Asya Parlamenter Asamblesi (APA) 13. Genel Kurulu, TBMM ve APA Başkanı Mustafa Şentop’un ev sahipliğinde Antalya’da devam ediyor. “Değişen Uluslararası Dinamiklerde Çok Taraflılığın Teşvik Edilmesi” temasıyla düzenlenen genel kurulda, Şentop, Azerbaycan Milli Meclis Başkanı Sahibe Gafarova ve İran İslami Danışma Meclisi Başkanı Muhammed Bager Galibaf bir araya geldi.
Mustafa Şentop, görüşmede yaptığı konuşmada, Türkiye’nin başından bu yana, bölgesel sorunlara bölgesel çözümler üretilmesi ve bunu yine bölgede yer alan devletlerin kendi aralarındaki diyalog, istişare ve iş birliğiyle yapması gerektiğini söyledi.
‘Güçlerimizi birleştirmeliyiz’
Şentop, Türkiye’nin bulunduğu müstesna coğrafyanın, bir yandan her alanda büyük imkanlar sunarken diğer taraftan dünya üzerinde yaşanan sınamalar, belirsizlik ve çalkantılardan derinden etkilendiğini dile getirdi. Bu nedenle sorunlara işbirliği içinde samimiyetle çözüm aramak ve işbirliğini ileriye taşıyacak güçlü mekanizmalar oluşturmanın bu dönemde daha da önem kazandığının altını çizen Şentop, “Bölgesel ve küresel barışın tesisi için güçlerimizi birleştirmeli, elimizden gelen tüm çabayı göstermeliyiz” diye konuştu.
Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki soruna da değinen Şentop, Türkiye’nin bir yandan Azerbaycan’a haklı davasında destek verirken, diğer taraftan da Ermenistan ile normalleşme sürecini başlattığını hatırlattı.
‘Bölge sorunlarına bölge içi mekanizma’
TBMM Başkanı Şentop, şunları kaydetti: “Bu yaklaşım, aynı zamanda bölgemizdeki sorunların yine bölge içi mekanizmalar yoluyla karşılıklı diyalog ve iş birliği temelinde çözülmesi gerektiğine dair vizyonumuzun da bir parçasıdır. Esasen bölgesel normalleşme vizyonumuz, dışarıdan müdahalelerin olmadığı, üçüncü tarafların nüfuz kurma arayışlarının asgariye indirildiği ve bölge ülkelerinin birbirleriyle barış ve iş birliği içinde kalkındıkları bir gelecek tasavvur etmektedir. Bunun hayata geçebilmesi için bölge içinde ilave gerginliklere yol açacak, güvensizlik ve tereddüt doğuracak hamlelerden kaçınmak, aksine samimiyet ve açıklıkla hareket etmek ve ihtiyaç hasıl olduğunda da dürüst diyalog kurabilmek tercihe şayan olacaktır. Bunda muvaffak olamazsak önümüzdeki tarihi fırsatı heba eder, bölge dışı aktörlerin daha fazla etkili olmalarının da kapısını aralamış oluruz.”
Şentop, bölgede ulaştırma koridoru ve enerji alanında yapılacak iş birliklerinin ortaya çıkaracağı potansiyele dikkat çekti. Azerbaycan Milli Meclis Başkanı Gafarova ve İran İslami Danışma Meclisi Başkanı Galibaf da üçlü görüşme formatına devam edilmesi yönünde görüş bildirerek, destek oldu. Bunun üzerine bir sonraki toplantının Bakü veya Tahran’da yapılması konusunda mutabık kalındı.
‘Azerbaycanla yanlış anlaşılmalar ortadan kalktı’
İran Meclis Başkanı Muhammed Bakır Kalibaf, toplantı sonrası ülkesine döndüğünde havalimanında Türkiye’deki temaslarıyla ilgili basına açıklamalarda bulundu. İran’ın yarı resmi Tesnim Haber Ajansı’na göre, Türkiye ve Azerbaycan ile Kuzey-Güney ve Doğu-Batı transit güzergahları için görüşmeler yapıldığını aktardı, “Dışişleri ve savunma bakanları ile liderler düzeyinde ulaşım, transit geçişler ve ticaretle ilgili üçlü toplantılar ve görüşmeler yapılmasına karar verildi” dedi. Kalibaf, son zamanlarda Tahran ile Bakü arasında gerilen ilişkilere işaret ederek, “Meydana gelen bazı yanlış anlaşılmalar ortadan kalktı” ifadelerini kullandı. Yakın zamanda Bakü’yü ziyaret edeceğini kaydeden Kalibaf, iki ülke arasındaki görüşmelerin devam etmesinin kararlaştırıldığı bilgisini verdi.
İran yönetiminin Dağlık Karabağ’daki Ermenistan işgalinin sona ermesinin ardından son dönemde Azerbaycan’a yönelik açıklamaları ve Tahran tarafından sınırda yürütülen geniş çaplı askeri tatbikatlar iki ülke arasında gerilime yol açmıştı. Bu süreçte Tahran ve Bakü’nün devlet medyasında da iki ülkenin birbirini hedef aldığı yayınlara yer verilmişti.
