Samsung Electronics’ten LG’ye kadar Güney Koreli şirketler uzun zamandır Vietnam’daki doğrudan yabancı yatırımlara öncülük ederek Güneydoğu Asya ülkesini küresel tedarik zincirlerinde kritik bir üretim merkezi haline getirdi. Ancak Kore Ticaret ve Sanayi Odası’nın (KCCI) ülkedeki temsilcisine göre artık Çinli rakipleri tarafından “geri itiliyorlar”.
KCCI temsilcisi Kim Hyong-mo Nikkei Asia’ya verdiği röportajda, “1988’den bu yana Vietnam’daki kümülatif yatırım miktarına bakıldığında Güney Kore, Singapur ve Japonya’nın önünde 85,8 milyar dolarla ilk sırada yer alıyor. Ancak son yıllarda Kore, Çin ile başa baş bir rekabet içinde,” dedi.
2023 yılında Güney Kore, Vietnam’daki doğrudan yabancı yatırımlarda Hong Kong, Çin ve Singapur’un gerisinde kalarak dördüncü sırada yer aldı.
Geçen yıl açıklanan Güney Kore yatırımları arasında LG Innotek’in kamera modülleri üretimini genişletmek için Hai Phong’a yaptığı 1 milyar dolarlık yatırım da vardı.
Ancak Kim’e göre Güney Koreli şirketler küresel ekonomik yavaşlama nedeniyle yeni yatırımlar konusunda temkinli davranıyor. “Birçok Koreli şirket, özellikle Çinli şirketler de ülkedeki varlıklarını artırdıkça, artan işgücü maliyetleri nedeniyle Vietnam’daki yatırımlarını genişletmekte zorlanıyor” dedi.
Kim, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in aralık ayında Hanoi’de Vietnam Komünist Partisi lideri Nguyen Phu Trong ile bir araya geldiğinde ilişkilerini “ortak bir geleceğe sahip bir topluluk” olarak derinleştirmek için bir bildiri yayınlayan Vietnam ve Çin’in bağlarını güçlendirmeye hazır olduğunu söyledi.
Kim, Vietnam’ın açık ticaret ve yatırım ortamının yanı sıra jeopolitik avantajları ve iç siyasi istikrarının ülkeyi cazip bir yatırım hedefi olarak konumlandırmaya devam edeceğini söyledi.
Ancak, temmuz ayından itibaren ortalama %6 artacak olan asgari ücretin yükselmesi ve yüksek vasıflı işçi sıkıntısı gibi yatırım ivmesini etkileyen bazı zorluklara da değindi.
“Vietnam politika kararları alma konusunda yapısal olarak yavaş davranıyor ve elektrik de dahil olmak üzere kayda değer bir altyapı eksikliği var. İşgücü sorunları, çevresel değerlendirmeler ve fabrikalarda yüksek önleme standartları gerektiren Yangın Hizmetleri Yasası gibi güçlü düzenlemeler, yabancı şirketlerin yatırım kararı almasını zorlaştırdı” dedi.
Kim, Vietnam’ın kısa bir süre önce küresel bir anlaşmaya uygun olarak %15 oranında asgari kurumlar vergisi uygulamasının, bir yatırım destinasyonu olarak cazibesini azaltabileceğini söyledi.
Kim, “Vietnam’ın asgari vergi getirme kararı, çok uluslu şirketlerden vergi geliri elde etmeyi amaçladığı için anlaşılabilir,” dedi ve ekledi: “Ancak bu hamlenin Vietnam’ın kurumlar vergisi avantajlarını ortadan kaldırması ve gelecekteki yatırım kararlarını etkilemesi bekleniyor. Geleneksel kurumlar vergisi teşviklerinin yerini alacak yük azaltıcı tedbirler bir an önce açıklanmadığı takdirde bazı şirketler Vietnam’a yatırım yapmakta tereddüt edebilir.”
Asgari vergi kuralı nedeniyle Vietnam’ın vergi gelirinin 14,6 trilyon dongdan (588 milyon dolar) fazla artacağı ve bunun 10 trilyon dongluk kısmının 2024 yılında Güney Koreli şirketler tarafından karşılanacağı bildiriliyor.
Kim, “Vietnam’da efektif vergi oranı %15’in altında olan Koreli şirketler belirli etkilerden kaçınamaz. Ancak hedefler Samsung Electronics ve LG gibi Koreli firmalarla sınırlı değil” dedi ve daha yüksek vergi oranlarıyla karşı karşıya olan 122 şirket arasında Intel, Panasonic, Foxconn, Pegatron ve Bosch gibi çok uluslu şirketlerin de bulunduğunu sözlerine ekledi.
Güney Koreli şirketlerin Hindistan gibi başka ülkelere kayma ihtimalinin olup olmadığı sorusuna Kim şu yanıtı verdi “Birçok Koreli şirketin daha ucuz işgücü maliyetleri arayışıyla Çin’den Vietnam’a taşınmasının arka planı düşünüldüğünde, Vietnam’da da işgücü maliyetlerinin artması kaçınılmaz. Bununla birlikte, Vietnam’a alternatif yatırım yerleri keşfetmeye ihtiyaç olsa da, bunlar kolay bulunmayacaktır.”
KCCI üyesi şirketlerin, bir dizi soruna rağmen Vietnam’dan çekilmeyi veya yatırımlarından vazgeçmeyi düşünmediklerini vurguladı: “Koreli şirketler Vietnam’da ticaret, yatırım ve üretim faaliyetlerini sürdürerek konumlarını sağlamlaştırmışlardır.”
Vietnam’ın genel ekonomisinin durumuna gelince Kim, gayrisafi yurtiçi hasıla büyümesinin 2022’de %8’den 2023’te %5’e yavaşlamasının ardından artık iyileşme işaretleri olduğunu söyledi. “Hanoi ve Washington arasında gelişen diplomatik ilişkilerin olumlu etkiler yaratması bekleniyor. Ayrıca, Çin’den çekilen çok uluslu şirketlerin doğrudan yatırımlarının artması bekleniyor” dedi.
