Xi Jinping, cuma günü 14. Ulusal Halk Kongresi’nin (ÇUHK) devam eden oturumunda oybirliğiyle Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı ve ÇHC Merkez Askeri Komisyonu (CMC) Başkanı seçilerek iktidarını üçüncü döneme taşıdı.
Xi Jinping ve diğer liderlerin katıldığı oturumda Zhao Leji 14. (ÇUHK) Daimi Komitesi Başkanı, Han Zheng de Devlet Başkanı Yardımcısı olarak seçildi.
ABD ile rekabet, Tayvan gerginliği, ekonomik belirsizlikler ortasında, Xi, Zhao ve Han yemin ederek zorlu bir dönemde görevlerine başladı.
Üçüncü döneme geçen ilk isim
Daha önce 2013 ve 2018’de iki kez devlet başkanı seçilen ve 10 yıldır görev yapan Xi, 5 yıllığına yeniden seçilerek, Çin Halk Cumhuriyeti tarihinde devlet başkanlığını üçüncü dönme taşıyan ilk isim oldu.
Xi, ayrıca Merkezi Askeri Komisyon Başkanlığına da yeniden seçilerek ordunun başındaki başkomutan konumunu sürdürdü.
Xi’nin devlet başkanlığını üçüncü dönemde sürdüreceğinin işareti, Çin Anayasası’nda 2018’de yapılan değişiklikle verilmişti. Değişiklikle devlet başkanının görev süresini iki dönemle sınırlayan kural kaldırılmış, böylece Xi’nin üçüncü döneminin önü açılmıştı.
Yeni Devlet Başkanı Yardımcısı Han Zheng kimdir?
Devlet Konseyi’nde 2018’den bu yana Başbakan Birinci Yardımcısı olarak görev yapan Han Zheng, 14. ÇUHK 1. Genel Kurulu’nda, tek aday olduğu oylamada, 2 bin 952 delegenin tamamının oyunu alarak Devlet Başkanı Yardımcısı oldu.
68 yaşındaki Han, siyasi kariyerinin çoğunu Şanghay’da geçirmiş bir isim. Şanghay’da dünyaya gelen Han, Fudan Üniversitesi ve Şanghay Normal Üniversitesi’nde öğrenim gördü, ekonomi dalında yüksek lisans derecesi aldı.
Han, 2003-2012 yıllarında Şanghay Belediye Başkanı ve Parti Sekreteri Yardımcısı, 2012-2017 yıllarında ise Şanghay Parti Sekreteri olarak görev yaptı.
Şanghay’da 2006 yılında parti sekreterinin sosyal sigorta fonuyla bağlantılı bir yolsuzluk skandalı nedeniyle görevden alınmasının ardından parti sekreterliğine vekalet eden Han, o dönemde 7 ay süreyle geçici olarak bu göreve atanan Xi Jinping ile birlikte çalıştı.
Han, 2017’de ÇKP Daimi Komitesine seçildi, ardından 2018’de Başbakan Birinci Yardımcısı olarak Devlet Konseyi’nin üyesi oldu.
Han’ın kozmopolit Şanghay’ı yönetirken geçirdiği zamanın, ona yabancı diplomatlar ve yatırımcılarla ilgilenme konusunda bol miktarda deneyim kazandırdığı ifade ediliyor. Han’ın Şanghay’da uluslararası bir deneyime ve ‘iyi bir imaja’ sahip olduğu söyleniyor.
Han’ın, özellikle Pekin 2022 Kış Olimpiyatları yönlendirme grubunun lideri olarak, ilgili diplomatik konular da dahil olmak üzere 2022 Olimpiyat ve Paralimpik Kış Oyunları hazırlık çalışmalarını ulusal düzeyde koordine ettiği biliniyor.
Han ayrıca, Kuşak ve Yol İnisiyatifi’ni desteklemek için Devlet Konseyi’nin koordinasyon organı olan Kuşak ve Yol İnşaatı Liderlik Grubu’nun liderliğini yürüttü. Bu görevin, jeopolitik meseleleri ele alma konusunda ona deneyim kazandırdığı düşünülüyor.
Son yıllarda iklim görüşmelerinin Çin ve Batı için yeni bir diplomasi cephesi haline gelmesiyle Han, Çin’de enerji geçişleri ve düşük karbonlu kalkınma konulu uluslararası forumlara başkanlık etti ve 2021’de Çin’i ziyaret ettiğinde ABD iklim elçisi John Kerry’yi kabul etti.
Özetle, Han’ın Xi’nin Çin’in dünya çapındaki diplomatik etkisini genişletmesine yardımcı olması bekleniyor.
‘Xi, kendi ekibini kurdu’
Çin’in bir sonraki başbakan yardımcısının ise, Xi’nin son beş yıldır genelkurmay başkanı olan Ding Xuexiang olması bekleniyor. Ding, partinin Ekim ayındaki ulusal kongresinde Politbüro Daimi Komitesi üyeliğine terfi etmişti.
Hükümette üst düzey roller üstlenmesi beklenen diğer isimler arasında başbakan yardımcısı olmaya hazırlanan He Lifeng, Liu Guozhong ve Zhang Guoqing yer alıyor.
Bu isimler Xi Jinping’e bağlılığı ile öne çıkıyor.
Konuyla ilgili South China Morning’e konuşan Singapur Ulusal Üniversitesi Kamu Politikası Okulu’nda doçent olan Alfred Wu, Xi’nin yeni ekibi için, “güvendiği adamlarından oluşan yeni bir ekip oluşturdu, ileriye dönük olarak, sorumlu olan onun ekibi olacak” yorumunu yaptı.
Yeni dönem hedefleri
Yeni dönemde kadroların, Çin ekonomisini canlandırma, ABD yaptırımlarına karşı kendi kendine yetebilen teknolojik atılımlar yapma, Tayvan Boğazı’ndaki artan gerilimlere hazırlanma ve Biden yönetiminin ‘çevreleme’ politikalarını aşmaya odaklanması bekleniyor.
İki toplantı boyunca bu zorlu ve belirsiz döneme atıf yapılarak ‘disiplin’ ve ‘istikrar’ vurguları öne çıkarıldı.
South China Morning Post’a konuşan Tsinghua Üniversitesi Ulusal Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’nde kıdemli araştırmacı olan Profesör Xie Maosong, önümüzdeki beş yılın Xi ve ekibi için “çok kritik” olacağını çünkü Çin’in ekonomik gerilemesini durdurmaları ve onu yeniden büyüme yoluna sokmaları gerektiğini söyledi.
