Ukrayna Başbakan Yardımcısı, AB ve ABD’nin gelecek yılın başlarında söz verdiği mali yardımı yapmaması halinde, Ukrayna’nın kamu çalışanlarının maaşlarını ve milyonlarca vatandaşının emeklilik ödemelerini ertelemek zorunda kalabileceği uyarısında bulundu.
Aynı zamanda ekonomi bakanı olan Yulia Svyrydenko, IMF tarafından yüzde 4,5 olarak tahmin edilen gayri safi yurtiçi hasıla büyümesiyle 2023’te toparlanma sürecine giren Ukrayna ekonomisinin dış destekte yaşanacak bir eksiklikle “hayatta kalma” moduna geri döneceğini söyledi.
Financial Times’ın haberine göre, Svyrydenko, “Ortakların desteği son derece kritik,” dedi ve ekledi: “Buna acilen ihtiyacımız var.”
Ukrayna hükümeti, en yakın müttefiklerinden vaat edilen fonun gelmemesinin ardından kamu hizmetleri ve sosyal yardımları ödemek için para toplamak için yarışıyor. Önümüzdeki yıl 37 milyar dolarlık dış desteğe ihtiyacı var.
ABD Başkanı Joe Biden’ın yönetiminin 60 milyar dolarlık fon talebi Kongre’de çıkmaza girerken, dört yıllık 50 milyar avroluk AB destek paketi önerisi bu ay Macaristan tarafından veto edildi. AB liderleri Macaristan’ın direncini aşmak için 1 Şubat’ta tekrar bir araya gelecekler ancak Budapeşte’yi atlatarak Kiev’e 20 milyar Avro aktarmak için alternatif planlar da hazırlıyorlar.
Svyrydenko, AB’nin desteği şubat ayında onaylayacağını ve fonları mart sonundan önce teslim edeceğini umduğunu söyledi. Ancak bunun yeterli olmayacağını da vurguladı.
Kiev, Batı desteğinin azalmaya başladığı eylül ayından bu yana nakit tasarrufu yapmaya ve harcamaları yeniden önceliklendirmeye çalışıyor. Bankalara uygulanan talih kuşu vergisini yüzde 50’ye çıkardı ve yüzde 1,5’lik ek gelir vergisinden elde edilen gelirleri yerel yönetimden merkezi yönetime aktardı. Ancak bakan, şimdiden bir açıkla karşı karşıya olduğunu söyledi. Aralık ayında uluslararası bağışçılardan ve kredi kuruluşlarından yapılacak yaklaşık 5 milyar dolarlık ödeme, harcama ihtiyaçlarını karşılamak için “yeterli olmayacak”.
Svyrydenko, Ukrayna’nın savunma ve borç servisine öncelik vereceğini, bunun da “bazı sosyal sektörlerin yetersiz finanse edilmesi gibi büyük bir risk” anlamına geldiğini söyledi.
Svyrydenko, dış yardım gelmediği takdirde Kiev’in 500,000 memur ve 1.4 milyon öğretmenin maaşlarını ve 10 milyon emeklinin sosyal haklarını ödemeyi ertelemek zorunda kalabileceğini belirtti.
Kamu harcamalarında derin kesintilere gidilmesi ya da enflasyonun yükselmesi Ukrayna ekonomisini rayından çıkarabilir ve vergi tabanını zayıflatarak ülkeyi dış desteğe daha da bağımlı hale getirebilir. Svyrydenko, Kiev’in 2023’ün ilk 11 ayında geçen yılın aynı dönemine göre 4.4 milyar dolar daha fazla vergi topladığını söyledi.
Bakan, AB’nin önerdiği 50 milyar Avroluk finansman imkanının, Kiev’in ekonomiye 30 milyar Avroluk özel yatırım çekmeyi amaçladığı risk paylaşımı için 8 milyar Avroluk garanti içerdiğine işaret etti.
Svyrydenko, “Bu sadece makroekonomik istikrarı korumak değil, aynı zamanda ekonominin toparlanması ve Ukraynalıların geri dönmesi için gerekli ön koşulları yaratmaktır” dedi.
Svyrydenko, Ukraynalı mültecileri evlerine dönmeye teşvik etmek ve büyümeyi daha da güçlendirmek için sürekli bir toparlanmanın gerekli olduğunu söyledi. İşsizliğin yüzde 18.9 olduğu tahmin edilen Ukrayna’da pek çok sektörde işgücü açığı yaşanıyor.
