Tayvan’ın en büyük özel bankası CTBC Bank Başkan Yardımcısı Max Lin Nikkei Asia’ya verdiği demeçte, “Tayvanlı müşterilerimizin çoğu ve hatta Güneydoğu Asya’dan müşterilerimiz, yarı iletken teşvikleri sayesinde Japonya’ya, özellikle de Kumamoto’ya yatırım yapmak istediklerini dile getiriyor” dedi.
Nikkei’nin haberine göre, CTBC Bank, 2014 yılında Tokyo Star Bank’ı satın alarak yaklaşık on yıl boyunca Japonya’da önemli operasyonları olan tek Tayvan bankası oldu. Ardından çip üretim devi Taiwan Semiconductor Manufacturing Co. (TSMC) Japonya’daki ilk üretim tesisini Kumamoto’da kuracağını duyurdu ve CTBC’nin güneybatı vilayetine genişlemesi için talep aniden arttı.
“Kumamoto ile ilgili, orada nasıl gayrimenkul alınacağı, ipotek işlemlerinin nasıl yapılacağı, nerede yaşanacağı ve çocukların nerede okula gönderileceği gibi önemli ölçüde artan talepler alıyoruz. Bir yaşam tarzı rehberi ve danışmanlığı haline gelmiş gibiydik,” dedi Lin ve bu yüzden Kumamoto’nun merkezinde bir ofis açmaya karar verdiklerini söyledi.
Finans sektörünün deneyimli ismi, Japonya’nın yabancı bankaların genişlemesi için popüler bir yer olmadığını, zira buradaki negatif faiz oranlarının kâr elde etmeyi zorlaştırdığını da sözlerine ekledi. Aralarında E.Sun Commercial Bank, Chang Hwa Bank ve devlete ait Bank of Taiwan’ın da bulunduğu yedi Tayvan bankasının son yıllarda Japonya’da şube açmış olması, çip patlamasının ve TSMC’nin varlığının durumu ne kadar değiştirdiğinin bir kanıtı olarak yorumlanıyor.
TSMC, Sony, Denso ve Renesas gibi Japon müşterilerine hizmet vermek üzere Kumamoto fabrikasında yıl sonuna kadar seri üretime başlamaya hazırlanıyor. Bu, TSMC’nin 2018’de Nanjing’deki Çin tesisinden bu yana faaliyete geçen ilk yeni denizaşırı tesisi olacak.
Cumartesi günü Japonya Başbakanı Fumio Kishida’nın da katılacağı bir açılış töreni düzenlenmesi planlanıyor.
Tesis ilk olarak 2021 yılında duyurulmuştu. O tarihten bu yana TSMC, Sony ve Toyota gibi ortaklarıyla birlikte Kumamoto’nun bulunduğu Kyushu adasına toplam 20 milyar dolar yatırım yapma taahhüdünde bulundu. Japonya’nın “Silikon Adası”na yapacakları yatırım, potansiyel olarak sadece ülkeye değil küresel pazara da hizmet edecek olan son teknoloji 7 nanometre ve 6 nanometre çiplerin üretimine yönelik olacak.
Denizaşırı genişleme her zaman TSMC’nin tercih ettiği bir yaklaşım değil. Şirket on yıllar boyunca üretimini Asya çip ekonomisinin kalbi olan Tayvan’a odakladı. Ancak artan jeopolitik baskı, ticaret savaşı ve benzeri görülmemiş bir çip kıtlığı nedeniyle şirket, tedarik zincirinin esnekliğini sağlamak ve müşterilere güven vermek için yurtdışına açılmak zorunda kaldı.
TSMC, 2020’den itibaren üç yıl içinde ABD, Japonya ve Almanya’da 70 milyar dolardan fazla değerde – fonların bir kısmı hükümetlerden ve ortaklardan gelen – denizaşırı genişleme planlarını açıkladı. Şirketin 2024 yılı için öngördüğü 28 milyar ila 30 milyar dolarlık sermaye harcaması bütçesi, Tayvan hükümetinin 19,26 milyar dolarlık savunma bütçesinden daha büyük.
Diğer Tayvanlı çip üreticileri de küresel çapta büyümeye başladı. Tayvan’ın 2 numaralı çip üreticisi United Microelectronics Corp. Singapur’da 5 milyar dolarlık bir tesis inşa ediyor ve kısa süre önce Intel’in Arizona’daki tesislerinde 12 nanometrelik çip üretimi konusunda Intel ile ortaklık kuracağını açıkladı.
TSMC’nin Japonya’daki girişimi, başta Tokyo Electron, Kyocera ve Sumco gibi Japon ekipman ve malzeme tedarikçilerinin yanı sıra yıllardır yerel üretim yapan Rohm ve Sony gibi çip üreticilerinden gelen toplam 6 trilyon yenlik (39 milyar dolar) ilk yerel yatırım dalgasını şimdiden teşvik etti. Kyushu Ekonomik Araştırma Merkezi tarafından yapılan bir tahmine göre, 2021 yılında başlayan yatırım furyası önümüzdeki on yıl içinde Kyushu’ya 20,77 trilyon yen ekonomik fayda sağlayabilir.
