ABD Başkanı Joe Biden’ın bu hafta Camp David’de Japonya ve Güney Kore liderlerini ağırlayarak teknoloji ve savunma alanındaki bağları derinleştirmesi ve üçlü bir ittifakı zorlaması nedeniyle Pekin “yüksek alarm” halinde. Çinli uzmanlar bunu “Çin’in yanı başında fiili bir Asya NATO’su” olarak nitelendiriyor.
Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk-yeol ve Japonya Başbakanı Fumio Kishida cuma günü Maryland kırsalındaki ABD başkanlık inzivasında Biden’a katılarak türünün ilk üçlü zirvesini gerçekleştirecekler.
Reuters’a konuşan üst düzey ABD’li yetkililer, iki liderin balistik füze savunma sistemleri ve teknoloji geliştirme konularında genişletilmiş işbirliği planlarını açıklamalarının beklendiğini söyledi.
Reuters’in yetkililerden aktardığına göre, tarafların yeni bir üçlü kriz hattı kurulması ve gelecekte her yıl bir araya gelinmesi konusunda da mutabık kalmaları muhtemel.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Wang Wenbin Çin’in “ilgili ülkelerin çeşitli küçük çemberleri bir araya getirmesine” karşı olduğunu söyledi.
Wang, “[Çin] aynı zamanda çatışmayı artıran ve diğer ülkelerin stratejik güvenliğini tehlikeye atan uygulamalara da karşı çıkıyor” dedi ve ekledi: “İlgili ülkeler zamanın trendini takip etmeli ve bölgesel barış, istikrar ve refah için daha fazlasını yapmalıdır.”
Çin’in kuzeydoğusundaki Liaoning Üniversitesi Amerikan ve Doğu Asya Çalışmaları Enstitüsü dekanı Lu Chao, cuma günkü toplantının Pekin’in sinirlerini bozacak üçlü bir askeri ittifaka yol açabileceğini söyledi.
South China Morning Post’a konuşan Lu, “[Muhtemel] devlet başkanları arasındaki düzenli toplantı mekanizması ve askeri açıdan sabit işbirliği mekanizması, üçlü bir askeri ittifakın fiilen oluşması anlamına geliyor” dedi.
Uzmanlar, Kuzey Kore’nin gündemin ilk sırasında yer alması beklenirken, Pekin’in zirve sonunda yayınlanması beklenen ortak bildiride Tayvan’a özel atıflar yapılıp yapılmayacağını izleyeceğini söyledi.
Lu, “Çin, özellikle Tayvan meselesinin gündeme gelmesine karşın zirve için yüksek alarm durumunda,” dedi ve ekledi: “Eğer Tayvan meselesi zirvede alenen gündeme getirilirse, bu Çin’e karşı güçlü bir provokasyon olarak görülecek ve Asya-Pasifik’te istikrar için tehlikeli bir hamle olacaktır.”
Adının açıklanmasını istemeyen bir ABD’li yetkilinin Reuters’a verdiği bilgiye göre, bildiride Tayvan Boğazı’nda barış ve istikrarın korunmasına ilişkin genel gözlemler de yer alacak ancak kesin ifadelerin son dakikaya kadar müzakere edilmesi bekleniyor.
‘O kadar ileri gidemezler, hedefleri farklı’
Cuma günkü zirve, Biden yönetiminin Çin’e karşı Asya’daki askeri ittifaklarını güçlendirme ve bu bağlamda müttefikleri Japonya ve Güney Kore’yi bir araya getirme kampanyasının ardından geldi.
ABD 1951 yılında Japonya ile Karşılıklı İşbirliği ve Güvenlik Anlaşması imzaladı. Kore savaşındaki ateşkesin ardından da 1953 yılında Güney Kore ile Karşılıklı Savunma Anlaşması imzaladı.
Tokyo ve Seul’ün, özellikle Japonya’nın savaş zamanındaki aşırılıkları ve toprak sorunları nedeniyle sorunlu bir geçmişi var ancak Çin’in bölgedeki etkisinin artması, Kuzey Kore’nin nükleer faaliyetleri ve ABD’nin Asya-Pasifik stratejisi ki komşuyu birbirine ve Washington’a yaklaştırdı.
Pekin’deki Tsinghua Üniversitesi’nde bölgesel ilişkiler uzmanı olan Liu Jiangyong ise, NATO benzeri üçlü bir ittifaka şüpheyle yaklaştığını dile getirdi.
Liu, “Üç ülke NATO ülkelerinin birbirleriyle olan güvenlik taahhütlerine sahip değil ve Japonya ve Güney Kore müttefik değil güvenlik ortağı” dedi.
Çinli uzman ayrıca, üç ülkenin stratejik hedeflerinin de farklı olduğunu söyledi: “ABD [hedeflerini] küresel bir perspektiften değerlendirebilirken, Japonya büyük ölçüde Çin’i hedefliyor… Güney Kore ise Kuzey Kore’ye karşı daha büyük bir askeri caydırıcılık oluşturmak için ABD ve Japonya ile güvenlik işbirliğini güçlendirmeye çalışıyor.”
Liu, bununla birlikte, “Çin’e karşı ortak askeri tatbikatların ve üçlü istişarelerin” devam etmesini beklediğini ifade etti.
