Yükselen bir siyasi yıldız ve arka arkaya istifa eden ikinci Vietnam Devlet Başkanı olan Vo Van Thuong’un açıkça tasfiye edilmesi, kamuoyunda şaşkınlık yarattı.
Perşembe günü Vietnam Parlamentosu, görevinde bir yılı aşkın bir süre kalan Thuong’un istifasını resmen kabul etti.
Thuong’un ayrılması, Vietnam’ın en güçlü siyasetçisi olan 79 yaşındaki Genel Sekreter Nguyen Phu Trong önümüzdeki yıllarda iktidarı devretmeye hazırlanırken liderlik rolleri için aday listesinde potansiyel bir boşluk bırakıyor.
This Week in Asia’ya konuşan Vietnamlılar, 2020’den bu yana üst düzey siyasetçileri ve zengin iş insanları kapsayan yolsuzlukla mücadele kampanyasının bir başka üst düzey ismi içermesiyle birlikte tedirginlik yaşadıklarını söylediler.
Adının açıklanmasını istemeyen Ho Chi Minh City sakini Minh, “Her şey hızlı ve öfkeli,” dedi ve ekledi: “Bir sonraki başkan kim olacak? Bu ülkenin nasıl yönetileceği konusunda hiçbir fikrim yok.”
Thuong, Komünist Parti’nin üst düzey kademelerindeki tasfiye sürerken güçlü Politbüro’nun eski başkanı Ngyuen Xuan Phuc’un istifasını takip ediyor.
Ani istifa, Güneydoğu Asya’nın en hızlı büyüyen büyük ekonomilerinden biri olan Vietnam’ın, tedarik zincirlerini Çin dışına taşıyarak risklerden korunmak isteyen Intel, Apple ve Microsoft gibi küresel şirketlerin bölgeye yatırımlar planladığı sırada geldi.
Vietnam geçen yıl, her iki süper güç için de stratejik öneminin bir işareti olarak hem ABD Başkanı Joe Biden’ı hem de Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’i ağırlayan tek ülke oldu.
ISEAS-Yusof Ishak Enstitüsü’nde misafir araştırmacı olarak görev yapan Nguyen Khac Giang, “Onun gidişi Vietnam siyaseti için büyük bir şok” dedi ve iki yıldan kısa bir süre içinde iki devlet başkanının ayrılmasının, genellikle siyasi istikrarıyla övülen bir ülke için iyiye işaret olmadığını sözlerine ekledi.
Altyapı projeleri ile bağlantılı yolsuzluk iddiası
Görevi çoğunlukla törensel olsa da cumhurbaşkanlığı, komünist ülkenin siyasi sistemindeki en güçlü dört makamdan biri. Thuong’un ayrıca Vietnam’ın en güçlü siyasetçisi ve partinin yolsuzlukla mücadele kampanyasının baş mimarı olan Genel Sekreter Nguyen Phu Trong ile yakın bağları olduğu biliniyor.
Thuong, selefinin bir başka yolsuzlukla mücadele davasında sorumluluk üstlendiği için istifa etmesinden yaklaşık iki ay sonra, Mart 2023’te parlamento tarafından seçildi.
Devlet medyasında çıkan haberlere göre Thuong’un kararı, polisin geçen ay özel bir inşaat firması olan Phuc Son Group’un başkanını “ciddi sonuçlara yol açan muhasebe düzenlemelerini ihlal ettiği” gerekçesiyle tutuklamasının ardından geldi. Ardından başlatılan soruşturmada Vo Van Thuong’un 2011-2013 yılları arasında Quang Ngai eyaletinin parti başkanlığı görevini yürüttüğü sırada altyapı projelerine ilişkin sözleşmelerle bağlantılarının tespit edildiği iddia ediliyor.
Onun düşüşü, bir sonraki kongresini 2026 yılında yapacak olan ve muhtemelen Genel Sekreter Trong’un yerine birini seçecek olan Parti için de bürokratik bir boşluk oluşturuyor.
UNSW Beşeri ve Sosyal Bilimler Fakültesi’nde Emeritus Siyaset Profesörü olan Carlyle Thayer, South China Morning Post’a yaptığı değerlendirmede, “Şu anki Politbüro’da liderliğin dört ayağı olan parti sekreteri, başbakan, devlet başkanı ve Ulusal Meclis başkanlığına seçilebilecek sadece üç üye var” dedi ve ekledi: “Thuong istifa etmemiş olsaydı dört üyenin en genci olacaktı. Politbüro’nun görevdeki diğer herhangi bir üyesinin en üst dört görevden birinde hizmet verebilmesi için 65 olan zorunlu emeklilik yaşından özel bir muafiyet alması gerekecekti.”
Vietnam Komünist Partisi bir süredir kapsamlı bir yolsuzlukla mücadele kampanyası yürütüyor. Kampanya siyasilerin yanı sıra iş insanlarını da kapsıyor.
Bu ayın başlarında Vietnamlı emlak kralı Truong My Lan, zimmete para geçirme, rüşvet, aile ve vekiller aracılığıyla gücünü kötüye kullanma ve 12 milyar ABD doları tutarındaki bir banka dolandırıcılığında kredi almak için “hayalet” firmalar çalıştırmaktan suçlu bulundu.
Savcılar salı günü Lan için idam cezası önerdi.
Yine salı günü, devlet medyasına göre, emlak geliştiricisi Tan Hoang Minh’in başkanı Do Anh Dung ve oğlu Do Hoang Viet, 349 milyon ABD dolarından fazla para elde etmek için yasadışı tahvil ihracı yapmaktan yargılandı.
