulamasını telefonlarına önceden yüklemesi için ödeme yapmaya başladığını kabul etmişti.
Bu anlaşma münhasır değil, fakat Turley, Google’ın startup’tan daha fazla harcama yapabilme yeteneği nedeniyle OpenAI’nin Güney Koreli şirketle yapılan görüşmelerde pek ilerleme kaydedemediğini dile getirdi.
Turley, “Denemediğimizden değildi. Somut şartları tartışabileceğimiz bir noktaya asla gelemedik,” diye konuştu.
Turley, ifadesinin ilerleyen bölümlerinde, Google gibi piyasadaki bazı büyük şirketler tarafından “dışlanmaktan derin endişe duyduklarını” söyledi.
Turley, “Ürünlerimizin nasıl keşfedildiğine dair erişim noktalarını kontrol eden güçlü rakiplerimiz var. İnsanlar bir tarayıcı veya bir uygulama mağazası aracılığıyla keşfediyorlar. Gerçek seçim rekabeti teşvik eder. Kullanıcılar seçim yapabilmeli,” ifadesini kullandı.
Kasım 2022’de piyasaya sürülen ChatGPT, tüm zamanların en hızlı büyüyen tüketici yazılım ürünlerinden biri olarak hızla viral bir başarı elde etti.
Şubat ayında OpenAI, haftalık 400 milyondan fazla aktif kullanıcısı olduğunu bildirdi.
Turley, şirketin haftalık aktif kullanıcı hedeflerini 2024 için aştığını, ancak sayı vermediğini ifade etti.
Bu hafta Google, Adalet Bakanlığı ve düzinelerce eyalet başsavcısıyla, Mehta’nın şirketin çevrimiçi arama pazarında tekel oluşturmasını engellemek için ne gibi değişiklikler emredeceği konusunda karşı karşıya gelmeye başladı.
Adalet Bakanlığı’nın önerdiği çözümler arasında Google’ın Chrome tarayıcısını satmaya zorlanması, arama verilerini rakiplere lisanslaması ve uygulamalar ile cihazlarda münhasır pozisyonlar için ücretli sözleşmeleri durdurması yer alıyor.
Google, hükümetin önerisinin günlük Google ürünlerini kötüleştirerek tüketicilere zarar vereceğini ve ABD’nin teknolojideki liderliğine zarar vereceğini savunuyor.
Mahkemenin Google’a popüler web tarayıcısını satmasını emretmesi hâlinde bu, 1980’lerde AT&T’nin bölünmesinden bu yana büyük bir ABD şirketinin mahkeme kararıyla ilk kez parçalanması anlamına gelecek.
Amerika
Trump’tan tarife açıklaması: Çin’e yönelik vergiler önemli ölçüde azalabilir

ABD Başkanı Donald Trump, herhangi bir ticaret görüşmesinde Çin’e “çok iyi” davranmayı planladığını ve iki ülkenin bir anlaşmaya varması halinde gümrük vergilerinin düşeceğini söyleyerek, piyasalardaki dalgalanmanın ortasında Pekin’e karşı sert tutumundan geri adım atabileceğinin bir işaretini verdi.
Hazine Bakanı Scott Bessent’in açmazın “sürdürülemez” olduğu yönündeki yorumlarının ardından Trump salı günü Washington’da yaptığı açıklamada, “[Gümrük vergileri] Önemli ölçüde düşecek ama sıfır olmayacak. Biz çok nazik olacağız, onlar da çok nazik olacaklar ve ne olacağını göreceğiz,” dedi.
Trump ayrıca Çin lideri Xi Jinping ile “sert oynayacağını” söylemeye gerek görmediğini ve görüşmeler sırasında Pekin’de siyasi açıdan çok hassas bir konu olan Covid-19’u gündeme getirmeyeceğini söyledi
Beyaz Saray kısa süre önce virüsün Çin’deki bir laboratuvardan geldiğini öne süren bir web sitesi açarak Pekin’i kızdırmıştı.
Çin, Trump’ın “iyi” oynama sözüne resmi olarak yanıt vermedi ama medya kuruluşu Cailian bunu “Trump’ın imzası niteliğindeki gümrük vergisi politikalarında yumuşamaya gittiğinin bir işareti” olarak nitelendirdi. Trump’ın “korkup vazgeçmesi” de çarşamba günü Çin’in Weibo sosyal medya sitesinde en çok trend olan konular arasındaydı.
Trump’ın yorumları, 2 Nisan’da kapsamlı gümrük vergilerini uygulamaya koyup daha sonra çoğu ülke için 90 günlük bir erteleme ilan etmesinden bu yana ABD hisse senedi piyasaları ve Hazine tahvilleri çalkalanırken geldi.
Trump’ın bu yıl Çin’den yapılan sevkiyatlara koyduğu %145 oranındaki gümrük vergisi, bilgisayarlar ve popüler tüketici elektronikleri için istisnalar getirmesine rağmen, yürürlükte kalmaya devam ediyor.
Buna karşılık Çin de son haftalarda üçüncü ülkelere yönelik girişimlerini yoğunlaştırdı, hatta diğer ülkeleri ABD ile Pekin’in çıkarlarına zarar verecek ticaret anlaşmaları yapmamaları konusunda uyardı.
Çarşamba günü Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile bir araya gelen Çin lideri Xi Jinping, tarife ve ticaret savaşlarının tüm ülkelerin hak ve çıkarlarına zarar verdiğini yineledi.
Dışişleri Bakanı Wang Yi, Britanya ve Avusturya’daki mevkidaşlarına Çin’in ABD’ye karşı tutumunun yalnızca “kendi çıkarlarını korumayı değil, aynı zamanda uluslararası kuralları ve çok taraflı ticaret sistemini korumayı” amaçladığını söyledi.
Çin Başbakanı Li Qiang’ın bu hafta Japonya Başbakanı Shigeru Ishiba’ya bir mektup yazarak Trump’ın gümrük vergilerine karşı koordineli bir yanıt verilmesi çağrısında bulunduğu bildirildi.
Hong Kong’da işlem gören Çin hisse senetleri ABD ile gerilimin yumuşayabileceği iyimserliği ile yükselirken, offshore yuan dolar karşısında yaklaşık %0,2 güçlendi.
Pekin bu ayın başlarında, herhangi bir görüşmeyi kabul etmeden önce Trump yönetiminden bir dizi adım görmek istediğini, özellikle de kabine üyelerinin aşağılayıcı sözlerini dizginlemek istediğini belirtmişti.
Pekin daha önce Başkan Yardımcısı JD Vance’in “Çinli köylüler” hakkında yaptığı ve bir diplomatın “cahilce ve saygısızca” olarak nitelendirdiği yorumlardan duyduğu hoşnutsuzluğu dile getirmişti.
Bessent, kapalı kapılar ardında düzenlenen bir yatırımcı zirvesinde dünyanın en büyük iki ekonomisinin gerilimi düşürmenin yollarını bulması gerektiğini ve bunun da yakın gelecekte gerçekleşeceğini söylemişti.
Toplantıya katılanlara göre Bessent ayrıca ABD’nin amacının Çin’den “ayrışmak” olmadığını söyledi.
Yine de Hazine şefi kapsamlı bir anlaşmanın iki ila üç yıl alabileceğini söyledi. Ayrıca, Çin’in tüketici ekonomisini boğduğu ve ABD’nin zararına imalatı desteklediği görüşünü yineleyerek, herhangi bir anlaşmanın ABD’nin üretimi artırmasına izin veren ticaretin yeniden dengelenmesini gerektireceğini söyledi.
Çin ile böyle bir anlaşma için müzakerelerin henüz başlamadığını söyledi.
Amerika
New York Belediye Başkanı Adams davasına bakan son üç savcı da istifa etti

New York Belediye Başkanı Eric Adams’a karşı açılan ceza davasında görev yapan Manhattan federal savcılarından üçü salı günü istifa ederek Adalet Bakanlığı’nı, suçlamaların düşürülmesine karşı çıkmalarıyla bağlantılı olarak kendilerini “yanlış yaptıklarını kabul etmeye zorlamakla” suçladı.
Savcılar, Başsavcı Yardımcısı Todd Blanche’a yazdıkları mektupta, “Bakanlık, itaatin her şeyin üstünde olduğuna karar vererek, Washington’un yönlendirmeleri lehine yasal ve etik yükümlülüklerimizden vazgeçmemizi istedi. Bu yanlıştır,” dediler.
Savcılar Adams’ın lüks sınıf uçuşlar, otel suitlerinde konaklamalar ve lüks restoranlarda ikramlar karşılığında, Manhattan bölgesinde Birleşmiş Milletler binasının tam karşısında inşa edilen “Türk Evi” ile Türkiye Cumhuriyeti Başkonsolosluğu binasına usulsüz şekilde ruhsat verdiğini iddia ediyordu.
Celia Cohen, Andrew Rohrbach ve Derek Wikstrom adlı savcılar, o dönem Manhattan’da görev yapan ABD Savcısı Danielle Sassoon ile birlikte, Adalet Bakanlığı’nın Demokrat Partili belediye başkanı hakkındaki beş maddelik yolsuzluk davasının düşürülmesi yönündeki talimatını kabul etmemeleri üzerine şubat ayında idari izne çıkarılmışlardı.
Sassoon, New York ve Washington’daki en az beş diğer savcıyla birlikte protesto amacıyla istifa etmişti. Savcılar Adalet Bakanlığı’nın, belediye başkanının Başkan Donald Trump’ın başta göçmenlik uygulamaları olmak üzere politika hedeflerine destek vermesi karşılığında davadan vazgeçtiğini ileri sürmüşlerdi.
Bakanlık, davanın savcılar tarafından ele alınışını gözden geçireceğini söyledi ve Cohen, Rohrbach ve Wikstrom mektuplarında, yetkililerin davranışlarındaki hataları kabul etmeleri için kendilerine uygunsuz bir şekilde baskı yaptıklarını söyledi.
Savcılar, “Ofise geri dönmemiz için öne sürdüğünüz ön koşullardan birinin, pişmanlığımızı ifade etmemiz ve davanın düşürülmesi talebinin reddedilmesiyle bağlantılı olarak Ofis tarafından yapılan bazı yanlışları kabul etmemiz olduğu artık açıktır. Ortada bir yanlışlık yokken bunu itiraf etmeyeceğiz,” diye yazdılar.
Savcıların mektubu, Manhattan ABD Savcılığı’nın Adams davasının sonuçlarıyla ilgili olarak çalkantı içinde olduğu bir dönemde geldi. Salı günü, Trump’ın bu görev için aday gösterdiği geçici ABD Savcısı Jay Clayton, departmanın geçici lideri olarak görevi devraldı.
Clayton, Senato Azınlık Lideri Chuck Schumer’in Adalet Bakanlığı’nın tutumuyla ilgili endişelerini gerekçe göstererek adaylığı engelleyeceğini açıklamasının ardından geçen hafta geçici olarak bu göreve atanmıştı.
Daha önce hiç savcı olarak çalışmamış olan Clayton, kariyerinin büyük bir bölümünü Trump’ın bu yılın başlarında Manhattan’daki cezai mahkumiyetinin temyizinde kendisini temsil etmesi için tuttuğu hukuk firması Sullivan & Cromwell’de geçirdi.
Konuyla ilgili bilgi sahibi bir kişiye göre Clayton, ofisin ceza şefi olarak görev yapmak üzere bir başka Sullivan & Cromwell ortağı olan Amanda Houle’yi işe almaya hazırlanıyor.
-
Söyleşi2 hafta önce
Çin uluslararası sistemi nasıl değerlendiriyor? Şanghay, Hangzhou ve Pekin’den akademisyenlerle özel söyleşi
-
Görüş2 hafta önce
Avrupa’da savaşa hazırlık tam gaz: Fransız askeri haritacılar Romanya’da ne arıyor?
-
Görüş2 hafta önce
Trump’ın gümrük vergileri ticaret savaşını tetikliyor
-
Amerika2 hafta önce
Trumpizmin iktisadi aklı – 1: Stephen Miran ve doların devalüasyonu planı
-
Ortadoğu1 hafta önce
“Suriye ve İsrail normalleşmeye hazırlanıyor” iddiası
-
Görüş2 hafta önce
İran-ABD müzakereleri: Maskat görüşmesi ne anlama geliyor?
-
Dünya Basını2 hafta önce
Mearsheimer: Trump Ukrayna konusunda haklı
-
Dünya Basını1 hafta önce
Trump’ın anti-sosyal devleti