Trump, tarife darbesini 90 günlüğüne erteledi

ABD Başkanı Donald Trump, çarşamba günü kapsamlı gümrük vergilerine Çin hariç 90 günlük bir ara verdiğini açıkladı.

Trump Truth Social’da, “Çin’in Dünya Piyasalarına gösterdiği saygısızlığa dayanarak, Amerika Birleşik Devletleri tarafından Çin’e uygulanan gümrük vergisini derhal geçerli olmak üzere %125’e yükseltiyorum,” diye yazdı.

75’ten fazla ülkenin gümrük vergileri konusunda müzakere talebinde bulunduğunu söyleyen Trump, “90 günlük bir DURAKLAMA ve bu süre zarfında, yine derhal geçerli olmak üzere, %10’luk önemli ölçüde düşürülmüş bir Karşılıklı Gümrük Tarifesine izin verdiğini” söyledi.

Trump daha sonra Oval Ofis’te yaptığı konuşmada, “Son birkaç gündür bu konu üzerinde düşünüyordum,” dedi ve kararı “yürekten yazdıklarını” söyledi.

Başkan’ın çoğu ticaret ortağına yönelik yeni gümrük vergilerinin yürürlüğe girmesinin üzerinden 24 saat geçmeden yaptığı bu geri dönüş, COVID-19 salgınının ilk günlerinden bu yana finansal piyasalarda yaşanan en yoğun dalgalanmanın ardından geldi.

Bu çalkantı hisse senedi piyasalarından trilyonlarca doları yok etti ve ABD devlet tahvili getirilerinde Trump’ın dikkatini çekmiş gibi görünen tedirgin edici bir artışa yol açtı.

Trump, açıklamanın ardından gazetecilere verdiği demeçte, sporcuların zaman zaman yaşadığı gerginliğe atıfta bulunarak, “İnsanların biraz çizginin dışına çıktığını düşündüm,” dedi.

Trump, “Tahvil piyasası aldatıcıdır. Dün gece insanların biraz midesinin bulandığını gördüm,” derken, günün erken saatlerinde JPMorgan CEO’su Jamie Dimon’ın Fox Business’taki programını izlediğini ve Dimon’ın Maria Bartiromo’ya ticaret savaşının devam etmesi halinde bir resesyonun “muhtemel bir sonuç” olduğunu söylediğini ve yakın zamanda yatırımcı Charles Schwab ile de görüştüğünü sözlerine ekledi.

Trump Dimon’ı överek “bu işi anladığını” söylerkeni, “Çok zeki ve finansal açıdan çok dahi, bankada harika bir iş çıkardı. O da bunu herkesin bildiğini biliyor,” dedi.

Trump’ın milyarder danışmanı Elon Musk da son günlerde gümrük vergisi kararını eleştirerek ve Başkan’ın ticaret konularındaki danışmanı Peter Navarro’yla son derece kişisel ifadelerle alay ederek geçirdi.

Trump’ın kampanyasına destek veren hedge fon yöneticisi Bill Ackman, son günlerde, anlaşmalara olanak tanımak için genişletilmiş tarifelere 90 günlük bir ara verilmesi fikrini ortaya atmıştı.

Ticaret Bakanı Howard Lutnick’e göre Trump, Truth Social gönderisini Lutnick ve Hazine Bakanı Scott Bessent ile birlikte yazdı.

Trump’ın beklenmedik açıklamasının ardından medya önünde ilk kez konuşan Bessent, tutum değişikliğinin piyasadaki dalgalanmadan kaynaklanmadığını, bunun yerine Beyaz Saray’ı müzakere talepleriyle dolduran etkilenen ticaret ortaklarıyla yeni ticaret anlaşmaları yapma arzusuyla ilgili olduğunu ileri sürdü.

Bessent, “Bu sadece bir işlem sorunu. Bu çözümlerin her biri ısmarlama olacak, biraz zaman alacak ve Başkan Trump bizzat dahil olmak istiyor, bu yüzden 90 günlük bir ara veriyoruz,” dedi.

POLITICO’ya konuşan bir kaynak, Bessent’in “Trump’ın Çin’in peşine düşme içgüdüsünü beslemede kritik bir rol oynadığını” söyledi. Bu kaynağa göre Bessent, Trump’ı “Çin’in peşinden gitmenin popüler bir pozisyon olduğuna” ikna etti ve “Bunu yapın ve biz müzakere ederken diğer herkes için bir duraklama yapalım,” dedi.

Beyaz Saray’a yakın bir Cumhuriyetçi Kongre üyesi de benzer bir tablo çizerek POLITICO’ya 90 günlük duraklamanın “bir haftadır tartışıldığını [ve] çoğunlukla Trump’ın her seferinde bir ülkeyi mi yoksa hepsini birden mi geri çekeceği meselesi olduğunu” söyledi.

Kongre üyesi, Çin’in misillemesinin bu soruyu etkili bir şekilde çözdüğünü söyledi.

ABD hisse senedi endeksleri, gösterge niteliğindeki S&P 500 endeksinin %9,5 artışla kapanmasıyla haber üzerine yükselişe geçti ve Japonya’nın Nikkei endeksinin %8’den fazla yükselmesiyle rahatlama perşembe günü Asya ticaretinde de devam etti.

“Muhteşem Yedili” olarak adlandırılan ABD’nin en büyük teknoloji şirketlerinin hisseleri Çarşamba günü 1 trilyon dolardan fazla değer kazandı.

Dünyanın en zengin insanları çarşamba günü toplam net değerlerine 304 milyar dolar ekleyerek Bloomberg Milyarderler Endeksi tarihindeki en büyük tek günlük kazancı elde etti.

Avrupa vadeli işlemleri de büyük kazançlara işaret etti, ama ABD hisse senedi vadeli işlemlerinin düşmesiyle rallinin kısa ömürlü olabileceğine dair işaretler vardı. Petrol fiyatları da %1 civarında düştü.

AB de çarşamba günü erken saatlerde kendi karşı atağını başlatarak, ABD’nin küresel çelik ve alüminyum ihracatına uyguladığı vergilere misilleme olarak bazı ABD ürünlerini hedef alan tedbirler açıkladı.

Trump’ın ABD’yi “kazıklamak” için kurulmakla suçladığı blok, soya fasulyesi, motosiklet ve güzellik ürünleri de dahil olmak üzere yaklaşık 22 milyar avro değerinde ABD ürününü vuracak.

Fakat AB, çarşamba günü gece yarısından bir dakika sonra yürürlüğe giren %20’lik ABD gümrük vergilerine karşı özellikle misilleme yapmadı.

Almanya’nın bir sonraki muhtemel şansölyesi Friedrich Merz, Trump’ın duraklamasının ticarete yönelik birleşik bir Avrupa yaklaşımının olumlu bir etkiye sahip olduğunun kanıtı olduğunu söyledi ve tarifesiz ABD-AB ticareti çağrısında bulundu.