Ürdün’ün ev sahipliğinde ikincisi düzenlenen “Bağdat İşbirliği ve Ortaklık Konferansı” başkent Amman’da 12 ülkeden delegelerin katılımıyla başladı.
Geçen yıl Irak’ta toplanan Bağdat İşbirliği ve Ortaklık Konferansı’nın devamı olarak düzenlenen etkinliğe, Irak, Mısır, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Katar, Bahreyn, Umman, Kuveyt, Türkiye ve İran katılıyor. İlk konferansın organizatörlerinden olan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da konferansa katılan liderler arasında.
Konferansa ayrıca Arap Birliği Genel Sekreteri, Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi Genel Sekreteri ve Birleşmiş Milletler, İslam İşbirliği Teşkilatı ve Avrupa Birliği temsilcileri de katılıyor. Açılış oturumuna ise Arap ülkeleri, Avrupa Birliği, G20 ülkelerinin büyükelçileri ve Ürdün’e akredite Güvenlik Konseyi daimi üyeleri konuk olarak katılacak.
Irak’ın komşusu olan Suriye’nin ve Lübnan’ın ise konferansa katılmaması dikkat çekti.
Konferansa katılan liderler Ürdün Kralı 2. Abdullah ve Ürdün Veliaht Prensi Hüseyin bin Abdullah tarafından karşılandı.
Konferansın amacı, Irak’ın egemenliğine, güvenliğine ve istikrarına desteği teyit etmek ve bölgedeki kalkınma sürecine katkıda bulunacak şekilde işbirliği mekanizmaları geliştirmek olarak açıklanmıştı.
‘Bölgesel sıkıntılara ortak çözüm’
Bugünkü açılış konuşmasında Kral Abdullah, buluşmanın bölgenin güvenlik ve siyasi krizlerle karşı karşıya olduğu bir zamanda yapıldığına işaret etti.
Bu krizlerin yanı sıra gıda, su, sağlık, enerji güvenliği ve iklim alanındaki tehditlere de dikkat çeken Abdullah, Bağdat İşbirliği ve Ortaklık Konferansı’nın ortak çıkarlara hizmet ederek Irak’ın güvenliğini, refahını ve istikrarını sağlamayı hedeflediğini söyledi.
Ülkesinin “bölgenin istikrara, adil, kapsamlı barışa ve bölgesel işbirliğine ihtiyacı olduğuna” inandığını vurgulayan Kral Abdullah, “Ortak sıkıntılarla mücadele, halklarımızın olumlu etkilerini göreceği kolektif eylemi gerektirir” ifadesini kullandı.
Macron, Fransa’nın bölgede olacağı mesajını verdi
Konferansta konuşan Macron, Fransa’nın, “çıkmazlar, bölünmeler, yabancı müdahalesi ve güvenlik sorunları” ile mücadele eden daha geniş Akdeniz havzasında barış ve güvenliği teşvik etmek adına, bölgenin istikrarına bağlı olduğunu savundu.
“Geçtiğimiz on yıllar göz önüne alındığında, Irak muhtemelen bölgesel istikrarsızlığın ana kurbanlarından biridir” ifadesini kullanan Macron, “bu bölünmeleri aşabilmemiz gerekiyor” dedi.
Irak’tan su kriziyle mücadele için Türkiye ve İran’a çağrı
Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani konuşmasında, kendi topraklarından komşu ve bölge ülkelerinin herhangi birine yönelik hiçbir tehdidi kabul etmeyeceklerini söyledi.
Ülkesinin kendisini belli bir eksene kaymaktan uzak tutarak gerginliği azaltma politikası izlediğini ifade eden Sudani, “Irak, tüm bölgesel ve uluslararası ortaklarıyla güçlü ilişki ve işbirliği kurmaya bağlılığını koruyor” dedi.
Sudani aynı zamanda ülkesinin, içişlerine müdahale edilmesini veya topraklarına yönelik saldırıları kabul etmediğini söyledi.
Irak’ın su krizi sebebiyle var olma tehdidiyle karşı karşıya olduğunu vurgulayan Sudani, “Su güvenliğimizi garantiye almak ve sınır aşan su kaynaklarının ortak yönetimi için komşularımız Türkiye ve İran’la ciddi çalışmaya kararlıyız” diye konuştu.
İran-Suudi Arabistan diyaloğu
Konferans öncesinde ve arasında liderler arasında ikili görüşmeler yapıldı.
İran ve Suudi Arabistan yetkilileri arasında da bir görüşme olması bekleniyor. İran Dışişleri Bakanı böyle bir görüşmeye hazır olduğunu duyurmuştu.
İki ülke ilişkileri, Tahran’ın Riyad’ı, Eylül ayından bu yana ülke genelinde süren protestoları kışkırtmakla suçlamasıyla durma noktasına geldi. Geçen hafta ise, Xi Jinping’in ziyareti sırasında açıklanan Çin-Körfez İşbirliği Teşkilatı Zirvesi’nin sonuç bildirgesi İran’ın tepkisine yol açmıştı.
Akaryakıt protestoları
İlki Ağustos 2021’de Irak’ın başkenti Bağdat’ta yapılan konferansa ev sahipliği yapan Ürdün, kendi içinde protestolarla karşı karşıya.
Ürdün’de kamyon sürücülerinin yüksek akaryakıt fiyatlarını protesto etmek için greve gitmesi ile başlayan eylemler büyüdü ve ülke geneline yayıldı. Geçen hafta protestocularla güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada bir polis memurunun ölmesinin ardından tutuklama baskını başlatıldı. Baskın sırasında da çatışmalar yaşandı.
Ancak hükümetin akaryakıt fiyatlarını düşürmeme konusundaki ısrarı üzerine protestocular hafta sonu da gösterilere devam etti. Hükümet ise akaryakıt fiyatlarını düşürmeme kararını ay sonunda gözden geçirme sözü verdi.
